Ερρίκος ΣΤ΄ της Αγγλίας

Ερρίκος ΣΤ'
Βασιλιάς της Αγγλίας
Περίοδος	31 Αυγούστου 1422 - 4 Μαρτίου 1461
Στέψη	6 Νοεμβρίου 1429 Αββαείο του Ουέστμινστερ
Προκάτοχος	Ερρίκος Ε΄ της Αγγλίας
Διάδοχος	Εδουάρδος Δ΄ της Αγγλίας
Περίοδος	3 Οκτωβρίου 1470 - 11 Απριλίου 1471
Προκάτοχος	Εδουάρδος Δ΄ της Αγγλίας
Διάδοχος	Εδουάρδος Δ΄ της Αγγλίας
Βασιλιάς της Γαλλίας (αμφισβητούμενος)
Περίοδος	21 Οκτωβρίου 1422 - 19 Οκτωβρίου 1453
Στέψη	16 Δεκεμβρίου 1431 Παναγία των Παρισίων
Προκάτοχος	Κάρολος ΣΤ΄ της Γαλλίας
Διάδοχος	Κάρολος Ζ΄ της Γαλλίας
Γέννηση	6 Δεκεμβρίου 1421 Κάστρο του Ουίνσδορ, Μπέρκσαϊρ, Αγγλία
Θάνατος	21 Μαΐου 1471 (49 ετών) Πύργος του Λονδίνου, Λονδίνο
Τόπος ταφής	Κάστρο του Ουίνσδορ, Μπέρκσαϊρ
Σύζυγος	Μαργαρίτα του Ανζού
Επίγονοι	Εδουάρδος του Ουεστμίνστερ
Οίκος	Οίκος του Λάνκαστερ
Πατέρας	Ερρίκος Ε΄ της Αγγλίας
Μητέρα	Αικατερίνη της Γαλλίας (1401-1437)
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Ο Ερρίκος ΣΤ΄ της Αγγλίας (Henry VI of England, 6 Δεκεμβρίου 1421 - 21 Μαΐου 1471) από τον Οίκο του Λάνκαστερ υπήρξε βασιλιάς της Αγγλίας (1422 - 1461) και (1470 - 1471) και διεκδικητής του Βασιλείου της Γαλλίας (1422 - 1453).

Βιογραφία

Ήταν γιος και διάδοχος του Ερρίκου Ε΄ της Αγγλίας και της Αικατερίνης του Βαλουά. Κληρονόμησε το θρόνο της Αγγλίας από τον πατέρα του μόλις εννέα μηνών και αμέσως μετά κληρονόμησε από τον παππού του Κάρολο ΣΤ΄ τα δικαιώματά του στο θρόνο της Γαλλίας.

Ο Ερρίκος ΣΤ΄ κληρονόμησε το μακροχρόνιο Εκατονταετή Πόλεμο. Ο διάδοχος του Καρόλου ΣΤ΄, Κάρολος Ζ΄ της Γαλλίας, αμφισβήτησε τα δικαιώματα του Ερρίκου ΣΤ΄ στο γαλλικό θρόνο. Τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του η εξουσία των Άγγλων στη Γαλλία είχε φτάσει στο μέγιστο σημείο, αλλά στη συνέχεια διπλωματικά, οικονομικά και στρατιωτικά προβλήματα έφεραν την παρακμή. Όταν ξεκίνησε ο Ερρίκος ΣΤ΄ την προσωπική του διακυβέρνηση (1437) βρέθηκε σε δύσκολη θέση με διπλωματικές και στρατιωτικές αποτυχίες στη Γαλλία και ταραχές από τους Άγγλους ευγενείς.

