Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Klaus Hasselmann (ur. 25 października 1931 w Hamburgu [1] ) – niemiecki fizyk , oceanograf i klimatolog , laureat Nagrody Nobla w 2021 .
Jego ojcem był Erwin Hasselmann, niemiecki dziennikarz i ekonomista oraz działacz Socjaldemokratycznej Partii Niemiec . Wraz z rodziną wyjechał z Niemiec do Wielkiej Brytanii w 1934 roku; do kraju wrócił w 1949 roku[2] . Studiował na Uniwersytecie Hamburskim . W 1957 roku uzyskał stopień naukowy doktora , a w 1963 roku habilitację z fizyki[3] . W latach 1975–1999 Hasselmann był dyrektorem Instytutu Meteorologii Maxa Plancka [4] [5] .
Pracuje nad modelowaniem zmian klimatycznych Ziemi. Tworzy modele klimatyczne i zajmuje się wpływem człowieka na globalne ocieplenie i konkretne zjawiska pogodowe[6] . W 2001 roku brał udział w zakładaniu Europejskiego Forum Klimatycznego[7] .
W 2021 roku wraz z Syukuro Manabe i Giorgio Parisim otrzymał Nagrodę Nobla z dziedziny fizyki , „za fizyczne modelowanie klimatu Ziemi, ilościowe określanie zmienności i wiarygodne przewidywanie globalnego ocieplenia”[5] .
↑ Hasselmann Klaus , [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-31] .
↑ Vietnam V. Times Vietnam V. , Biography of Klaus Hasselmann: Early Life, Career, Awards and Achievement [online], Vietnam Times, 6 października 2021 [dostęp 2023-01-08] (ang. ) .
↑ Klaus Hasselmann [online], mpimet.mpg.de [dostęp 2023-01-08] .
↑ Physics Nobel Prize 2021 for Klaus Hasselmann [online], Max Planck Society [dostęp 2021-10-05] (ang. ) .
↑ a b The Nobel Prize in Physics 2021 [online], NobelPrize.org [dostęp 2021-10-05] (ang. ) .
↑ Klaus Hasselmann , [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-01-31] (ang. ) .
↑ Prof. Dr. Klaus Hasselmann – Global Climate Forum [online] [dostęp 2023-01-08] (ang. ) .
XX wiek
1901: Röntgen
1902: Lorentz , Zeeman
1903: Becquerel , P. Curie , M. Curie
1904: Rayleigh
1905: Lenard
1906: Thomson
1907: Michelson
1908: Lippmann
1909: Marconi , Braun
1910: van der Waals
1911: Wien
1912: Dalén
1913: Kamerlingh Onnes
1914: von Laue
1915: W.L. Bragg , W.H. Bragg
1917: Barkla
1918: Planck
1919: Stark
1920: Guillaume
1921: Einstein
1922: N. Bohr
1923: Millikan
1924: Siegbahn
1925: Franck , Hertz
1926: Perrin
1927: Compton , Wilson
1928: Richardson
1929: de Broglie
1930: Raman
1932: Heisenberg
1933: Schrödinger , Dirac
1935: Chadwick
1936: Hess , Anderson
1937: Davisson , Thomson
1938: Fermi
1939: Lawrence
1943: Stern
1944: Rabi
1945: Pauli
1946: Bridgman
1947: Appleton
1948: Blackett
1949: Yukawa
1950: Powell
1951: Cockcroft , Walton
1952: Bloch , Purcell
1953: Zernike
1954: Born , Bothe
1955: Lamb , Kusch
1956: Shockley , Bardeen , Brattain
1957: Yang , T.D. Lee
1958: Czerenkow , Frank , Tamm
1959: Segrè , Chamberlain
1960: Glaser
1961: Hofstadter , Mössbauer
1962: Landau
1963: Wigner , Goeppert-Mayer , J. Hans D. Jensen
1964: Townes , Basow , Prochorow
1965: Tomonaga , Schwinger , Feynman
1966: Kastler
1967: Bethe
1968: Alvarez
1969: Gell-Mann
1970: Alfvén , Néel
1971: Gabor
1972: Bardeen , Cooper , Schrieffer
1973: Esaki , Giaever , Josephson
1974: Ryle , Hewish
1975: A. Bohr , Mottelson , Rainwater
1976: Richter , Ting
1977: Anderson , Mott , van Vleck
1978: Kapica , Penzias , Wilson
1979: Glashow , Salam , Weinberg
1980: Cronin , Fitch
1981: Bloembergen , Schawlow , Siegbahn
1982: Wilson
1983: Chandrasekhar , Fowler
1984: Rubbia , van der Meer
1985: von Klitzing
1986: Ruska , Binnig , Rohrer
1987: Bednorz , Müller
1988: Lederman , Schwartz , Steinberger
1989: Ramsey , Dehmelt , Paul
1990: Friedman , Kendall , Taylor
1991: de Gennes
1992: Charpak
1993: Hulse , Taylor
1994: Brockhouse , Shull
1995: Perl , Reines
1996: D. Lee , Osheroff , Richardson
1997: Chu , Cohen-Tannoudji , Phillips
1998: Laughlin , Störmer , Tsui
1999: 't Hooft , Veltman
2000: Ałfiorow , Kroemer , Kilby
XXI wiek
2001: Cornell , Ketterle , Wieman
2002: Davis Jr. , Koshiba , Giacconi
2003: Abrikosow , Ginzburg , Leggett
2004: Gross , Politzer , Wilczek
2005: Glauber , Hall , Hänsch
2006: Mather , Smoot
2007: Fert , Grünberg
2008: Nambu , Kobayashi , Maskawa
2009: Kao , Boyle , Smith
2010: Gejm , Nowosiołow
2011: Perlmutter , Schmidt , Riess
2012: Haroche , Wineland
2013: Englert , Higgs
2014: Akasaki , Amano , Nakamura
2015: Kajita , McDonald
2016: Thouless , Haldane , Kosterlitz
2017: Weiss , Barish , Thorne
2018: Ashkin , Mourou , Strickland
2019: Peebles , Mayor , Queloz
2020: Penrose , Genzel , Ghez
2021: Manabe , Hasselmann , Parisi
2022: Aspect , Clauser , Zeilinger
2023: Agostini , Krausz , L’Huillier
2024: Hinton , Hopfield