Сканија
| Сканија Skåne | |||
|---|---|---|---|
| |||
 | |||
| Земја | Шведска | ||
| Крај | Јеталанд | ||
| Округ | Сконе | ||
| Површина[1] | |||
| • Вкупна | 10,939 км2 (4,224 ми2) | ||
| Население (2009) | |||
| • Вкупно | 1,228,815 | ||
| • Густина | 0,11/км2 (0,29/ми2) | ||
| Народ | |||
| • Наречје | сканиско | ||
| Култура | |||
| • Цвет | маргаритка | ||
| • Животно | елен | ||
| • Птица | црвена луња | ||
| • Риба | јагула | ||
| Час. појас | CET (UTC+1) | ||
| • Лето (ЛСВ) | CEST (UTC+2) | ||
| Повик. бр. | 040–0418 | ||
Сканија (од лат. Scania) или Сконе (швед. ⓘ) — најјужната[2] покраина (landskap) во Шведска. Се состои од полуостров на јужниот крај на Скандинавскиот Полуостров и некои блиски острови. Современата административна единица е истоимениот округ (län) Сконе[3] кој ги опфаќа речиси истите граници како покраината. Најголем град е Малме, кој е административен центар на округот и трет град по големина во Шведска.
На север Сканија се граничи со покраините Халанд и Смоланд, на североисток со покраината Блекинге, на исток и југ со Балтичкото Море, а на запад со теснецот Ересунд. Теснецот го пресекува автомобилско-железничкиот Ересундски мост[4] и ја поврзува покраината со данскиот остров Зеланд. Ова подрачје е дел од меѓународниот регион Ересунд.[5]
Сканија се протега 130 км во должина (север-југ) и зазема помалку од 3% од површината на Шведска, но има 1.230.000 жители[1], што претставува 13% од населението во земјата. Околу 16% од жителите се родени во странство.[6] Со 111 жит/км2, Сканија е втора покраина во земјата по густина на населеност, веднаш по Седерманланд.
Управа
[уреди | уреди извор]Како и останатите покраини во Шведска, Сканија нема административно-политичка улога како единица, туку претставува исклучиво културно-историска целина.
Од 1719 до 1996 г. покраината била поделена на два округа (län): Кристијанстад и Малмехус. Окрузите имале свој управник и окружен совет и биле поделени на општини и месности.
Во 1997 г. окрузите се споени и така е образуван округот Сконе, кој има речиси исти граници како покраината.
По две години, окружните подрачја се споиле во еден регион (регион Сконе), кој е надлежен за здравството, јавниот превоз, планирањето и културата.
Историја
[уреди | уреди извор]
Сканија во пишаните извори се јавува за првпат во IX век. Во средината на X век потпаднала под власта на данскиот крал Харалд Синозабиот. Заедно со Блекинге и Халанд го сочинувала скандинавскиот дел на источна Данска. Поради ваквата местоположба, Сканија со векови претставувала повод за честите данско-шведски војни. Во 1658 г. е склучен Роскилдскиот мировен договор според кој сите дански поседи источно од Ересунд ѝ припаднале на шведската круна. Сканија најпрвин била шведска територија под власта на генерален управник, а потоа влегла во состав на самата Шведска. Последниот обид на Данска да ја поврати покраината е направен во Битката кај Хелсингборг (1710), која завршила со нејзин пораз. Во 1719 г. покраината е поделена на два округа, со тоа сообразувајќи се со административниот систем на останатите делови на земјата. Оттогаш до денес Сканија е наполно дел од Шведска.
Национални паркови
[уреди | уреди извор]Сканија има три национални парка
Градови
[уреди | уреди извор]Преку 90% од населението на Сканија живее во градови. Следниве населени места имаат над 10.000 жители:[7]
- Малме (258.020)
- Хелсингборг (91.457)
- Лунд (76.188)
- Кристијанстад (33.083)
- Ландскруна (28.670)
- Трелеборг (25.643)
- Енгелхом (22.532)
- Хеслехолм (17.730)
- Истад (17.286)
- Еслев (16.551)
- Стафансторп (13.783)
- Хеганес (13.401)
- Хелвикен (10.014)
Култура
[уреди | уреди извор]
Долготрајните трговски врски на Сканија со други крајбрежни места во Европа оставиле значителен белег на локалната култура, која се смета за различна од другите краишта во Шведска. Широките предели и поблагата клима дава поинакво чувство, кое разни дејци го опишале како слично на Прованса во јужна Франција и Зеланд во Холандија.[8] Меѓу нив се вбројуваат Аугуст Стриндберг и Карл Лине.
Поврзано
[уреди | уреди извор]- Ересунд
- Scania — произедувач на камиони и автобуси
- Сканија (Сконе) - административниот округ
- 460 Сканија - астероид наречен по покраината
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 Сканија - Централна статистичка служба (шведски)
- ↑ „Сканија“. ne.se. Посетено на 3 март 2010. (шведски)
- ↑ „Индекс - Окружен административен одбор на Сконе“. Lansstyrelsen.se. Посетено на 3 март 2010. (англиски)
- ↑ „Цени | Ересундски мост“. uk.oresundsbron.com. Посетено на 3 март 2010. (англиски)
- ↑ „За регионот“. oresundsregionen.se. Посетено на 3 март 2010. (англиски)
- ↑ Сканија во цифри Архивирано на 16 ноември 2007 г. - Окружен административен одбор на Сконе. проверено на 12 април 2008 (шведски)
- ↑ Статистики за населените места - Централна статистичка служба (шведски)
- ↑ Linnaeus, Carl (1750). Skånska resa („Патување низ Сканија“).
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- Окружен совет на Сканија Архивирано на 30 декември 2006 г. (шведски) (англиски)
- Јавни рекреативни простори и подрачја во Сканија Архивирано на 28 септември 2007 г. - шуми и паркови
- Сканија Архивирано на 25 април 2006 г.- култура, наследство, туризам (шведски) (англиски) и др.
| ||||||||||||||||
