Listi yfir stjörnumerki
Útlit
Listi yfir stjörnumerki inniheldur öll 88 stjörnumerki sem Alþjóðasamband stjarnfræðinga viðurkennir. Í tímans rás hafði fjöldi stjörnumerkja vaxið mikið en noktun þeirra var handahófskennd og ókerfisbundin. Á fyrsta fundi sambandsins árið 1922 var útbúinn listi yfir 88 staðfest stjörnumerki. Eftir annan fund sambandsins árið 1925 var Eugène Delporte beðinn um að skilgreina nákvæm mörk þeirra, sem voru síðan samþykkt á þriðja aðalfundinum árið 1928.
Dálkar
[breyta | breyta frumkóða]- Heiti: Heiti á íslensku.
- Latneskt heiti: Heiti á latínu.
- Eignarfall á latínu: Heiti á latínu í eignarfalli (notað til að nefna stjörnurnar í því stjörnumerki).
- Skst.: Þriggja stafa skammstöfun samkvæmt kerfi sem Henry Norris Russell bjó til árið 1922.
- Hvelfing: Staða á himinhvelfingunni. „N“ fyrir norðurhiminn og „S“ fyrir suðurhiminn. Með „N S“ eða „S N“ er átt við staðsetningu nálægt miðbaug himinsins og „Ns“ og „Sn“ merkja að stjörnumerkið liggur að litlum hluta á hvelfingunni sem er táknuð með litlum stafi.
- Skrásetjari: Sá sem lýsti stjörnumerkinu fyrst og gaf út kort yfir það. Ákveðin stjörnumerki voru þekkt sem hluti annars stjörnumerkis eða undir öðru heiti. Kládíus Ptólmæos lýsti 47 stjörnumerkjum í ritinu Almagest árið 150. Petrus Plancius kynnti fjögur í viðbót árið 1600. Johann Bayer bætti tólf við í Uranometria árið 1603 og Jóhannesar Hevelíusar bætti síðan við sjö. Nicolas Louis de Lacaille bætti við 17 stjörnumerkjum á suðurhimni árið 1750.
- Ár: Árið sem lýsing á stjörnumerkinu kom út. Talið er að Almagest hafi verið skrifað af Ptólmæosi um árið 150.
- Sýnileiki: Það svæði á jörðinni í breiddargráðum þar sem stjörnumerkið má sjá í heild sinni.
- Magmax: Sýnilegt birtustig (m) björtustu stjörnu.
- 3,0m: Fjöldi stjarna sem eru bjartari en 3,0m.
- 4,0m: Fjöldi stjarna sem eru bjartari en 4,0m.
- Kort: Tengill í stjörnukort.
Tafla
[breyta | breyta frumkóða]Heiti | Latneskt heiti | Eignarfall á latínu | Skst. | Hvelfing | Skrásetjari | Ár | Sýnileiki | Magmax | 3,0m | 4,0m | Kort |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Altarið | Ara | Arae | Ara | S | Ptólmæos | 150 | 25° N til 90° S | 2,85 | 2 | 7 | Kort |
Andrómeda | Andromeda | Andromedae | And | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 37° S | 2,06 | 3 | 8 | Kort |
Áttavitinn | Pyxis | Pyxidis | Pyx | S | Lacaille | 1763 | 53° N til 90° S | 3,68 | 0 | 2 | Kort |
Áttungurinn | Octans | Octantis | Oct | S | Lacaille | 1752 | 05° N til 90° S | 3,76 | 0 | 1 | Kort |
Bereníkuhaddur | Coma Berenices | Comae Berenices | Com | N | Brahe | 1590 | 90° N til 56° S | 4,26 | 0 | 0 | Kort |
Bikarinn | Crater | Crateris | Crt | S | Ptólmæos | 150 | 65° N til 90° S | 3,56 | 0 | 1 | Kort |
Bogmaðurinn | Sagittarius | Sagittarii | Sgr | S | Ptólmæos | 150 | 55° N til 90° S | 1,79 | 7 | 16 | Kort |
Borðið | Mensa | Mensae | Men | S | Lacaille | 1752 | 05° N til 90° S | 5,09 | 0 | 0 | Kort |