Ο Ερρίκος ΣΤ΄, σε αντίθεση με τον σκληρό, αποφασιστικό και επιθετικό πατέρα του, ήταν ανίκανος, δειλός, απρόθυμος στον πόλεμο και τη βία, ενώ πολλοί τον περιγράφουν ως διανοητικά ασταθή, και η ανικανότητά του έφερε απώλεια της εξουσίας στη Γαλλία. Η πολιτική αστάθεια στην πατρίδα του αυξήθηκε, επέτρεψε στους ταραχοποιούς ευγενείς να ελέγξουν την κυβέρνηση και απέτυχε να επέμβει στις σκληρές διαμάχες μεταξύ τους. Έδωσε μεγαλύτερες εξουσίες στους οπαδούς του με αποτέλεσμα να φέρει αντιδράσεις από πολλούς εξεγερμένους ευγενείς που διαμαρτυρήθηκαν έντονα για την απώλεια των εδαφών τους στη Γαλλία. Ο Ερρίκος ΣΤ΄ μπροστά σε αυτά τα προβλήματα αποφάσισε να κλείσει ειρήνη με τη Γαλλία που επικυρώθηκε με το γάμο του με την Αικατερίνη του Ανζού, ανηψιά του Καρόλου Ζ΄, μια φιλόδοξη γυναίκα που έγινε ισχυρή δύναμη πίσω από το θρόνο. Οι προσπάθειες του Ερρίκου ΣΤ΄ για ειρήνη με τη Γαλλία απέτυχαν και κατέληξαν στο φόνο των σημαντικότερων συμβούλων του, ενώ oι πόλεμοι με τη Γαλλία ξανάρχισαν με τις νίκες αυτή τη φορά να είναι σημαντικά περισσότερες υπέρ των Γάλλων. Το 1453, μόνο το Καλαί είχε μείνει στον Ερρίκο ΣΤ΄ από τις ηπειρωτικές κτήσεις του.

Ο Ερρίκος βρέθηκε μπροστά σε μεγάλες αντιδράσεις λόγω της καταστροφικής του πολιτικής στη Γαλλία και της κατάρρευσης του νόμου και της τάξης στην πατρίδα του. Την πρωτοβουλία της αντίδρασης ανέλαβε ο δημοφιλής ξάδελφός του Ριχάρδος της Υόρκης από τον αντίπαλο Οίκο της Υόρκης, που ζημιώθηκε σημαντικά από τις απώλειες στη Γαλλία. Οι εντάσεις ξεκίνησαν ανάμεσα στον Ριχάρδο και τη βασίλισσα Μαργαρίτα του Ανζού σχετικά με το ποιός θα κηδεμονεύσει τον ανίκανο βασιλιά και θα τον διαδεχτεί στο θρόνο. Οι συγκρούσεις ξεκίνησαν το 1459 και έμειναν γνωστές ως Πόλεμος των Ρόδων. Ο Ερρίκος ΣΤ΄ εκθρονίστηκε μετά από μεγάλη συντριβή στις 29 Μαρτίου 1461 στη μάχη του Τάουτον από τον γιο του Ριχάρδου, Εδουάρδο, που ανέβηκε στο θρόνο ως Εδουάρδος Δ΄ της Αγγλίας. Η Μαργαρίτα εξακολουθούσε να αντιστέκεται στον Εδουάρδο, αλλά ο Ερρίκος ΣΤ΄ συνελήφθη και φυλακίστηκε στον Πύργο του Λονδίνου (1465). Ο Ερρίκος ΣΤ΄ επανήλθε στο θρόνο (1470), αλλά την επόμενη χρονιά ηττήθηκε ξανά από τον Ερρίκο Δ΄ και φυλακίστηκε ξανά στον Πύργο του Λονδίνου. Ο Ερρίκος ΣΤ΄ πέθανε τη νύχτα της 21ης Μαΐου 1471 στον Πύργο του Λονδίνου, πιθανότατα δολοφονηθείς υπό τις διαταγές του Εδουάρδου. Στο τέλος της ζωής του "έχασε τις επιθυμίες του, τα δυο βασίλεια και τον γιο του". Τάφηκε στο Αββαείο του Τσέρστεϊ, αργότερα μετακινήθηκε στο Κάστρο του Ουίνδσορ (1484). Θαύματα που αναφέρθηκαν ότι σημειώθηκαν στον τάφο του, θεωρήθηκαν ως ένδειξη από πολλούς ότι θα έπρεπε να αγιοποιηθεί, και οι σχετικές προσπάθειες συνεχίστηκαν μέχρι τον 16ο αιώνα. Ο Εδουάρδος ΣΤ΄ απέκτησε τη φήμη μεγάλου προστάτη των γραμμάτων, ίδρυσε το Πανεπιστήμιο του Ήτον, το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, και το Κολέγιο Ολ Σόουλς της Οξφόρδης. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αφιέρωσε μια τριλογία στον Ερρίκο ΣΤ΄, στην οποία τόνιζε τον αδύναμο χαρακτήρα του και την επίδραση που είχε από τη σύζυγό του Μαργαρίτα του Ανζού.

