Habakuk (bibelboek)
| Habakuk | ||
| algemiene gegevens | ||
| oarspr. titel | חבקוק ("Ḥaḇakuk") | |
| auteur | Habakuk (?) | |
| taal | Hebriuwsk | |
| foarm | non-fiksje | |
| sjenre | religiosa | |
| skreaun | 7e iuw f.Kr. | |
| bondel | Bibel | |
| rige | ||
| rige | Alde Testamint | |
| ● foarich diel | Nahum | |
| ● folgjend diel | Sefanja | |
| oersetting nei it Frysk | ||
| Fryske titel | Habakuk | |
| publikaasje | 1943, Haarlim | |
| útjouwer | Nederlands Bijbelgenootschap | |
| oersetter | G.A. Wumkes en E.B. Folkertsma | |
Habakuk, yn it oarspronklike Hebriuwsk: חבקוק, Ḥaḇakuk, is in tekst út sawol de joadske as de kristlike Bibel. Yn 'e joadske Tenach makket it ûnderdiel út fan it boek תרי עשר, Ṯrei Asar, dat "De Tolve" betsjut (t.w. de tolve lytse profeten, dy't yn 'e joadske Bibel gearboske binne ta ien inkeld boek), it 13de fan 24, dat dan wer ûnder de Neḇi'im Aḥaronim (de "Lettere Profeten") falt. Yn it Alde Testamint fan 'e kristlike Bibel foarmet Habakuk in bibelboek op himsels, it 35ste fan 39 (neffens de Nije Fryske Bibeloersetting fan 1978), dat yn 'e offisjeuze ûnderferdieling fan 'e bibelboeken ta de Lytse Profeten heart (dy't sa neamd wurde om't dy teksten frij koart binne yn ferhâlding ta de saneamde Grutte Profeten).
It boek Habakuk omfettet de profesijen dy't taskreaun wurde oan 'e profeet Habakuk, oer wa't frijwol neat mei wissichheid te sizzen is, mei't er fierders inkeld yn it ferhaal Bel en de Draak, in taheakke op it boek Daniël, neamd wurdt. Neffens de joadske tradysje is hy deselde as de soan fan 'e Sjûnnemityske frou, dy't yn 2 Keningen 4:16 troch de profeet Eliza wer ta libben brocht wurdt. Mar op grûn fan 'e tekst fan it boek Habakuk, dêr't de opkomst fan it Nijbabyloanyske Ryk yn beskreaun wurdt (Hab. 1:6-11), kin fêststeld wurde dat de skriuwer dêrfan, oft dat no Habakuk wie of net, yn elts gefal folle letter libbe, yn 'e midden of de lêste helte fan 'e sânde iuw f.Kr. De âldst oerlevere ferzje fan it boek Habakuk heart ta de Deade-Seerôlen en wie dêr tafoege oan it apokrife Kommentaar op Habakuk. De earste folsleine Fryske oersetting fan Habakuk stie yn 'e fertaling fan it Alde Testamint, fan dû. Geart Aeilco Wumkes en Eeltsje Boates Folkertsma, dy't yn 1943 útkaam.
Ynhâld
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]It boek Habakuk bestiet út trije dielen dy't net alhiel gearfalle mei de trije haadstikken. It earste diel (Hab. 1-2:6a) is in dialooch tusken de profeet en God, wêrby't de profeet him beklaget oer de bedriging dy't it Galdeeske Ryk foar de Joaden ynhâldt, wylst God antwurdet dat elk syn lean krije sil, dus de Galdeeërs ek. It twadde diel (Hab. 2:6b-20) is in profesije fan it ûnheil dat oer it Galdeeske Ryk komme sil. En it trêde diel (Hab. 3) is in psalm yn 'e foarm fan in lofliet op God, dat dêrop troch Habakuk útsprutsen wurdt.
It sintrale boadskip fan Habakuk, "de rjochtfeardige hâldt it libben troch syn trou" (Hab. 2:4) spilet in wichtige rol yn it kristlike gedachtguod. Dat idee komt werom yn it Brief oan de Romeinen (Rom. 1:17), it Brief oan de Galatiërs (Gal. 3:11) en it Brief oan de Hebreeërs (Hebr. 10:38) as it begjinpunt fan it leauwe.
Fryske oersetting
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Yn 1919 joech dû. Geart Aeilco Wumkes, yn syn Ut 'e Heilige Dobbe, û.m. in oersettingsfragmint fan eigen hân fan Hab. 3:16b-19 út. De earste folsleine útjefte fan Habakuk stie yn it Alde Testamint fan Wumkes en Eeltsje Boates Folkertsma, dêr't dy yn 1943 de earste Fryske bibeloersetting mei foltôgen. Om't sawol teologen as taalkundigen beswieren tsjin 'e fertaling Wumkes-Folkertsma hiene, waard fan 1966 ôf wurke oan in nije bibeloersetting, dy't yn 1978 útkaam as de Nije Fryske Bibeloersetting (mei stipe fan 'e provinsje Fryslân, it Nederlands Bijbelgenootschap te Haarlim en de Katholieke Bijbelstichting te Bokstel). Dat is de fertaling dy't noch altiten yn gebrûk is, yn 'e foarm fan 'e trêde, ferbettere druk fan 1995. De oersetting fan Habakuk waard dêrby dien troch dû. Bernard Smilde, dy't op taalkundich mêd ûnderstipe waard troch frisikus M.J. de Haan.
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
Foar sekundêre boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: Notes, Citations en References, op dizze side. |