Sorghum
| Sorghum | |
|---|---|
| |
| Sorghum bicolor | |
Taksonomia 
| |
| Pagarian: | Plantae |
| Klado: | Tracheophytes |
| Klado: | Angiospermae |
| Klado: | Monocots |
| Klado: | Commelinids |
| Urnos: | Poales |
| Pamilia: | Poaceae |
| Subpamilia: | Panicoideae |
| Supertribu: | Andropogonodae |
| Tribu: | Andropogoneae |
| Subtribu: | Saccharinae |
| Henero: | Sorghum Moench 1794, nakonserba a nagan saan a Sorgum Adanson 1763 |
| Sebbangan-kita | |
| Sorghum bicolor | |
| Kapada a nagan[1] | |
| |
Ti Sorghum ket ti henero dagiti agsabsabong a mula iti pamilia ti ruot iti Poaceae. Sangapulo ket pito kadagiti 25 a sebbangan ket patneng iti Australia,[2][3] ken adda met dagiti sumagmamano a sumakup manipud iti Aprika, Asia, Mesoamerika, ken dagiti dadduma nga isla iti Taaw Indiano ken Pasipiko.[4][5] Naimulmula ti maysa a sebbangan para iti bukbukel, bayat nga adu dagiti sabali a naus-usar a kas pakan ti ayup a mula, a naimuyongan kadagiti nabara a klima iti sangalubongan wenno naturalisado kadagiti daga ti pagaraban.[6] Ti Sorghum ket adda iti subpamilia ti Panicoideae ken ti tribu ti Andropogoneae (ti tribu ti Andropogon gerardi ken unas).
Panangimuyong ken dagiti usar
[urnosen | urnosen ti taudan]Ti maysa a sebbangan, ti Sorghum bicolor,[7] a patneng iti Aprika nga adu itan iti porma a naimuyongan,[8] ket maysa a nangruna nga apit iti sangalubongan, nga inaus-usar a kas makan (ka sbukbukeln ken iti sirup a sorghum wenno "arnibal a sorghum"), pakanti ayup, ti panagpataud kadagiti mainum ng arak, ken dagiti bio-sungrod. Kaaduan kadagiti kita ket ti makaibtur iti tikag- ken pudot, ken naipangpangruna kadagiti namaga a rehion, a ti bukbukel ket maysa kadagiti kangrunaan a makan para kadagiti napanglaw ken tattao ti away. Dagitoy akita ket mangbukel kadagiti nangruna a komponente iti pakan ti ayup kadagiti adua a tropikal a rehion. Ti S. bicolor ket maysa nagruna apit ti makan iti Aprika, Tengnga nga Amerika, ken Abagatan nga Asia, ken ti maikalima a kangrunaan a naimulmul nga apit a sereal iti lubong.[9]
Kadagiti nasapa nga agpang iti panagtubo ti mula, adda dagiti sumagmamano a sebbangan ti sorghum a mabalin a makalon kadagiti agpang ti hydrogen cyanide, hordenine, ken dagiti nitrato a makapatay kadagiti agar-arab nga ayup. No madagsenan babaen ti tikag wenno pudot, mabalin pay nga aglaon dagiti mula iti makasabidong nga agpang ti cyanide ken dagiti nitrato kadagiti kamaudian nga agpang iti panagtubo.[10][11]
Ti sangubongan a demanda para iti sorghum ket nakaro nga immadu iti baetan idi 2013 ken 2015 idi nangrugrugi a gimmatang ti Tsina kadagiti apit ti sorghum ti Estados Unidos tapno mausar a kas pakan dagiti dingoen a kas maysa a pangisukat para iti domestiko a naimulmula a mais. Gimmatang ti Tsina iti agarup a $1-bilion a dagup ti sorghum ti Amerika iti tinawen aginggana idi Abril 2018 idi nagibales ti Tsina kadagiti panangiyutang iti sorghum ti Amerika a kas parte ti suppiat ti panagtagialako dagiti dua a pagilian.[12]
Dibersidad
[urnosen | urnosen ti taudan]- Dagiti maawat a sebbangan[13]
- Sorghum amplum – amianan akinlaud nga Australia
- Sorghum angustum – Queensland
- Sorghum arundinaceum – Aprika, Subkontinente Indiano, Madagascar, is-isla ti akinlaud a Taaw Indiano
- Sorghum bicolor – naimuyongan a sorghum, masansan a makunkuna a sorghum, ammo pay akas durra, jowari, wenno milo. Patneng iti rehion ti Sahel ti Aprika; naturalisado kadagiti adu a lugar
- Sorghum brachypodum – Akin-amianan a Teritorio ti Australia
- Sorghum bulbosum – Akin-amianan a Teritorio, Akinlaud nga Australia
- Sorghum burmahicum – Tailandia, Myanmar
- Sorghum controversum – India
- Sorghum × drummondii – Sahel ken laud nga Aprika
- Sorghum ecarinatum – Akin-amianan a Teritorio, Akinlaud nga Australia
- Sorghum exstans – Australia
- Sorghum grande – Akin-amianan a Teritorio, Queensland
- Sorghum halepense – Johnson grass – Amianan nga Aprika, is-isla ti akindaya nga Atlantiko, akin-abagatan nga Asia manipud iti Lebanon aginggana iti Bietnam; naturalisado iti Daya nga Asia, Australia, ti Kaamerikaan
- Sorghum interjectum – Akin-amianan a Teritorio, Akinlaud nga Australia
- Sorghum intrans – Akin-amianan a Teritorio, Akinlaud nag Australia
- Sorghum laxiflorum – Filipinas, Is-isla Basbassit a Sunda, Sulawesi, Baro a Guinea, akin-amianan nga Australia