Βασιλιάς της Αγγλίας

Παιδική ηλικία

Ο Ερρίκος ΣΤ΄ ήταν μοναδικό παιδί και διάδοχος του Ερρίκου Ε΄. Διαδέχθηκε τον πατέρα του μόλις εννέα μηνών στις 31 Αυγούστου 1422 και ήταν ο νεώτερος βασιλιάς που είχε ανεβεί στο θρόνο της Αγγλίας. Στις 21 Οκτωβρίου 1422, με το θάνατο του παππού του Καρόλου ΣΤ΄, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Τρουά (1420) έγινε τιτλούχος βασιλιάς της Γαλλίας. Η μητέρα του Αικατερίνη της Γαλλίας (1401-1437) ήταν τότε μόλις 20 ετών, ως κόρη δε του Καρόλου ΣΤ΄ οι Άγγλοι ευγενείς την έβλεπαν με μεγάλη καχυποψία. Οι ευγενείς ορκίστηκαν πίστη στον μικρό Ερρίκο ΣΤ΄ στις 28 Σεπτεμβρίου 1423 και συγκάλεσαν το κοινοβούλιο για να ορίσουν ένα συμβούλιο αντιβασιλείας μέχρι την ενηλικίωση του βασιλιά. Ο θείος του Ιωάννης του Λάνκαστερ διορίστηκε αντιβασιλιάς και υπεύθυνος του πολέμου με τη Γαλλία, ενώ την περίοδο της απουσίας θα τον αντικαταστούσε ο μεγαλύτερος αδελφός του πατέρα του, Χάμφρεϊ, δούκας του Γκλόστερ, με καθήκοντα μονάχα στη διατήρηση της ειρήνης και τη σύγκληση του Κοινοβουλίου. Ο ετεροθαλής θείος του πατέρα του Ερρίκος Μπωφόρ είχε και αυτός υψηλή θέση στο βασιλικό συμβούλιο. Μετά το θάνατο του Ιωάννη του Λάνκαστερ (1435) ο Χάμφρεϊ διεκδίκησε την αντιβασιλεία αλλά συνάντησε αντιδράσεις από το συμβούλιο. Από το 1428 δάσκαλος του μικρού Ερρίκου έγινε ο Ριχάρδος του Μπωσάν, κόμης του Γουόρικ που είχε αντισταθεί στη βασιλεία του Ριχάρδου Β΄.

Οι ετεροθαλείς αδελφοί του Ερρίκου ΣΤ΄ ήταν οι Εδμόνδος του Ρίτσμοντ και Τζάσπερ Τυδώρ, οι γιοι της μητέρας του με τον δεύτερο σύζυγό της Όουεν Τυδώρ. Ο Εδμόνδος του Ρίτσμοντ ήταν ο πατέρας του Ερρίκου Τυδώρ, που ανέβηκε στο θρόνο ως Ερρίκος Ζ΄ της Αγγλίας. Ο Κάρολος Ζ΄ στέφθηκε βασιλιάς της Γαλλίας στις 17 Ιουλίου 1429 στον Καθεδρικό Ναό της Ρενς, και σε απάντηση ο Ερρίκος στέφθηκε βασιλιάς της Αγγλίας στο Αββαείο του Ουέστμινστερ στις 6 Νοεμβρίου 1429 και βασιλιάς της Γαλλίας στην Παναγία των Παρισίων στις 16 Δεκεμβρίου 1431. Ο Ερρίκος ΣΤ΄ ήταν ο μοναδικός Άγγλος βασιλιάς που στέφτηκε ταυτόχρονα βασιλιάς της Γαλλίας. Η στέψη του εορτάστηκε με τελετές στη Μονή του Μέρτον στις 1 Νοεμβρίου 1437 λίγο πριν τα 16α γενέθλια του. Διεκδίκησε στις 13 Νοεμβρίου 1437 την ανεξαρτησία του αλλά στάθηκε απρόθυμος να εμπλακεί στην κυβέρνηση του βασιλείου του, κάτι που φάνηκε το 1434 όταν στα γραπτά του άλλαξε το όνομά του από Ουέστμινστερ σε Κίρεκινστερ. Ανέλαβε πλήρως τη βασιλική εξουσία όταν ενηλικιώθηκε. Ο Ερρίκος ΣΤ΄ ενηλικιώθηκε σε ηλικία 16 ετών (1437) όταν πέθανε η μητέρα του, ήταν πολύ ευσεβής, αντίθετος στις αιματοχυσίες και τους πολέμους, με αποτέλεσμα να μετατραπεί το βασιλικό συμβούλιο σε πεδίο σύγκρουσης ανάμεσα στους ευγενείς για το θέμα του γαλλικού πολέμου.

