Celestyn V

Święty
Celestyn V
Czczony przez	Kościół katolicki
Kanonizacja	1313; przez Klemensa V
Wspomnienie	19 maja
Szczególne miejsca kultu	Sulmona, Włochy

Celestyn V
Coelestinus Quintus
	Piotr z Morrone; Pietro Angelari dell Murrone
	Papież; Biskup Rzymu
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	1209/1210 ; Isernia
Data i miejsce śmierci	19 maja 1296 ; zamek Fumone nieopodal Ferentino
Miejsce pochówku	?↗
	Papież
Okres sprawowania	5 lipca 1294–13 grudnia 1294
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Pontyfikat	5 lipca 1294
	Multimedia w Wikimedia Commons

Celestyn V (łac. Celestinus V, właśc. Piotr Angelari del Murrone^[1] OSB; ur. w 1209 albo w 1210 w Iserni w prowincji Molise, zm. 19 maja 1296 na zamku Fumone^[2]) – papież w okresie od 5 lipca do 13 grudnia 1294, święty Kościoła katolickiego^[3].

Życiorys

Wczesne życie

Był ostatnim z jedenaściorga dzieci ubogiej chłopskiej rodziny Angeleria i Marii^[2]. Zanim został papieżem, był zakonnikiem benedyktyńskim^[3]. Początkowo w klasztorze w Faifoli, następnie pustelnikiem: 1235–1238 na górze Morrone, 1240–1243 na La Maiella, gdzie stworzył zręby zakonu celestynów^[3]. W latach 1276–1279 był opatem w Faifoli. Znany był z pobożności i pokory^[3].

Skupił wokół siebie uczniów, tworząc wspólnotę monastyczną, później nazwaną celestynami^[2]. Papież Urban IV włączył ich do zakonu benedyktyńskiego i przyjęli regułę św. Benedykta^[2]. Piotr będąc już papieżem zatwierdził swoją wspólnotę jako „kongregację ubogich eremitów” z regułą św. Franciszka. Ich przełożonym został Piotr z Maceraty.

Wybór na papieża

Osobny artykuł: Papieska elekcja 1292–1294.

Wybrany na papieża 5 lipca 1294 roku po śmierci Mikołaja IV w wyniku elekcji, w której, jako niebędący kardynałem, nie brał udziału^[2]. Wskutek impasu religijno-politycznego, a także konfliktów personalnych, kardynałowie nie mogli wybrać kandydata, który osiągnąłby 2/3 głosów^[2]. W ciągu 27 miesięcy część kardynałów dwukrotnie opuszczała konklawe, a część z nich usiłowała wybrać papieża na własną rękę^[2]. Gdy w 1293 roku do Perugii przybył Karol II Andegaweński, by ratyfikować traktat z Jakubem II Sprawiedliwym, narzucił kardynałom 4 kandydatów^[2]. Pomimo że elektorzy nie ugięli się, to nadal nie potrafili wybrać następcy św. Piotra^[2]. Po zamieszkach, jakie wybuchły w maju i czerwcu w Orvieto, zaproponowano pustelnika Piotra z Morrone^[2]. Negocjacje zarówno z Piotrem, jak i pomiędzy purpuratami, przyniosły efekt 5 lipca, kiedy to Piotr został jednomyślnie wybrany^[2].

Pontyfikat

Jego wybór został przyjęty w wielu środowiskach kościelnych z wielką radością^[2]. W tym wyborze widziano wypełnienie proroctwa Joachima z Fiore, który zapowiadał nową erę w dziejach Kościoła, gdy miał nim kierować papież „anielski” i „duchowny”^[2].

Był politykiem uważanym za nieudolnego, pozostającego pod wielkim wpływem dworu neapolitańskiego i rodu Andegawenów^[3], co przejawiło się zwłaszcza w nominacjach kardynalskich. Powołał wówczas dwunastu nowych kardynałów, wyraźnie nawiązując do liczby apostołów^[2]. Karol II utrudniał także Celestynowi przeniesienie się z Neapolu do Rzymu^[3]. 1 października 1294 Celestyn ratyfikował traktat pomiędzy Karolem II a Jakubem II, w którym zostało zawarte żądanie, by Jakub II opuścił Sycylię w ciągu trzech lat^[2].

Celestyn V wydał bullę Quia in futurum (28 września 1294), w której przywrócił przepisy bulli Ubi Periculum Grzegorza X z 1274 r., dotyczące wyboru papieża.