- Sorghum leiocladum – Queensland, New South Wales, Victoria
- Sorghum macrospermum – Akin-amianan a Teritorio ti Australia
- Sorghum matarankense – Akin-amianan a Teritorio, Akinlaud nga Australia
- Sorghum nitidum – Daya nga Asia, Subkontinente Indiano, Abagatan a daya nga Asia, Baro a Guinea, Mikronesia
- Sorghum plumosum – Australia, Baro a Guinea, Indonesia
- Sorghum propinquum – Tsina, Subkontinente Indiano, Abagatan a daya nga Asia, Baro a Guinea, Isla ti Paskua, Mikronesia, Is-isla Cook
- Sorghum purpureosericeum – Sahel manipud iti Mali aginggana iti Tanzania; Yemen, Oman, India
- Sorghum stipoideum – Akin-amianan a Teritorio, Akinlaud nga Australia
- Sorghum timorense – Is-isla Basbassit a Sunda, Maluku, Baro a Guinea, akin-amianan nga Australia
- Sorghum trichocladum – Mehiko, Guatemala, Honduras
- Sorghum versicolor – akindaya ken akin-abagatan nga Aprika manipud iti Etiopia aginggana iti Namibia; Oman
- Sorghum virgatum – dagiti namaga a rehion manipud iti Senegal aginggana iti Lebante.
- Dati a nairaman
Adu kadagiti sebbangan a dati a parte ti Sorghum, ket naikeddeng itan a nasaysayaat a maikabil kadagiti sabali a henero: Andropogon, Arthraxon, Bothriochloa, Chrysopogon, Cymbopogon, Danthoniopsis, Dichanthium, Diectomis, Diheteropogon, Exotheca, Hyparrhenia, Hyperthelia, Monocymbium, Parahyparrhenia, Pentameris, Pseudosorghum, Schizachyrium, ken Sorghastrum.
Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ "World Checklist of Selected Plant Families: Royal Botanic Gardens, Kew". Naala idi 4 Septiembre 2016.
- ^ Sally L. Dillon; Peter K. Lawrence; Robert J. Henry; et al. "Sorghum laxiflorum and S. macrospermum, the Australian native species most closely related to the cultivated S. bicolor based on ITS1 and ndhF sequence analysis of 28 Sorghum species". Southern Cross Plant Science. Southern Cross University. Naala idi 28 Pebrero 2016.
- ^ Australia, Atlas of Living. "Sorghum – Atlas of Living Australia". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2016-03-05. Naala idi 4 Septiembre 2016.
- ^ "Tropicos, Sorghum Moench". Tropicos.org. Naala idi 2018-05-31.
- ^ "Flora of China Vol. 22 Page 600 高粱属 gao liang shu Sorghum Moench, Methodus. 207. 1794". Efloras.org. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2016-12-31. Naala idi 2018-05-31.
- ^ "Sorghum". County-level distribution maps from the North American Plant Atlas (NAPA). Biota of North America Program (BONAP). 2014. Naala idi 4 Septiembre 2016.
- ^ Mutegi, Evans; Sagnard, Fabrice; Muraya, Moses; et al. (2010-02-01). "Ecogeographical distribution of wild, weedy and cultivated Sorghum bicolor (L.) Moench in Kenya: implications for conservation and crop-to-wild gene flow" (PDF). Genetic Resources and Crop Evolution. 57 (2): 243–253. doi:10.1007/s10722-009-9466-7.
- ^ Stefan Hauser; Lydia Wairegi; Charles L. A. Asadu; Damian O. Asawalam; Grace Jokthan; Utiang Ugbe (2015). "Sorghum- and millet-legume cropping systems" (PDF). CABI and Africa Soil Health Consortium. Naala idi 7 Oktubre 2018.
- ^ Tove Danovich (15 Disiembre 2015). "Move over, quinoa: sorghum is the new 'wonder grain'". The Guardian. Naala idi 31 Hulio 2018.
- ^ "Cyanide (prussic acid) and nitrate in sorghum crops Primary industries and fisheries. Queensland Government". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2018-10-09. Naala idi 2018-10-15.
- ^ "Sorghum". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2019-10-02. Naala idi 2018-10-15.
- ^ "Sorghum, targeted by tariffs, is a U.S. crop China started buying only five years ago". LA Times. Abril 18, 2018. Naala idi 28 Enero 2019.
- ^ "The Plant List: Sorghum". Royal Botanic Gardens Kew and Missouri Botanic Garden. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2019-08-01. Naala idi 28 Pebrero 2017.
Adu pay a mabasbasa
[urnosen | urnosen ti taudan]- Watson, Andrew M. (1983). Agricultural Innovation in the Early Islamic World: The Diffusion of Crops and Farming Techniques, 700–1100. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-24711-X.
Dagiti akinruar a silpo
[urnosen | urnosen ti taudan]
Dagiti midia a mainaig iti Sorghum iti Wikimedia Commons
- "Sorghum". Encyclopædia Britannica (iti Ingles). Vol. 25 (Maika-11 nga ed.). 1911.