Γάμος με τη Μαργαρίτα του Ανζού

Ερρίκος ΣΤ΄ της Αγγλίας

Με το θάνατο του Ερρίκου Ε΄ η Αγγλία έχασε σημαντικά τα πλεονεκτήματα που είχε στη Γαλλία, και οι στρατιωτικές επιτυχίες των Γάλλων και η παρουσία της Ιωάννας της Λωραίνης αντέστρεψαν την κατάσταση. Ο νεαρός βασιλιάς ήταν από την αρχή υπέρ της ειρήνης με τη Γαλλία, έχοντας στο πλευρό του τον καρδινάλιο Μπωφόρ και τον Ουίλιαμ ντε Πολ, κόμη του Σάφολκ, ενώ ο Χάμφρεϊ και ο Ριχάρδος της Υόρκης που ήταν υπέρ του πολέμου με τη Γαλλία αγνοήθηκαν. Όταν έγινε ο Ερρίκος ΣΤ΄ 21 έτους (1442) αναζήτησε μια ικανή σύζυγο που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της αγγλικής πολιτικής. Ο διάδοχος του θρόνου εκείνη την εποχή ήταν ο θείος του Χάμφρεϊ του Λάνκαστερ, του οποίου η σύζυγος Ελεονώρα Κόμπαμ είχε κατηγορηθεί για μαγεία (1441), κάτι που είχε προξενήσει μεγάλες αντιδράσεις και έκανε τη διαδοχή του θρόνου προβληματική. Το σκάνδαλο δημιούργησε στον Ερρίκο μεγαλύτερη ανάγκη να παντρευτεί το συντομότερο για να αποκτήσει διάδοχο.

Η πρώτη γαμήλια πρόταση ήταν μια από τις κόρες του Ιωάννη Δ΄ του Αρμανιάκ, ενός ισχυρού ευγενή από τη νοτιοδυτική Γαλλία που βρισκόταν σε σύγκρουση με τον Οίκο των Βαλουά και τα εδάφη του ήταν πολύ κοντά με τις αγγλικές περιοχές της Γκυγιέν. Η συνθήκη μεταξύ τους ήταν πολύ κοντά στο συμφέρον τόσο του ίδιου του Αρμανιάκ που θα μπορούσε να προστατέψει τις περιοχές του από τις βλέψεις του Καρόλου Ζ΄, όσο και του Ερρίκου ΣΤ΄ που θα μπορούσε να δημιουργήσει στα εδάφη αυτά μια ουδέτερη ζώνη κατά των γαλλικών επιθέσεων. Η συμμαχία θα μπορούσε να προστατέψει τις περιοχές των Άγγλων στη νότια Γαλλία, που τότε βρέθηκαν σε μεγάλο κίνδυνο, ο δε Αρμανιάκ υποσχέθηκε να του δώσει πολλά χρήματα, γη και άντρες για να προστατέψει τα σύνορα με τη Γασκώνη. Ο Κάρολος Ζ΄ επιτέθηκε με στρατό στη Γασκώνη (1442), μετά δε την επίθεση των Γάλλων ο κόμης του Αρμανιάκ άλλαξε γνώμη, αποφάσισε να ακυρώσει τη συμμαχία με τους Άγγλους και το γάμο (1443).

Η Συνθήκη της Τουρ

Μικρογραφία του 15ου αιώνα που παρουσιάζει τη στέψη του Ερρίκου ΣΤ΄

Ο καρδινάλιος Μπωφόρ και ο κόμης του Σάφολκ έπεισαν τον βασιλιά ότι για να επικυρωθεί η ειρήνη με τη Γαλλία έπρεπε να παντρευτεί τη Μαργαρίτα του Ανζού, ανηψιά του Καρόλου Ζ΄. Ο Ερρίκος ΣΤ΄ είχε ακούσει για την απίστευτη ομορφιά της Μαργαρίτας και έστειλε τον κόμη του Σάφολκ να διαπραγματευτεί το γάμο με την πρόταση όχι μονάχα να μη ζητήσει προίκα, αλλά επιπλέον να παραχωρήσει στους Γάλλους την περιοχή του Μαιν. Η Συνθήκη της Τουρ (1444) κατοχύρωσε πέρα από το γάμο και την παραχώρηση του Μαιν στους Γάλλους, αλλά διατηρήθηκε μυστική από το αγγλικό κοινοβούλιο υπό το φόβο αντιδράσεων. Ο γάμος έγινε στις 23 Απριλίου 1445 στο Αββαείο του Τίτσφιλντ, ένα μήνα μετά τα 15α γενέθλια της Μαργαρίτας. Το νοικοκυριό της αυλής είχε Ανδεγαυούς υπηρέτες του νοικοκυριού του Ερρίκου και αυξήθηκε σημαντικά με τη γέννηση του γιου τους Εδουάρδου του Ουεστμίνστερ (1453). Ο Ερρίκος με την παραχώρηση του Μέιν στον Κάρολο έφερε μεγάλη οργή και την αντίδραση των δουκών του Γκλόστερ και του Γιορκ, καθώς το Μέιν βρισκόταν σε στρατηγικό σημείο για την άμυνα της Νορμανδίας. Όταν έγινε γνωστή η συνθήκη στο κοινό (1446) προκλήθηκε μεγάλη οργή αυτού απέναντι στον κόμη του Σάφολκ, αλλά ο Ερρίκος και η Μαργαρίτα προσπάθησαν να τον προστατεύσουν.