Rezygnacja z papiestwa

Przed adwentem Celestyn V chciał się oddać modlitwie, powierzając rządy nad Kościołem trzem kardynałom^[2]. Papieski pomysł spotkał się ze zdecydowanym sprzeciwem^[2]. Wówczas Celestyn polecił sprawdzić, czy jest możliwa z punktu widzenia prawa kanonicznego rezygnacja z urzędu papieskiego^[3]. Sprawę badało dwóch kardynałów: Benedetto Gaetani i Gerardo Bianchi, znanych ekspertów prawa kanonicznego^[2]. Po otrzymaniu odpowiedzi twierdzącej, co dopuszczała doktryna kościelna (choć dyskutowano nad sposobem: czy samodzielnie, czy przed soborem czy kardynałami), kilka dni później, 10 grudnia wydał bullę^[3] Constitutionem. Stwierdzał w niej, że normy ustanowione przez papieża Grzegorza X dotyczące przeprowadzenia konklawe obowiązują także w wypadku abdykacji papieża^[2]. W dniu 13 grudnia 1294 r. złożył urząd w Castel Nuovo w Neapolu odczytując w obecności kardynałów formułę własnej rezygnacji, złożył insygnia papieskie oraz poprosił ich o wybór nowego papieża^[3]. Do abdykacji Celestyna przyczynił swoimi namowami kardynał Benedetto Gaetani, który został jego następcą^[3].

Ustępujący papież pragnął powrócić do życia jako pustelnik^[3]. Następca, Bonifacy VIII, obawiał się jednak, że Celestyn V, jako były papież, może stać się elementem manipulacji ze strony kościelnych środowisk radykalnych, a może nawet doprowadzić do schizmy^[3]. Z tego powodu trzymał go pod strażą^[3]. Po kilku miesiącach Piotrowi udało się zbiec w góry, jednak został zatrzymany, dostał nakaz udania się do zamku Fumone koło Ferentino i zakaz powrotu do pustelni^[2]. Ostatnie miesiące życia przebywał tam uwięziony w ciasnej celi.

Francesco Petrarca uznał krok Celestyna V za wyraz wielkiej wolności, dokonany w duchu anielskim, który nie znosił nakazów podyktowanych koniecznością praktycznego i politycznego sprawowania urzędu. Z kolei Dante Alighieri uznał zrzeczenie się godności papieskiej za przejaw tchórzostwa i umieścił Celestyna w swoim dziele Boska komedia w piekle.

Śmierć

Celestyn V zmarł w wieku 86 lub 87 lat. Najprawdopodobniej zmarł wskutek zakażenia, wywołanego wrzodem^[2]. Nie ma dowodów świadczących o surowym traktowaniu Celestyna w celi^[2].

Kanonizowany został przez Klemensa V 5 maja 1313 roku^[3]. Relikwie świętego Celestyna są przechowywane w katedrze w mieście Sulmona w prowincji L'Aquila. Jest on patronem swojego rodzinnego miasta Isernia w regionie Molise. Wspomnienie liturgiczne przypada 19 maja^[2].

Zobacz też

Przypisy

↑ JanJ. Wierusz-Kowalski JanJ., Poczet papieży, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, s. 109, ISBN 83-03-01013-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 288-291. ISBN 83-06-02633-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 105. ISBN 83-7006-437-X.

Bibliografia

Pope St. Celestine V. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-01-01]. (ang.).
M. Gryczyński, Poczet papieży, Poznań 2006, s. 164–165.
A. M. Piazzoni, Historia wyboru papieży, Kraków 2004, s. 201–204.

Linki zewnętrzne

Ilu papieży abdykowało? Jaki był ich los? Jak wyglądało konklawe w średniowieczu?. historia.org.pl. [dostęp 2013-02-15]. (pol.).

[1] JanJ. Wierusz-Kowalski JanJ., Poczet papieży, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, s. 109, ISBN 83-03-01013-1 .

[Kelly-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 288-291. ISBN 83-06-02633-0.

[Wollpert-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 105. ISBN 83-7006-437-X.

[4] Na powyższej liście każdy papież wyniesiony na ołtarze zostaje wpisany według pontyfikatu

[5] Kanonizowany bez zatwierdzenia cudu

[1]

[2]

[3]

[A]

[B]