Шакал звычайны
| Шакал звычайны | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Шакал у парку Яркон у Тэль-Авіве | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Canis aureus Linnaeus, 1758 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Арэал | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ахоўны статус | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Звычайны шакал або азіяцкі шакал[1], таксама залацісты шакал[2], часта званы проста шакал (Canis aureus) — млекакормячае з сямейства сабачых.
Постаць
[правіць | правіць зыходнік]Шакал — невялікая жывёла, памерам менш за сярэдняга сабаку. Па агульным абліччы ён вельмі падобны да ваўка, але драбнейшы, з карацейшым хвастом і вузкай, завостранай мордай. Даўжыня цела звычайнага шакала без хваста дасягае 80 см, а вышыня ў карку не перавышае 50 см, часцей 42-45. Важыць ён 7-10 кг, рэдка больш.
Ногі тонкія, вушы стаячыя, злёгку закругленыя. Хвост кароткі, тоўсты і пушысты.
Пашырэнне
[правіць | правіць зыходнік]Залацісты шакал галоўным чынам насяляе паўднёвыя раёны Еўропы, Азію. У апошнія гады назіраецца пашырэнне арэалу яго пражывання з істотным прасоўваннем на поўнач. Звера неаднаразова адзначалі ў Польшчы, Літве, Латвіі; адзін экзэмпляр быў здабыты падчас палявання ў 2017 годзе ў ваколіцах вёскі Хабовічы Кобрынскага раёна Беларусі[3]. Ён аддае перавагу адкрытай прасторы — закінутыя меліярацыйныя сістэмы з мноствам каналаў, зараснікамі хмызнякоў, трыснягу. У 2020 годзе здарылася першая рэгістрацыя шакала ў Налібоцкай пушчы, ён з’явіўся тут натуральным чынам у выніку паступовай экспансіі ў паўночным накірунку[4].
Апісанне падвідаў
[правіць | правіць зыходнік]| Від | Апісаў | Рысы | Арэал | |
|---|---|---|---|---|
| Шакал звычайны Canis a. aureus |
Linnaeus, 1758 | Вялікі, з мяккай, светлай поўсцю, пераважна пясчаных колераў.[5] | Цэнтральная Азія, Афганістан, Іран, Ірак, Аравійскі паўвостраў, Белуджыстан, Паўночна-заходняя Індыя | balcanicus (Brusina, 1892) caucasica (Kolenati, 1858) |
| Алжырскі шакал Canis a. algirensis
|
Wagner, 1841 | Цямнейшы за Canis a. aureus, на хвасце 3 цемнаватых кальца.[6] | Алжыр, Марока і Туніс | barbarus (C. E. H. Smith, 1839) grayi (Hilzheimer, 1906) |
| Сенегальскі шакал Canis a. anthus
|
F. Cuvier, 1820 | Сенегал | senegalensis (C. E. H. Smith, 1839) | |
| Сенегальскі шакал Canis a. bea
|
Heller, 1914 | Кенія, Паўночная Танзанія | ||
| Сіямскі шакал Canis a. cruesemanni
|
Matschie, 1900 | Меншага памеру за C. a. indicus, аднак яго статус як асобнага віду спрэчны: некаторыя вучоныя сцвярджаюць, што яго класіфікацыя грунтуецца выключна на назіранні за жывёламі ў няволі.[7] | Тайланд, М’янма, Усходняя Індыя | |
| Canis a. ecsedensis | Kretzoi, 1947 | minor (Mojsisovico, 1897) | ||
| Індыйскі шакал Canis a. indicus
|
Hodgson, 1833 | Яго поўсць — сумесь чорнага і белага, з колерам скуры буйвала на плячах, вушах, нагах. Цёмная поўсць пераважае на сярэдзіне хваста і спіны. Жывот, грудзі і бакі ног светла-крэмавыя, пыса часцей шэрыя. Дарослая асобіна дасягае ад 100 см у даўжыню, 35-45 см у вышыню і 8-11 кг вагі.[8] | Індыя, Непал | |