Ο βασιλιάς και η βασίλισσα κάλεσαν τον δούκα του Γκλόστερ στο κοινοβούλιο με την κατηγορία της προδοσίας (1447). Η βασίλισσα δεν έδειχνε καμιά ανοχή σε θέματα απιστίας στον σύζυγό της και στη χώρα, και αυτό το εκμεταλλεύτηκαν οι εχθροί του δούκα του Γκλόστερ, όπως ο κόμης του Σάφολκ στον οποίο η βασίλισσα είχε μεγάλη εμπιστοσύνη, ο ηλικιωμένος Ερρίκος Μπωφόρ και ο ανηψιός του Εδμόνδος Μπωφόρ, 2ος δούκας του Σόμερσετ. Ο δούκας του Γκλόστερ μπήκε φυλακή και πέθανε από καρδιακή προσβολή πριν γίνει η δίκη του, ενώ σύμφωνα με νεώτερες πληροφορίες δηλητηριάστηκε. Με το θάνατο του τελευταίου θείου του βασιλιά δεν είχε μείνει κανένας υποψήφιος να διαδεχτεί τον Ερρίκο ΣΤ΄ στο θρόνο της Αγγλίας σε περίπτωση που πέθαινε άτεκνος. Ο παππούς του Ερρίκος Δ΄ της Αγγλίας, μετά την ανατροπή του εξαδέλφου του Ριχάρδου Β΄, (1399) είχε εγκαινιάσει νέο σύστημα διαδοχής με προτεραιότητα στην αρσενική πρωτογένεια. Οι υποψήφιοι διάδοχοι του θρόνου θα έπρεπε να είναι μόνο άρρενες απόγονοι του Εδουάρδου Γ΄ της Αγγλίας: ο Ριχάρδος της Υόρκης και ο Εδμόνδος Μπωφόρ σε περίπτωση νομιμοποίησης των Μπωφόρ. Μια εναλλακτική λύση θα μπορούσε να ήταν ο Αλφόνσος Ε΄ της Πορτογαλίας, εγγονός της Φιλίππης του Λάνκαστερ, μεγαλύτερης αδελφής του Ερρίκου Δ΄, αλλά το γεγονός ότι ήταν ξένος μονάρχης δεν του άφηνε κανένα περιθώριο. Η άλλη εναλλακτική λύση θα μπορούσε να ήταν οι απόγονοι της Ελισάβετ Πλανταγενέτη του Έξετερ, δεύτερης αδελφής του Ερρίκου Δ΄, που γιος της ήταν ο Ιωάννης ο Ολλανδός, 2ος δούκας του Έξετερ. Η Μαργαρίτα Μπωφόρ ήταν η τελευταία εναλλακτική λύση σε περίπτωση νομιμοποίησης της οικογένειάς της, που θα παντρευτεί τον από μητέρα ετεροθαλή αδελφό του Ερρίκου ΣΤ΄, Εδμόνδο του Ρίτσμοντ, κάτι που θα φέρει την άνοδο αργότερα στο θρόνο της Αγγλίας του Οίκου των Τυδώρ.

