Żores Ałfiorow

Żores Ałfiorow
Жорес Иванович Алфёров
	; 2012
Państwo działania	ZSRR, Rosja
Data i miejsce urodzenia	15 marca 1930 ; Witebsk
Data i miejsce śmierci	1 marca 2019 ; Petersburg
	profesor
	Specjalność: fizyka, półprzewodniki
Doktorat	1970 (habilitacja)
	Polska Akademia Nauk
Status	członek zagraniczny
	Rosyjska Akademia Nauk
Status	członek rzeczywisty
Instytut	Fizyki i Techniki (Petersburg)
	Dyrektor
Okres spraw.	1987–2003
	Odznaczenia
	;
	Nagrody
	Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki; Nagroda Kioto
	Multimedia w Wikimedia Commons

Żores Iwanowicz Ałfiorow, ros. Жорес Иванович Алфёров (ur. 15 marca 1930 w Witebsku, zm. 1 marca 2019 w Sankt Petersburgu^[1]) – rosyjski fizyk, laureat Nagrody Nobla (2000).

Życiorys

Jego ojciec był Białorusinem, a matka Żydówką. Studiował na wydziale elektroniki Instytutu Elektrotechnicznego im. Lenina w Leningradzie. Od 1953 wieloletni pracownik (od 1987 – dyrektor) Instytutu Fizyki i Techniki w Leningradzie (obecnie Petersburgu). W 1970 uzyskał stopnień doktora nauk w dziedzinie nauk technicznych i matematycznych. W 1991 został wiceprzewodniczącym Rosyjskiej Akademii Nauk (1972 członek korespondent, 1979 członek rzeczywisty). Był także przewodniczącym Naukowego Centrum Rosyjskiej Akademii Nauk w Petersburgu. Od 1988 był członkiem zagranicznym PAN^[2], a od 1990 – członkiem National Academy of Sciences w Waszyngtonie. Od 1995 zasiadał w Dumie z ramienia partii komunistycznej^[3].

Prowadził prace nad heterostrukturami półprzewodnikowymi (strukturami wielowarstwowymi otrzymywanymi metodą kontrolowanego wzrostu monokrystalicznych warstw różnych pod względem chemicznym półprzewodników i metali, nakładanych kolejno na siebie), użyciem heterostruktur do budowy laserów półprzewodnikowych stosowanych w łączach światłowodowych oraz odtwarzaczach płyt kompaktowych^[3].

Był autorem 4 książek, 400 artykułów naukowych i 50 wynalazków w dziedzinie technologii półprzewodników^[4].

W roku 2000 otrzymał Nagrodę Nobla (wspólnie z Herbertem Kroemerem, niezależnie od Jacka Kilby'ego) za „rozwinięcie technologii heterostruktur półprzewodnikowych, wykorzystywanych w technice bardzo wielkiej częstotliwości i optoelektronice”. Był również laureatem licznych innych nagród^[4], m.in. Nagrody Leninowskiej (1972), Nagrody Państwowej ZSRR (1984), Nagrody Rosyjskiej Akademii Nauk im. Joffego (1996), Nagrody Kioto (2001)^[3]^[4]^[5].

Wielokrotnie odznaczony, m.in.: Orderem „Za zasługi dla Ojczyzny” I, II, III i IV klasy, Orderem Lenina, Orderem Rewolucji Październikowej, Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy i Orderem „Znak Honoru”.

Przypisy

↑ Craig Mellow: Zhores Alferov, 88, Dies; Nobel Winner Paved Way for Laser Technology. nytimes.com, 2 marca 2019. [dostęp 2019-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-02)]. (ang.).
↑ Członkowie zagraniczni PAN, [w:] PAN, Wydział III, Instytucja Naukowa [online] [zarchiwizowane 2016-02-19] .
↑ ^a ^b ^c Zhores I. Alferov - Facts. [w:] The Nobel Prize in Physics 2000 > Zhores I. Alferov, Herbert Kroemer, Jack S. Kilby [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2014-01-23]. (ang.)., autobiografia, Nobel Lecture Double Heterostructure Concept and its Applications in Physics, Electronics and Technology
↑ ^a ^b ^c Zhores I. Alferov. [w:] Biogram [on-line]. Ioffe Institute. [dostęp 2014-01-23]. (ang.).
↑ Zhores Ivanovich Alferov. Kyoto Prize. [dostęp 2018-10-02]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Popov Mikhail E. Alferov, Zhores Ivanovich, na: RUSNANO
Żores Ałfiorow – sylwetka na stronie www.viperson.ru (ros.)

[1] Craig Mellow: Zhores Alferov, 88, Dies; Nobel Winner Paved Way for Laser Technology. nytimes.com, 2 marca 2019. [dostęp 2019-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-02)]. (ang.).

[PAN-2] Członkowie zagraniczni PAN, [w:] PAN, Wydział III, Instytucja Naukowa [online] [zarchiwizowane 2016-02-19] .

[www.nobelprize-3] Zhores I. Alferov - Facts. [w:] The Nobel Prize in Physics 2000 > Zhores I. Alferov, Herbert Kroemer, Jack S. Kilby [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2014-01-23]. (ang.)., autobiografia, Nobel Lecture Double Heterostructure Concept and its Applications in Physics, Electronics and Technology

[Ioffe-4] Zhores I. Alferov. [w:] Biogram [on-line]. Ioffe Institute. [dostęp 2014-01-23]. (ang.).

[kioto-5] Zhores Ivanovich Alferov. Kyoto Prize. [dostęp 2018-10-02]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Elektronika	Rudolf Kalman (1985) Amos E. Joel Jr. (1989) Jack Kilby (1993) Federico Faggin/Stanley Mazor/Marcian Edward Hoff Jr./Masatoshi Shima (1997) Żores Ałfiorow/Izuo Hayashi/Morton B. Panish (2001) George H. Heilmeier (2005) Isamu Akasaki (2009) Robert H. Dennard (2013) Takashi Mimura (2017) Carver Mead (2022)
Biotechnologia i technologia medyczna	Nicole Marthe Le Douarin (1986) Sydney Brenner (1990) Paul Lauterbur (1994) Kurt Wüthrich (1998) Leroy Edward Hood (2002) Leonard Herzenberg (2006) Shin’ya Yamanaka (2010) Robert Langer (2014) Karl Deisseroth (2018) Ryuzo Yanagimachi (2023)
Nauki materiałowe i inżynieria	Morris Cohen (1987) Michael Szwarc (1991) George William Gray (1995) W. David Kingery (1999) George McClelland Whitesides (2003) Hiroo Inokuchi (2007) John Werner Cahn (2011) Toyoki Kunitake (2015) Ching W. Tang (2019) John Pendry (2024)
Nauki informacyjne	John McCarthy (1988) Maurice Wilkes (1992) Donald Knuth (1996) Antony Hoare (2000) Alan Kay (2004) Richard Karp (2008) Ivan Sutherland (2012) Takeo Kanade (2016) Andrew Yao (2021)