მარცვალი

მარცვალი — მეტყველების დანაწევრების ბუნებრივი ერთეული, რომელიც ერთ რიტმიკულ დარტყმად აღიქმება. მარცვალში, ჩვეულებრივ, შედის ერთი ხმოვანი ან ხმოვანი ერთი ან რამდენიმე არახმოვნითურთ: ი-ა, ვარ-დი.

მარცვალის ყველაზე ინტენსიურ ნაწილს მწვერვალი ეწოდება, მწვერვალის მეზობელ ნაწილებს — ფერდები. მარცვალის ბგერათაგან მწვერვალიან ნაწილს მარცვალის ბირთვი ეწოდება. ხმოვანი ყოველთვის ქმნის ბირთვს. ზოგ ენაში ბირთვი (არახმოვანთა მეზობლობაში) შეიძლება შექმნას ეგრეთ წოდებული მარცვლოვანმა სონანტმაც, ასეთია, მაგალითად, r ჩეხურ სიტყვაში trnka. ხმოვნით დაბოლოებულ მარცვალს ღია ეწოდება (კაცი), თანხმოვნით დაბოლოებულს — დახურული (ალ-ბათ).

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 473.