Πτώση

Αντιδράσεις των Άγγλων απέναντι στον Σάφολκ

Το οικόσημο του Οίκου του Λάνκαστερ

Οι δούκες της Υόρκης ήταν μέχρι τότε οι ισχυρότεροι άντρες της Αγγλίας και είχαν τα μεγαλύτερα κληρονομικά δικαιώματα ως πιο στενοί απόγονοι του Εδουάρδου Γ΄. Οι δούκες της Υόρκης αποκλείστηκαν ωστόσο από το βασιλικό δικαστήριο και στάλθηκαν να κυβερνήσουν την Ιρλανδία, και οι αντίπαλοι τους κόμητες του Σάφολκ και του Σόμερσετ προήχθησαν σε δούκες, τίτλος που τους έφερε σε άμεση σχέση με το στέμμα. Ο νέος δούκας του Σόμερσετ στάλθηκε στη Γαλλία για να γίνει διοικητής των εκεί αγγλικών δυνάμεων, γεγονός που του προσέδωσε τεράστιο κύρος, ενώ οι δούκες της Υόρκης που κατείχαν τη θέση παλαιότερα απογοητεύτηκαν από την απώλεια. Τα τελευταία χρόνια η βασιλεία του Ερρίκου ΣΤ΄ έγινε ακραία αντιδημοφιλής λόγω της καταστρατήγησης του νόμου και της τάξης, της διαφθοράς, της παραχώρησης τίτλων σε ευνοουμένους και της απώλειας των εδαφών στη Γαλλία. Ο Ουίλιαμ ντε λα Πολ, 1ος κόμης του Σάφολκ, έγινε ο κύριος στόχος των εξεγερμένων, που συγκάλεσαν ένα κοινοβούλιο που ονομάστηκε "η διαφθορά του αίματος του Σάφολκ από τα πλήθη",το οποίο πίεσε τον βασιλιά να τον αποπέμψει. Ο Ερρίκος ΣΤ΄ προσπάθησε να στείλει τον Σάφολκ εξορία αλλά το πλοίο του εμποδίστηκε στη Μάγχη και το δολοφονημένο σώμα του Σάφολκ βρέθηκε στην ακτή του Ντόβερ.

Ο δούκας του Σόμερσετ ξεκίνησε εκστρατεία στη Γαλλία, άρχισε τις εχθρότητες στη Νορμανδία, αλλά το φθινόπωρο αναγκάστηκε να υποχωρήσει στην Καέν. Οι Γάλλοι είχαν πάρει μέχρι το 1450 όλες τις επαρχίες που με πολύ κόπο και μάχες είχε κερδίσει ο Ερρίκος Ε΄. Τα στρατεύματα που επέστρεψαν και δεν πληρώθηκαν δημιούργησαν νέες ταραχές στις νότιες κομητείες της Αγγλίας. Ο Τζακ Κέιντ ξεκίνησε επανάσταση στο Κεντ (1450) με το όνομα "Τζων Μόρτιμερ" λόγω της συμπάθειάς του με τον δούκα της Υόρκης που κατοικούσε στο Σάουθγουαρκ. Ο Ερρίκος ήλθε στο Λονδίνο με στρατό για να τους συντρίψει, αλλά ο Κέιντ δραπέτευσε με το μεγαλύτερο τμήμα του στρατού του αφήνοντας μόνο ένα μικρό σώμα πίσω του για να αντιμετωπίσει τους βασιλικούς στο Σέβενόακς. Η οπισθοχώρηση του ήταν σχέδιο τακτικής, και κατάφερε να παγιδεύσει τους βασιλικούς στη μάχη του Σόλφλιντς και να καταλάβει το Λονδίνο. Η επανάσταση δεν έφερε τελικά τίποτα το σημαντικό και οι ταραχές που ακολούθησαν προήλθαν περισσότερο από το εξεγερμένο πλήθος, του οποίου η αντίδραση ήταν ωστόσο δείγμα της λαϊκής αγανάκτησης. Το δουκάτο της Ακουιτανίας που βρισκόταν υπό αγγλική κατοχή από την εποχή του Ερρίκου Β΄ της Αγγλίας χάθηκε το 1451. Τον Οκτώβριο του 1452 ο αγγλικός στρατός ανακατέλαβε το Μπορντώ, το οποίο όμως χάθηκε ξανά το 1453 αφήνοντας στους Άγγλους μονάχα το Καλαί στα ηπειρωτικά εδάφη.

Πόλεμος των Ρόδων

Χρυσό νόμισμα του Ερρίκου ΣΤ΄ κομμένο στη Ρουέν. Επιγρ.: ΗENRICVS DEI GRΑ. FRΑCORV. & AGLIE REX / XPC VINCIT, XPC REGNAT, XPC IΜPERAT. Salut d'or (28 χλστ., 3,45 γραμ.) που κόπηκε στη Ρουέν από τον χρηματιστή Etienne Marcel το 1423-44.

