Jump to content

Պաուլ Հեյզե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պաուլ Հեյզե
Ծննդյան անունգերմ.՝ Paul Johann Ludwig von Heyse
Ծնվել էմարտի 15, 1830(1830-03-15)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԲեռլին, Պրուսիայի թագավորություն[4]
Վախճանվել էապրիլի 2, 1914(1914-04-02)[1][2][3][…] (84 տարեկան)
Վախճանի վայրՄյունխեն, Գերմանական ռայխ[4]
ԳերեզմանՎալդֆրիդհոֆ գերտեզմանատուն
Մասնագիտությունբանաստեղծ, դրամատուրգ, թարգմանիչ, վիպասան, գրող և գծանկարիչ
Լեզուգերմաներեն
Քաղաքացիություն Պրուսիայի թագավորություն
ԿրթությունԲոննի համալսարան, HU Berlin և Friedrich-Wilhelms-Gymnasium?
Պարգևներ
ԱմուսինԱննա Հեյզե[7] և Margarete Heyse?[7]
ԶավակներԷռնստ Հեյզե և Julie Baumgarten?
Изображение автографа
 Paul Heyse Վիքիպահեստում

Պաուլ Հեյզե (անգլ.՝ Paul Johann Ludwig von Heyse, մարտի 15, 1830(1830-03-15)[1][2][3][…], Բեռլին, Պրուսիայի թագավորություն[4] - ապրիլի 2, 1914(1914-04-02)[1][2][3][…], Մյունխեն, Գերմանական ռայխ[4]), գերմանացի գրող, հայտնի լեզվաբան Կարլ Հեյզեի որդին, 1910 թվականի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր որպես «հարգանքի տուրք իդեալիզմով լեցուն կատարյալ արվեստին, որը նա հանդես է բերել իր երկար բեղմնավոր գործունեության ընթացքում որպես քնարական բանաստեղծ, դրամատուրգ և աշխարհահռչակ պատմվածքագիր»։ Հրատարակել է նովելների 24 հատորյակ, 6 վեպ, ավելի քան 60 պիես և 9 բանաստեղծական ժողովածու։

Էմանուել Գեյբելի, Ֆրիդրիխ Բոդենշտեդտի, Հերման Լինգի և այլոց հետ հիմնել է այսպես կոչված Մյունխենյան պոետ-գեղագետների խմբակը, որոնք մաքուր արվեստի կողմնակից էին։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պաուլ Հեյզեն ծնվել է 1830 թվականի մարտի 15-ին Բեռլինում։ Նրա հայրը՝ Կարլ Վիլհելմ Լյուդվիգ Հեյզեն, դասական լեզվաբանության պորֆեսոր էր, իսկ մայրը՝ Յուլիա Հեյզեն, պրուսացի պալատական ոսկերիչ Յակոբ Սոլոմոնի դուստրն էր։

Հեյզեն եղել է Ֆրիդրիխ-Վիլհելմի գիմնազիայի ուսանող մինչև 1847 թվականը, որտեղ սովորել է գերազանց։ Ընտանեկան կապերն օգնել են Պաուլին լինել արվեստի մարդկանց շրջապատում։

Գիմնազիան ավարտելուց հետո Հեյզեն Բեռլինի համալսարանում սկսել է ուսումնասիրել դասական լեզվաբանություն, սակայն երկու տարի անց՝ 1849 թվականին, տեղափոխվել է Բոնն, որպեսզի սովորի արվեստի պատմություն և ռոմանական լեզուներ։

1850 թվականին Հեյզեն զբաղվել է ռոմանական լեզվաբանության դիսերտացիայով, բայց երբ բացահայտվել է նրա սիրային կապը պրոֆեսորներից մեկի կնոջ հետ, ետ է ուղարկվել Բեռլին։

1852 թվականի մայիսին Հեյզեն դոկտորի աստիճան է ստացել տրուբադուրներին նվիրված աշխատանքի շնորհիվ[8], իսկ պրուսական համալսարանի կրթաթոշակը թույլ է տալիս նրան գնալ Իտալիա, որպեսզի ուսումնասիրի պրովանսալական հին ձեռագրերը։ Նրան արգելում են աշխատել Վատիկանի գրադարանում, այն բանից հետո, երբ բռնացնում են գրողին չհրապարակված ձեռագրերը արտագրելիս։ Այդ պատճառով 1853 թվականին գրողը վերադառնում է Գերմանիա, որտեղ սկսում է զբաղվել գրական գործունեությամբ։

