ker

Gwelet ivez : kêr, kaer

Brezhoneg

Etimologiezh

(Anv-kadarn) Kar d'ar ger kembraeg cer « kornel » : da geñveriañ gant ar ger frañkoprovañsek caire « korn ». Amprestet digant ar galleg kozh : *querre deuet eus ar ger latin izel quadrum.^[1].

(Anv-gwan) Eus ar ger krennvrezhonek quer^[2]. Amprestet digant galleg Normandi : quer a glot gant ar ger gallek cher. Gwelet ar gerioù « kar » ha « karout »^[3].

(Adverb) Adstumm reizh eus « ken », evel « ar » eus « an » hag « ur » eus « un » Gwelet ar gerioù-se ^[4].

Anv-kadarn

ker /ˈkeːr/ gourel (liester kerioù)

1. Linenn ma kej div c'horreenn pe daou dal eus ur solud.

Troidigezhioù

• alamaneg : Kante ^(de)
• esperanteg : eĝo ^(eo)

• galleg : arête ^(fr)
• saozneg : edge ^(en)

Anv-gwan

Derez	Furm
Derez-plaen	ker
Derez-uheloc'h	keroc'h
Derez-uhelañ	kerañ
Derez-estlammiñ	kerat

ker /ˈkeːr/ (ken ker, ker ker)

1. Koustus.
   • Spontus int ker, n'ouzont ket pegement da c'houlenn. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Première Partie, 1966, p. 125.)
   • Ker evel pebr da Veurlarjez: ker-ruz.
2. Karet.
   • ... ma hinderf [quer] ... — (w:Louis Eunius, p. 365.)
   • Ma! quen na vou neuse [ta], ma hiniterf ger... — (w:Louis Eunius, p. 381.)
   • ... ma sud quer ... . — (w:Louis Eunius, p. 471.)
   • Ho lezvamm, ma merc’hig, dre droug ouzhoc’h, a lakao lazhañ ho mignon kerañ. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 148.)
   • Yann, va mignon ker. — (Klaoda ar Prad, Marvailhou ar Vretoned e-tal an tan, Sant-Brieg, 1907, p. 42.)
   • Mignoned ker emezi, ... . Buhez Genovefa A Vraban, Glaoda'r Prad, p. 94
   • Hi ‘tistreiñ en-dro, ‘laret d’he c’hamaradez ker, — (Fañch an Uhel, Soniou Breiz-Izel 1, Pariz, 1890, 1971, p. 192.)
   • « Ho trugarekaat a ran, itron ger, da veza bet ker mat em c'heñver, [...]. » — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 52.)
   • ... va c'halon a oa chomet em C'herne ger. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 72.)
   • O, va merc'h ker! — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 159.)
   • Bretoned, va c'henvroiz ker, selaouit hag e klevot, [...]. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 236.)
   • Bouchig! d'ar gêr! ... d'ar gêr! va Bouchig ker ! d'ar gêr! ... — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 94.)
   • Yann ger, pelec'h out bet, keit-all 'zo ac'h eus va c'huitaet? — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 268.)
   • Pep-hini ac’hanoc’h, pelerined ker, a fell d’ean laret aman hirie ar c’homzo-ze : Jezus-Krist, ma Autro, rei a ran d’ac’h ma bro Frans. » — ( Ma Beaj Jeruzalem, p. 179.)
   • « Petra ’ch euz-hu, ma mignon ker, « Pa vranskel d’ac’h ho *tivesker ? — ( Ma Beaj Jeruzalem, p. 341.)
   • Ha me raktal d’ar Gapusined, d’am c’holaj ker. — ( Ma Beaj Jeruzalem, p. 359.)

Gerioù enepster

• marc'had-mat (1)

Gerioù kevrennek

• ker-bras
• ker-daonet
• ker-dreist
• ker-kenañ
• ker-ruz

Deveradoù

• keraat

• keraouez

• keregezh

Troioù-lavar

• koustañ ker
• dont da ger
• mont da ger
• ker evel pebr da Veurlarjez

Troidigezhioù

Koustus (1)

• alamaneg : teuer ^(de)
• esperanteg : multekosta ^(eo)

• galleg : cher ^(fr)
• saozneg : expensive ^(en)

Karet (2)

• alamaneg : lieb ^(de)
• esperanteg : kara ^(eo)

• galleg : cher ^(fr)
• saozneg : dear ^(en)

Adverb

ker /ˈkeːr/

1. Adverb an derez-kevatal, implijet evel ken dirak ar c'hensonennoù, nemet l, n, d, t, h, hag ar vogalennoù :

   -ker berr, ker bras, ker brav, ker brudet, ker buan, ker burzhudus;

   -ker fallakr, ker farsus, ker flour, ker fur;

   -ker galloudus, ker glac'haret; ker gouest, ker goullo, ker goustadik;

   -ker gwazh, ker gwenn, ker gwir ;

   -ker kablus, ker kaer, ker kalonek, kerkent, ker koant, kerkoulz, ker klemmus, ker kreñv, ker kriz;

   -ker laosk, ker laouen, ker ledan, ker lijer ;

   -ker mat;

   -ker paour, ker pinvidik, ker pizh, ker plijus, ker poanius, ker pounner ;

   -ker roufennet,

   -ker sioul, ker skañv, ker sklaer, ker sot, ker start ;

   -ker yaouank ;

2. ker ... ha ...
   • ... ur barrez ker bras ha ker brudet ha Plougerne... — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 169.)
   • Koumanant c’hwec’h miz a rae ouzh he mevelien , ha ne c’hopre anezho nemet gouest e vijent d’ober kement a labour ha ker buan ha hi. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 206.)
   • « N' eo ket tre ker gouest ha va breudeur c'hoaz, » eme ar Mestr. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 142.)
   • Traoù ker sot, ken dibenn ha ken difeiz hag an traoù a gontan deoc'h, ne dleent let lezer dinec'h skiant an dud vat er vro. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 141.)
3. ker... evel ...
   • [...] hag e lec'h all ez oad bet ker start e feiz hon tud-kozh evel e Gwimilio hag e Sant-Tegoneg. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 126.)
   • Ker goullo oa an ti-kêr evel an iliz. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 170.)
4. ker ... all.

Deveradoù

1. peger

Troidigezhioù

• saozneg : as ^(en) , so ^(en)
• galleg : aussi ^(fr) , autant ^(fr)

Daveoù

Roll an daveoù :

• ^[1][3][4] : Lexique Étymologique des termes les plus usuels du Breton Moderne, p. 63.
• ^[2] : Ar c'hCatholicon

Furm verb

Pennrann ar verb karout dirak an dibennoù -ez , -et, ha -fet ha -fot.

Sellout ouzh kerez, keret, kerfet, kerfot.