Το 1452 ο δούκας της Υόρκης πείστηκε να επιστρέψει από την Ιρλανδία, να διεκδικήσει τα δικαιώματα του στο βασιλικό συμβούλιο και να τερματίσει την κακή διακυβέρνηση. Κατέστη δε δημοφιλής και συγκρότησε στρατό στο Σριούσμπερυ, αλλά ο βασιλιάς συγκρότησε νέο στρατό στο Λονδίνο. Σε μια σύντομη συνάντηση νότια από το Λονδίνο ο δούκας της Υόρκης παρουσίασε έναν κατάλογο από παράπονα, με σημαντικότερο τη σύλληψη του Εδμόνδου Μπωφόρ, 2ου δούκα του Σόμερσετ. Ο βασιλιάς συμφώνησε αλλά η Μαργαρίτα το απέκλεισε, και από το 1453 ο δούκας της Υόρκης απομονώθηκε ξανά και η θέση της βασίλισσας ενισχύθηκε λόγω της εγκυμοσύνης της. Τον Αύγουστο του 1453, όταν ο Ερρίκος ΣΤ΄ άκουσε τα νέα για την τελική απώλεια του Μπορντώ, έπαθε κρίση σχιζοφρένειας που κράτησε περισσότερο από έναν χρόνο, και οι σύγχρονοι ιστορικοί αναφέρουν ότι έπασχε και από ψευδαισθήσεις. Δεν μπόρεσε δε να ανταποκριθεί ούτε στη γέννηση του γιου και διαδόχου του την ίδια περίοδο, ο οποίος ονομάστηκε Εδουάρδος. Ο Ερρίκος κληρονόμησε μια διανοητική ασθένεια από τον παππού του Κάρολο Ζ΄ της Γαλλίας, που τον ταλαιπώρησε έντονα τα τελευταία τριάντα χρόνια της ζωής του. Ο δούκας της Υόρκης απέκτησε έναν ισχυρότατο σύμμαχο, τον Ριχάρδο Νέβιλ, κόμη του Γουόρικ, έναν πάμπλουτο μεγιστάνα, περισσότερο πλούσιο ακόμα και από τον ίδιο τον δούκα της Υόρκης. Ο Ριχάρδος της Υόρκης πήρε τον τίτλο του αντιβασιλιά και Προστάτη του βασιλείου (1454). Η βασίλισσα σταδιακά αποκλείστηκε και οι οπαδοί του δούκα της Υόρκης άρχισαν να διαδίδουν φήμες ότι ο Εδουάρδος δεν ήταν γιος του βασιλιά αλλά του Μπωφόρ. Ο Ριχάρδος της Υόρκης πέρασε το μεγαλύτερο διάστημα της αντιβασιλείας του στις προσπάθειές του να έχει το σύνολο της διακυβέρνησης.

Θρύλοι

Αγιότητα

Αργυρό groat με παράσταση του Ερρίκου ΣΤ΄. Επιγρ.: HENRIC DI GRA REX ANGL & FRANC. Κόπηκε το 1422 και βρίσκεται στο Μουσείο του Γιορκ. Στην άλλη όψη: POSVI DEVM ADIVTORE MEVM (Έθεσα τον Θεό βοηθό μου) CIVITAS LONDON.

Πλήθος από θαύματα πιστώνονται στον νεκρό βασιλιά όπως η ανάσταση της Αλίκης Νιούνετ που πέθανε από λέπρα. Έσωσε επίσης έναν άντρα που τον οδηγούσαν στην κρεμάλα για κλοπή προβάτων, τοποθετώντας το χέρι του στο σκοινί ώστε να παραμείνει ζωντανός, και ο άντρας αυτός ανέκτησε τις αισθήσεις του μέσα στο φέρετρο όταν τον οδηγούσαν για ταφή. Έκανε και επεμβάσεις τιμωρίας όταν χρειάστηκε, καθώς χτύπησε και τύφλωσε έναν άντρα, τον Τζον Ρόμπινς, που καταράστηκε τον "Άγιο Ερρίκο", ο οποίος Ρόμπινς κατόπιν θεραπεύτηκε όταν πήγε για προσκύνημα στο ιερό του βασιλιά Ερρίκου. Η πιο δημοφιλής συνήθεια που σχετίζεται με τη λατρεία του Αγίου Ερρίκου ήταν το λύγισμα ενός ασημένιου νομίσματος και η προσφορά του στον άγιο για να κάνει θαύμα. Μια γυναίκα, η Κατερίνα Μπέιλι, τυφλή στο ένα μάτι, βάδιζε γονατίζοντας μέσα στο πλήθος, όταν ένας ξένος της είπε να λυγίσει ένα ασημένιο νόμισμα και να το αφιερώσει στον άγιο. Ο ιερέας κατόπιν έκανε την ευχή και η όραση της γυναίκας επανήλθε. Τα πρώτα χρόνια μετά το θάνατό του η λατρεία του Ερρίκου ΣΤ΄ ήταν πολύ διαδεδομένη, αλλά με την πάροδο του χρόνου και την άνοδο της δυναστείας των Τυδώρ η λατρεία περιορίστηκε σημαντικά.