Բավարիայի թագավոր Մաքսիմիլիան 2-րդը Հեյզեին շնորհել է Մյունխենի համալսարանի պորֆեսորի կոչում։ Այդպես նա դարձել է ռոմանական լեզվաբանության պրոֆեսոր, թեպետ երբեք դասախոսություններ չէր կարդացել այդ համալսարանում։

1854 թվականի մայիսի 15-ին ամուսնությունից հետո տեղափոխվել է Մյունխեն, իսկ հաջորդ տարի ծնվել է նրա որդին՝ Ֆրանցը։ Բացի նրանից, Հեյզեն ուներ ևս երեք երեխա նախորդ ամուսնությունից։ 1859 թվականին դարձել է «Literaturblatt zum deutschen Kunstblatt»-ի խմբագիրը։

1862 թվականի սեպտեմբերի 30-ին թոքերի հիվանդությունից մահացել է կինը՝ Մարգարիտան՝ պատմաբան Բերնհարդ Կուգլերի և նկարիչ Հանս Կուգլերի քույրը։ 1867 թվականին Հեյզեն ամուսնացել է Աննե Շուբարտի հետ և իր ողջ ժամանակը նվիրել է գրական գործունեությանը։ 1900 թվականին դարձել է Մյունխենի պատվավոր քաղաքացի, իսկ 1910 թվականին դարձել է բարձրաստիճան հասարակության անդամ։ Գրողը մահացել է 1914 թվականի ապրիլի 2-ին՝ Առաջին համաշխարհային պատերազմից մի քանի ամիս առաջ։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Merkelstiftung geneological database — ed. size: 30000
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Хейзе Пауль // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1910/
  6. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  7. ↑ 7,0 7,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118550772 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  8. ↑ http://www.nndb.com/people/891/000103582/

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Մարկիզա, Մ., 1878, Նա սպասում էր, Նովելներ, Մոսկվա, 1891
  • Gesammelte Werke (1871—1914), 38 тт., новое изд., 1924, 15 тт.
  • Dramatische Dichtungen, 1864—1905, 38 тт. Переписка с Т. Штормом (hrsg. von G. Plottke, 1917—1918), с Г. Келлером (hrsg. von Kalbeck, 1914).
  • В. М. Р. Из истории немецкой литературы XIX века, журнал «Русская мысль», 1890, XI.
  • Корш В., Всеобщая история литературы, т. IV, СПб., 1892, O. Kraus, P. Heyse’s Novellen und Romane, 1888.
  • Petze E., Paul Heyse als Dramatiker, 1904.
  • Petze E. Paul Heyse, ein deutscher Lyriker, 1913.
  • Klemperer V., Paul Heyse, 1910.
  • Raff Heb, P., Heyse, 1910.
  • Spiero, Paul Heyse, 1910.
  • Farinelli, Paul Heyse, 1913.
  • Rose E., Das soziale Empfinden Paul Heyse’s, 1926.
  • Zincke P., Paul Heyse’s Novellentechnik, 1927.
1901-1925

Սյուլի-Պրյուդոմ (1901) • Թեոդոր Մոմզեն (1902) • Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն (1903) • Ֆրեդերիկ Միստրալ / Խոսե Էչեգարայ (1904) • Հենրիկ Սենկևիչ (1905) • Ջոզուե Կարդուչչի (1906) • Ռեդյարդ Կիպլինգ (1907) • Ռուդոլֆ Քրիստոֆ Էյքեն (1908) • Սելմա Լագերլյոֆ (1909) • Պաուլ Հեյզե (1910) • Մորիս Մետերլինկ (1911) • Գերհարդ Հաուպտման (1912) • Ռաբինդրանաթ Թագոր (1913) • Ռոմեն Ռոլան (1915) • Վերներ Ֆոն Հեյդենստամ (1916) • Կարլ Գյելլերուպ / Հենրիկ Պոնթոպիդան (1917) • Կարլ Շպիտելեր (1919) • Կնուտ Համսուն (1920) • Անատոլ Ֆրանս (1921) • Խասինտո Բենավենտե ի Մարտինես (1922) • Ուիլյամ Բաթլեր Եյթս (1923) • Վլադիսլավ Ստանիսլավ Ռայմոնտ (1924) • Ջորջ Բեռնարդ Շոու (1925)

