καινούριος
Νέα ελληνικά (el)
[επεξεργασία]
Ετυμολογία
[επεξεργασία]
- καινούριος < (κληρονομημένο) ελληνιστική κοινή καινούργιος με συνήθη γραφή ρ-ιος χωρίς την αναγραφή του [ʝ] όπως οι καταληξεις στο καθαρός-καθάριος, περίσσιος, ίσιος [1] [2]
- Ετυμολογική γραφή καινούργιος [3][4] Κατά τον Μπαμπινιώτη, [5] < όψιμη ελληνιστική κοινή καινούργιος < καινουργός, μεταπλασμός του καινουργής < καιν(ο)- + -ουργής < έργον, όπως και καινουργέω (ανανεώνω, αρχίζω κάτι νέο). Σημειώνει ότι «ουδέποτε υπήρξε σίγηση» του ουρανικού [ʝ].
Προφορά
[επεξεργασία]
- ΔΦΑ : /ceˈnuɾ.ʝos/ (όπως και καινούργιος)
- τυπογραφικός συλλαβισμός : και‐νού‐ριος
Επίθετο
[επεξεργασία]
καινούριος, -α, -ο / καινούργιος, -α, ο
- που κατασκευάστηκε ή αποκτήθηκε ή εμφανίστηκε πρόσφατα
- ⮡ τα καινούρια/καινούργια μοντέλα αυτοκινήτων έχουν όλα αερόσακο
- ⮡ αγόρασα καινούριο/καινούργιο αυτοκίνητο
- ⮡ ήρθε στην πολυκατοικία καινούριος/καινούργιος ένοικος
- που αναμένεται να κατασκευαστεί ή να εμφανιστεί προσεχώς, ο επόμενος
- ⮡ τι περιμένετε από τον καινούριο/καινούργιο χρόνο;
Συνώνυμα
[επεξεργασία]Συγγενικά
[επεξεργασία]- καινουργεύω
- καινούργεμα
- καινούργεψη
- καινουργής
- καινούργιωμα / καινούριωμα
- καινουργιώνω, καινουργιώνομαι / καινουριώνω
- καινουργότη
- καινουργώνομαι
σύνθετα:
- καινουργιο- / καινουριο- Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα καινουργιο- στο Βικιλεξικό Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα καινουριο- στο Βικιλεξικό
- καινουργο- Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα καινουργο- στο Βικιλεξικό
- αποκαινουργίς
- θεοκαίνουργος
- κατακαίνουργος
- κατακαίνουργιος / κατακαίνουριος
- ξανακαινουργιώνω
- ξανακαινούργωμα
- ξανακαινουργώνομαι
- ξεκαινουργιωμένος
- ολοκαίνουργος
- ολοκαίνουργιος / ολοκαίνουριος
Μεταφράσεις
[επεξεργασία]
καινούριος
|
Αναφορές
[επεξεργασία]
- ↑ «καινούριος» - Ανδριώτης, Νικόλαος Παντελής (1983) Ετυμολογικό λεξικό της κοινής νεοελληνικής. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη). ISBN 960‑231‑036‑7. Έκδοση 3η, φωτοτυπική με διορθώσεις και προσθήκες του συγγραφέα. (1η έκδ:1951, 2η έκδ:1967)
- ↑ καινούριος - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
- ↑ «καινούργιος» - ⌘ Δημητράκος, Δημήτριος Β. (1964) Μέγα λεξικὸν ὅλης τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης, 1930-1950. 2η έκδοση:1964. Αθήνα: Εκδόσεις: Δομή (15 τόμοι) & επανεκδόσεις, 1η έκδοση:1953 (9 τόμοι) Ελληνική Παιδεία, .
- ↑ «καινούργιος» - Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2002). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας (Βʹ έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. (Αʹ έκδοση: 1998)
- ↑ «καινούργιος» & σχόλιο - Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.
Κατηγορίες:
- Επίθετα που κλίνονται όπως η ομάδα 'ωραίος' (νέα ελληνικά)
- Επίθετα που κλίνονται όπως το 'θαυμάσιος' (νέα ελληνικά)
- Κληρονομημένες λέξεις από την ελληνιστική κοινή (νέα ελληνικά)
- Προέλευση λέξεων από την ελληνιστική κοινή (νέα ελληνικά)
- Λήμματα με προφορά ΔΦΑ (νέα ελληνικά)
- Νέα ελληνικά
- Επίθετα (νέα ελληνικά)
- Αντίστροφο λεξικό (νέα ελληνικά)
- Αντίστροφο λεξικό (ελληνικά)