Φιλμογραφία

Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ έγραψε μια τριλογία για τη ζωή του Ερρίκου ΣΤ΄: Μέρος Α΄, Μέρος Β΄ και Μέρος Γ΄, ενώ το νεκρό του σώμα και το φάντασμά του παρουσιάζονται στον Ριχάρδο Γ΄. Η παράσταση του Ερρίκου στον Σαίξπηρ είναι σημαντική επειδή δεν αναφέρεται τίποτα για την τρέλα του, γεγονός που θεωρείται πολιτική κίνηση για να μην προσβάλει την Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας που καταγόταν από τον Οίκο του Λάνκαστερ. Ο Ερρίκος ΣΤ΄ περιγράφεται από τον Σαίξπηρ ως ευγενής και ειρηνικός βασιλιάς που πέρασε τον περισσότερο χρόνο του στη μετάφραση της Βίβλου. Στον Σαίξπηρ ο Ερρίκος ΣΤ΄ ήταν ευκολόπιστος, άβουλος και όργανο της συζύγου του, με την ανικανότητα του κατάφερε δε να πέσει εύκολα θύμα του δούκα της Υόρκης, και καταριέται τέλος τον Ριχάρδο του Γκλόστερ λίγο πριν τη δολοφονία του.

Στην οθόνη υπάρχουν πλήθος από έργα και ηθοποιούς με αναφορά στον Ερρίκο ΣΤ΄: Ο Τζέιμς Μπέρρυ στη βουβή ταινία μικρού μήκους "Ριχάρδος Γ΄" (1911). Ο ηθοποιός Τέρι Σκάλι (1932-2001) στην τηλεοπτική σειρά του BBC "Μία εποχή βασιλέων", όπου τα ιστορικά έργα αναφέρονται στους βασιλείς από τον Ριχάρδο Β΄ μέχρι τον Ριχάρδο Γ΄. Ο Καρλ Βέρυ στη σειρά της πρώην Δυτικής Γερρμανίας "Βασιλιάς Ριχάρδος Γ΄" (1964). Ο Ντέιβιντ Γουόρνερ (γεν. 1941) στη σειρά "Ο Πόλεμος των Ρόδων" (1965), μια σειρά της Βασιλικής Ακαδημίας του Σαίξπηρ, που καλύπτει τον Ερρίκο ΣΤ΄, τον Εδουάρδο Δ΄ και τον Ριχάρδο Γ΄. Ο ηθοποιός Πήτερ Μπένσον (γεν. 1974) στη σειρά του BBC (1983) που καλύπτει επίσης τη χρονική περίοδο από τον Ερρίκο ΣΤ΄ μέχρι τον Ριχάρδο Γ΄. Ο ηθοποιός Πολ Μπρίννεν σε φιλμ που καλύπτει όλη τη σειρά των έργων της Βασιλικής Ακαδημίας του Σαίξπηρ. Ο Έντουαρντ Τζιούισμπερι (1917-2002) σε επανέκδοση του Ριχάρδου Γ΄ (1995) με τον Ίαν ΜακΚέλεν ως Ριχάρδο. Ο Τζέιμς Νταλεσάντρο στην επανέκδοση του "Ριχάρδος Γ΄" (2008). Ο ηθοποιός Τομ Στάριτζ (γεν. 1985) ως Ερρίκος ΣΤ΄ στην επανέκδοση "Ριχάρδος Γ΄" (2016) στη σειρά του BBC The Hollow Crown.

Πηγές

• Eamon Duffy, The Stripping of the Altars: Traditional Religion in England, c. 1400 – c. 1580 (1992)
• Encyclopedia of the Wars of the Roses, ed. John A. Wagner, (ABC-CLIO, 2001)
• Francois R. Velde. "Marks of Cadency in the British Royal Family"
• Fraser, Antonia (2000). A Royal History of England-- The Wars of the Roses I. Los Angeles: University of California Berkeley Los Angeles.
• Griffiths, Ralph A. (1981). The Reign of King Henry VI: The Exercise of Royal Authority, 1422- 1461. Berkeley: University of California Press
• Heales, Alfred (1899). The Records of Merton Priory
• Kendall, P.M., Louis XI: The Universal Spider, USA 1971
• Sadler, John, "The Red Rose and the White: the Wars of the Roses 1453–1487", (Longman, 2010)
• Wolffe, Bertram (1981). Henry VI. London: Eyre Methuen.