Drekinn | Draco | Draconis | Dra | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 15° S | 2,23 | 3 | 12 | Kort |
Dúfan | Columba | Columbae | Col | S | Plancius | 1592 | 41° N til 90° S | 2,65 | 1 | 5 | Kort |
Dælan | Antlia | Antliae | Ant | S | Lacaille | 1752 | 50° N til 90° S | 4,25 | 0 | 0 | Kort |
Eðlan | Lacerta | Lacertae | Lac | N | Hevelíus | 1687 | 90° N til 40° S | 3,77 | 0 | 1 | Kort |
Einhyrningurinn | Monoceros | Monocerotis | Mon | S N | Plancius | 1623 | 75° N til 85° S | 3,76 | 0 | 3 | Kort |
Fiskarnir | Pisces | Piscium | Psc | Ns | Ptólmæos | 150 | 84° N til 56° S | 3,62 | 0 | 3 | Kort |
Fljótið | Eridanus | Eridani | Eri | Sn | Ptólmæos | 150 | 32° N til 89° S | 0,45 | 4 | 15 | Kort |
Flugan | Musca | Muscae | Mus | S | Bayer | 1603 | 10° N til 90° S | 2,69 | 1 | 5 | Kort |
Flugfiskurinn | Volans | Volantis | Vol | S | Bayer | 1603 | 14° N til 90° S | 3,77 | 0 | 5 | Kort |
Folinn | Equuleus | Equulei | Equ | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 77° S | 3,92 | 0 | 1 | Kort |
Fönix | Phoenix | Phoenicis | Phe | S | Bayer | 1603 | 32° N til 90° S | 2,39 | 1 | 7 | Kort |
Gaupan | Lynx | Lyncis | Lyn | N | Hevelíus | 1690 | 90° N til 35° S | 3,13 | 0 | 3 | Kort |
Gíraffinn | Camelopardalis | Camelopardalis | Cam | N | Plancius | 1613 | 90° N til 37° S | 4,03 | 0 | 0 | Kort |
Harpan | Lyra | Lyrae | Lyr | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 29° S | 0,03 | 1 | 3 | Kort |
Herkúles | Hercules | Herculis | Her | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 39° S | 2,78 | 2 | 13 | Kort |
Hérinn | Lepus | Leporis | Lep | S | Ptólmæos | 150 | 60° N til 90° S | 2,58 | 2 | 8 | Kort |
Hjarðmaðurinn | Bootes / Boötes | Bootis / Boötis [Ath. 1] | Boo | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 50° S | -0,04 | 3 | 8 | Kort |
Hornmátið | Norma | Normae | Nor | S | Lacaille | 1752 | 30° N til 90° S | 4,02 | 0 | 0 | Kort |
Hrafninn | Corvus | Corvi | Crv | S | Ptólmæos | 150 | 65° N til 90° S | 2,59 | 3 | 4 | Kort |
Hringfarinn | Circinus | Circini | Cir | S | Lacaille | 1752 | 20° N til 90° S | 3,19 | 0 | 1 | Kort |
Hrúturinn | Aries | Arietis | Ari | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 59° S | 2,01 | 2 | 4 | Kort |
Hvalurinn | Cetus | Ceti | Cet | Sn | Ptólmæos | 150 | 70° N til 90° S | 2,04 | 2 | 9 | Kort |
Höfrungurinn | Delphinus | Delphini | Del | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 70° S | 3,63 | 0 | 3 | Kort |
Höggormurinn | Serpens | Serpentis | Ser | N S | Ptólmæos | 150 | 74° N til 64° S | 2,63 | 1 | 7 | Kort |
Indíáninn | Indus | Indi | Ind | S | Bayer | 1603 | 16° N til 90° S | 3,11 | 0 | 2 | Kort |
Kamelljónið | Chamaeleon | Chamaeleontis | Cha | S | Bayer | 1603 | 07° N til 90° S | 4,05 | 0 | 0 | Kort |
Kassíópeia | Cassiopeia | Cassiopeiae | Cas | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 12° S | 2,24 | 4 | 8 | Kort |
