Proterozoiko

Proterozoiko
	Proterozoiko Fa. Proterozoiko Arkear Had
Kronologia
Hasiera	duela 2.500 milioi urte
Amaiera	duela 541 milioi urte
Honen parte da	Aurrekanbriar eta ICS Standard Global Chronostratigraphic (Geochronologic) Scale (en)
Osatuta	Neoproterozoiko; Mesoproterozoiko; Paleoproterozoiko

Eoi Proterozoikoa lurraren garai geologiko bat izan zen. Duela 2500 milioi urte hasi eta 1958 milioi urte iraun zuen, hau da, duela 542 milioi urte arte. Eoi Proterozoikoa amaitzean Eoi Fanerozoikoa hasten da. Garai hauetan, Lurrak lehen glaziazioak eduki zituen, hainbat estromatolito garai hauetakoak dira, orokorrean lehen bizidunek garapen handia egin zuten Eoi honen amaieran zehar.

Geologia

Proterozoikoko arrastro geologikoak, Eoi Arkearrekoak baino onagoak dira. Garai honen hasieran, kontinenteak osatuak zeuden Lurreko lurrazala bezala. Eoi honetan zehar Lurrak hainbat aldaketa garrantzitsu izan zituen, horren adibide, oxigenoaren presioaren igoera handia planetaren atmosferan.

Garai hauetan, kontinenteak osatzeaz gain, lehen bizi forma Eukariotak agertu ziren. Bizidun hauek, zehazki alga urdinek (Zianobakterioek) oraindik ere gehiago handitu zuten atmosferako oxigeno kantitatea, alga mota gehiago agertzea eraginez, milioi bat urte beranduago. Hainbat estromatolito ere garai hauetan eratu ziren, dudarik gabe planetaren boisferan eragina izan zuten.

Proterozoikoko azken periodoan, garai Ediakarikoan, gorputz biguineko organismoek eboluzio handia jasaten dute.

Proterozoikoko banaketak

Ondorengo taulan proterozoikoa banatzen duten Aro eta Periodoak ageri dira.


Supereoia	Eoia	Aroa	Periodoa	Hasiera (milioi urte)
Aurrekanbriarra	Proterozoikoa	Neo-proterozoikoa	Ediakarra	630
			Kriogeniarra	850
			Toniarra	1000
		Meso-proterozoikoa	Steniarra	1200
			Ektasiarra	1400
			Kalimmiarra	1600
		Paleo- proteroziokoa	Stateriarra	1800
			Orosiriarra	2050
			Rhyaciarra	2300
			Sideriarra	2500
	Arkearra	Neoarkearra		2800

Ikus, gainera

Kanpo estekak

(Gaztelaniaz) Oxidazio handia
Glaziazioei buruzko artikulua

Datuak: Q104162
Multimedia: Proterozoic / Q104162