1926-1950
1951-1975

Պեր Լագերքվիստ (1951) • Ֆրանսուա Մորիակ (1952) • Ուինսթոն Չերչիլ (1953) • Էռնեստ Հեմինգուեյ (1954) • Հալդոր Լաքսնես (1955) • Խուան Ռամոն Խիմենես (1956) • Ալբեր Կամյու (1957) • Բորիս Պաստեռնակ (1958) • Սալվատորե Քվազիմոդո (1959) • Սեն-Ժոն Պերս (1960) • Իվո Անդրիչ (1961) • Ջոն Ստայնբեք (1962) • Յորգոս Սեֆերիս (1963) • Ժան Պոլ Սարտր (1964) • Միխայիլ Շոլոխով (1965) • Շմուել Ագնոն / Նելլի Զաքս (1966) • Միգել Անխել Աստուրիաս (1967) • Յասունարի Կավաբատա (1968) • Սեմյուել Բեքեթ (1969) • Ալեքսանդր Սոլժենիցին (1970) • Պաբլո Ներուդա (1971) • Հայնրիխ Բյոլ (1972) • Պատրիկ Ուայթ (1973) • Հարրի Մարտինսոն / Էյվինդ Յոնսոն (1974) • Էուջենիո Մոնտալե (1975)

1976-2000

Սոլ Բելլոու (1976) • Վիսենտե Ալեյքսանդրե (1977) • Իսահակ Բաշևիս Զինգեր (1978) • Օդիսեաս Էլիտիս (1979) • Չեսլավ Միլոշ (1980) • Էլիաս Քանետտի (1981) • Գաբրիել Գարսիա Մարկես (1982) • Վիլյամ Գոլդինգ (1983) • Յարոսլավ Սեյֆերտ (1984) • Կլոդ Սիմոն (1985) • Վոլե Շոյինկա (1986) • Իոսիֆ Բրոդսկի (1987) • Նագիբ Մահֆուզ (1988) • Կամիլո Խոսե Սելա (1989) • Օկտավիո Պաս (1990) • Նադին Գորդիմեր (1991) • Դերեկ Ուոլկոտ (1992) • Թոնի Մորիսոն (1993) • Կենձաբուրո Օէ (1994) • Շեյմաս Հինի (1995) • Վիսլավա Շիմբորսկա (1996) • Դարիո Ֆո (1997) • Ժոզե Սարամագո (1998) • Գյունտեր Գրաս (1999) • Գաո Սինցզյան (2000)

2001-2025

Վիդիադհար Սուրաջպրասադ Նայփոլ (2001) • Իմրե Կերտես (2002) • Ջոն Մաքսվելլ Կուտզե (2003) • Էլֆրիդե Ելինեկ (2004) • Հարոլդ Փինթեր (2005) • Օրհան Փամուկ (2006) • Դորիս Լեսինգ (2007) • Ժան-Մարի Լեկլեզիո (2008) • Հերտա Մյուլլեր (2009) • Մարիո Վարգաս Լյոսա (2010) • Թոմաս Թրանսթրյոմեր (2011) • Մո Յան (2012) • Ալիս Մանրո (2013) • Պատրիկ Մոդիանո (2014) • Սվետլանա Ալեքսիևիչ (2015) • Բոբ Դիլան (2016) • Կաձուո Իսիգուրո (2017) • Օլգա Տոկարչուկ (2018) • Փեթեր Հանդքե (2019) • Լուիզա Գլյուկ (2020) • Աբդուլռազաք Գուրնա (2021) • Աննի Էռնո (2022) • Յուն Ֆոսե (2023) • Հան Կան (2024)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պաուլ Հեյզե» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պաուլ_Հեյզե&oldid=7644322» էջից