Kefeifur | Cepheus | Cephei | Cep | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 10° S | 2,45 | 1 | 8 | Kort |
Kjölurinn | Carina | Carinae | Car | S | Lacaille | 1763 | 14° N til 90° S | -0,62 | 6 | 20 | Kort |
Klukkan | Horologium | Horologii | Hor | S | Lacaille | 1752 | 20° N til 90° S | 3,85 | 0 | 1 | Kort |
Krabbinn | Cancer | Cancri | Cnc | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 60° S | 3,52 | 0 | 3 | Kort |
Lagarormurinn | Hydrus | Hydri | Hyi | S | Bayer | 1603 | 08° N til 90° S | 2,82 | 2 | 3 | Kort |
Litlaljón | Leo Minor | Leonis Minoris | LMi | N | Hevelíus | 1687 | 90° N til 48° S | 3,83 | 0 | 1 | Kort |
Litlibjörn | Ursa Minor | Ursae Minoris | UMi | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 10° S | 1,97 | 2 | 3 | Kort |
Litlihundur | Canis Minor | Canis Minoris | CMi | Ns | Ptólmæos | 150 | 89° N til 77° S | 0,40 | 2 | 2 | Kort |
Litlirefur | Vulpecula | Vulpeculae | Vul | N | Hevelíus | 1690 | 90° N til 55° S | 4,44 | 0 | 0 | Kort |
Ljónið | Leo | Leonis | Leo | Ns | Ptólmæos | 150 | 83° N til 57° S | 1,36 | 5 | 12 | Kort |
Mannfákurinn | Centaurus | Centauri | Cen | S | Ptólmæos | 150 | 25° N til 90° S | -0,01 | 9 | 19 | Kort |
Málarinn | Pictor | Pictoris | Pic | S | Lacaille | 1752 | 25° N til 90° S | 3,27 | 0 | 2 | Kort |
Meitillinn | Caelum | Caeli | Cae | S | Lacaille | 1752 | 41° N til 90° S | 4,45 | 0 | 0 | Kort |
Meyjan (Mærin) | Virgo | Virginis | Vir | S N | Ptólmæos | 150 | 67° N til 76° S | 0,98 | 2 | 10 | Kort |
Myndhöggvarinn | Sculptor | Sculptoris | Scl | S | Lacaille | 1756 | 50° N til 90° S | 4,31 | 0 | 0 | Kort |
Naðurvaldi | Ophiuchus | Ophiuchi | Oph | S N | Ptólmæos | 150 | 80° N til 80° S | 2,08 | 5 | 13 | Kort |
Nautið | Taurus | Tauri | Tau | Ns | Ptólmæos | 150 | 90° N til 65° S | 0,85 | 4 | 16 | Kort |
Netið | Reticulum | Reticuli | Ret | S | Lacaille | 1752 | 23° N til 90° S | 3,33 | 0 | 2 | Kort |
Norðurkórónan | Corona Borealis | Coronae Borealis | CrB | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 50° S | 2,22 | 1 | 3 | Kort |
Ofninn | Fornax | Fornacis | For | S | Lacaille | 1756 | 50° N til 90° S | 3,87 | 0 | 1 | Kort |
Óríon | Orion | Orionis | Ori | N S | Ptólmæos | 150 | 85° N til 75° S | 0,12 | 8 | 15 | Kort |
Paradísarfuglinn | Apus | Apodis | Aps | S | Bayer | 1603 | 07° N til 90° S | 3,83 | 0 | 2 | Kort |
Páfuglinn | Pavo | Pavonis | Pav | S | Bayer | 1603 | 15° N til 90° S | 1,94 | 1 | 6 | Kort |
Pegasus | Pegasus | Pegasi | Peg | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 65° S | 2,39 | 5 | 10 | Kort |
Perseifur | Perseus | Persei | Per | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 35° S | 1,79 | 5 | 13 | Kort |
Seglið | Vela | Velorum | Vel | S | Lacaille | 1763 | 33° N til 90° S | 1,75 | 5 | 14 | Kort |
Sextantinn | Sextans | Sextantis | Sex | S N | Hevelíus | 1690 | 78° N til 83° S | 4,49 | 0 | 0 | Kort |