| Еўрапейскі шакал Canis a. moreoticus
|
I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1835 | Адзін з буйнейшых у свеце, дасягае 120—125 см у даўжыню і 10-15 кг вагі.[9]
[10] Поўсць грубая, звычайна яскравая, з чорным колерам на спіне. Сцёгны, вушы і лоб каштанавыя.[5] |
Паўднёвая Еўропа, Малая Азія, Каўказ | graecus (Wagner, 1841) |
| Шрыланкійскі шакал Canis a. naria
|
Wroughton, 1916 | 67-74 см даўжыні, 5-8,6 кг вагі. Зімовая поўсць карацейшая, болей гладкая. Спіна болей цёмная, сустракаюцца чорныя і пярэстыя колеры. Ніз болей пігментаваны на падбародку, заднім горле, грудзях, канцывіны колеру іржавай охры. Лінька адбываецца раней, чым у indicus.[11] | Паўднёвая Індыя, Шры Ланка | lanka (Wroughton, 1838) |
| Canis a. riparius | Hemprich and Ehrenberg, 1832 | Карлікавы віды, усяго каля 10-і дзюймаў у холцы, звычайна шэравата-жоўтага колеру, з невялікай колькасцю чорнага. Пыса і ногі цалкам жоўтыя, ніжнія часткі — белыя.[12] | Самалі, часткова — Эфіопія і Эрытрэя | hagenbecki (Noack, 1897) mengesi (Noack, 1897) |
| Размаіты шакал Canis a. soudanicus
|
Thomas, 1903 | Маленькі падвід, 38 см у холцы, каля 102 см у даўжыню. Поўсць светла-каменная, з чорнымі плямамі.[12] | Судан і Самалі | doederleini (Hilzheimer, 1906) nubianus (Cabrera, 1921) |
| Сірыйскі шакал Canis a. syriacus
|
Hemprich and Ehrenberg, 1833 | Вага каля 5-12 кг, даўжыня цела — 60-90 см.[13] | Ізраіль, заходняя Іарданія |
.JPG)
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).
- ↑ nashaniva.by
- ↑ belta.by
- ↑ nalibokiforest.info
- ↑ а б Heptner & Naumov 1998, pp. 140
- ↑ Smith & Jardine 1839, p. 218
- ↑ Lekagul, B. & McNeely, J. Mammals of Thailand, Darnsutha Press; Second edition edition (January 1, 1988), ISBN 974-86806-1-4
- ↑ Shreshta, Tej Kumar (1997). Mammals of Nepal: (with reference to those of India, Bangladesh, Bhutan and Pakistan). Steven Simpson Books. ISBN 0-9524390-6-9.
- ↑ Lapini, L. (2003), Canis aureus (Linnaeus, 1758). In Boitani, L.; Lovari, S.; Vigna Taglianti, A. (ed.). Fauna d'Italia: Mammalia III. Carnivora, artiodactyla, 47-58. Calderini publ., Bologna
- ↑ Giannatos, G., 2004. Conservation Action Plan for the golden jackal Canis aureus L. in Greece Архівавана 27 лютага 2008.. WWF Greece. Athens, Greece. pp. 47
- ↑ Pocock, R. I. (1941). Fauna of British India: Mammals. Vol. 2. Taylor and Francis. pp. 94–109.
- ↑ а б The game animals of Africa (1908) by Richard Lydekker, published by London, R. Ward, limited, p. 460
- ↑ Smith & Jardine 1839, pp. 215–216
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Самусенка Э. Шакалы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).
- Heptner, V. G.; Naumov, N. P. (1998). Mammals of the Soviet Union Vol. II Part 1a, Sirenia and Carnivora (Sea cows; Wolves and Bears). Science Publishers, Inc. USA. ISBN 978-1-886106-81-9.
- Smith, C.; Jardine, W. (1839). The natural history of dogs : Canidae or genus Canis of authors; including also the genera Hyaena and Proteles. Vol. 9. W.H. Lizars. pp. 215–216. Архівавана з арыгінала 2017-11-17. Праверана 2017-11-17.