Sjónaukinn | Telescopium | Telescopii | Tel | S | Lacaille | 1756 | 33° N til 90° S | 3,51 | 0 | 1 | Kort |
Skjöldurinn | Scutum | Scuti | Sct | S | Hevelíus | 1690 | 74° N til 64° S | 3,85 | 0 | 1 | Kort |
Skuturinn | Puppis | Puppis | Pup | S | Lacaille | 1763 | 39° N til 90° S | 2,06 | 4 | 10 | Kort |
Smásjáin | Microscopium | Microscopii | Mic | S | Lacaille | 1752 | 45° N til 90° S | 4,67 | 0 | 0 | Kort |
Sporðdrekinn | Scorpius | Scorpii | Sco | S | Ptólmæos | 150 | 44° N til 90° S | 1,06 | 11 | 20 | Kort |
Steingeitin | Capricornus | Capricorni | Cap | S | Ptólmæos | 150 | 62° N til 90° S | 2,73 | 1 | 5 | Kort |
Stóribjörn | Ursa Major | Ursae Majoris | UMa | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 17° S | 1,76 | 6 | 20 | Kort |
Stórihundur | Canis Major | Canis Majoris | CMa | S | Ptólmæos | 150 | 57° N til 90° S | -1,44 | 5 | 10 | Kort |
Suðurfiskurinn | Piscis Austrinus | Piscis Austrini | PsA | S | Ptólmæos | 150 | 50° N til 90° S | 1,16 | 1 | 1 | Kort |
Suðurkórónan | Corona Australis | Coronae Australis | CrA | S | Ptólmæos | 150 | 44° N til 90° S | 4,10 | 0 | 0 | Kort |
Suðurkrossinn | Crux | Crucis | Cru | S | Plancius | 1589 | 25° N til 90° S | 0,77 | 4 | 5 | Kort |
Suðurþríhyrningurinn | Triangulum Australe | Trianguli Australis | TrA | S | Bayer | 1603 | 20° N til 90° S | 1,91 | 3 | 4 | Kort |
Svanurinn | Cygnus | Cygni | Cyg | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 29° S | 1,25 | 5 | 17 | Kort |
Sverðfiskurinn | Dorado | Doradus | Dor | S | Bayer | 1603 | 20° N til 90° S | 3,27 | 0 | 2 | Kort |
Tranan | Grus | Gruis | Gru | S | Bayer | 1603 | 35° N til 90° S | 1,74 | 2 | 6 | Kort |
Túkaninn (Piparfuglinn) | Tucana | Tucanae | Tuc | S | Bayer | 1603 | 15° N til 90° S | 2,86 | 1 | 2 | Kort |
Tvíburarnir | Gemini | Geminorum | Gem | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 60° S | 1,16 | 4 | 13 | Kort |
Úlfurinn | Lupus | Lupi | Lup | S | Ptólmæos | 150 | 35° N til 90° S | 2,30 | 3 | 12 | Kort |
Vatnaskrímslið | Hydra | Hydrae | Hya | Sn | Ptólmæos | 150 | 55° N til 83° S | 1,98 | 2 | 12 | Kort |
Vatnsberinn | Aquarius | Aquarii | Aqr | Sn | Ptólmæos | 150 | 65° N til 87° S | 2,90 | 2 | 8 | Kort |
Veiðihundarnir | Canes Venatici | Canum Venaticorum | CVn | N | Hevelíus | 1690 | 90° N til 38° S | 2,90 | 1 | 1 | Kort |
Vogin | Libra | Librae | Lib | S | Ptólmæos | 150 | 60° N til 90° S | 2,61 | 2 | 7 | Kort |
Þríhyrningurinn | Triangulum | Trianguli | Tri | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 50° S | 3,00 | 1 | 2 | Kort |
Ökumaðurinn | Auriga | Aurigae | Aur | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 34° S | 0,08 | 5 | 9 | Kort |
Örin | Sagitta | Sagittae | Sge | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 70° S | 3,51 | 0 | 2 | Kort |
Örninn | Aquila | Aquilae | Aql | N S | Ptólmæos | 150 | 78° N til 71° S | 0,77 | 3 | 8 | Kort |
- ↑ Hljóðvarpstáknið táknar aðgreindan framburð á o-unum tveimur.