Трыр

Горад Трыр ням.: Trier Герб Сцяг Краіна Германія Каардынаты 49°45′20″ пн. ш. 6°38′22″ у. д. Кіраўнік Wolfram Leibe[d] Заснаваны 16 да н.э. Плошча 117,14 км² Вышыня цэнтра 124 м Водныя аб’екты Мозель Насельніцтва 103 396 чалавек (2007) Часавы пояс UTC+1, летам UTC+2 Тэлефонны код 0651 Паштовы індэкс 54290, 54292, 54293, 54294, 54295, 54296 Аўтамабільны код TR Афіцыйны сайт trier.de (ням.) Трыр на карце Германіі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Трыр (ням.: Trier) — горад у Германіі, на захадзе зямлі Рэйнланд-Пфальц, «Паўночны Рым». Размешчаны на берагах ракі Мозель, непадалёк ад Люксембурга. Найстарэйшы горад краіны, заснаваны ў 16 годзе да н.э. рымскім імператарам Актавіянам Аўгустам побач са свяцілішчам племя трэвераў, адкуль і пайшла назва горада — «Аўгуста Треверарум» (лац.: Augusta Treverorum).

Гісторыя

Першае паселішча тут было заснавана рымскім імператарам Аўгустам у 16 да н.э. як ваенны лагер на тэрыторыі гальскага племя трэвераў і таму называлася Аўгуста Трэвераў. Неўзабаве калонія ператварылася ў важны гандлёвы цэнтр. Свайго росквіту Трыр дасягае ў II стагоддзі. Быў галоўным населеным пунктам рымскай правінцыі Галія Белгіка, потым усёй прэфектуры Галія. Перажыўшы першы напад алеманаў, Трыр паступова ператвараецца ў імператарскую рэзідэнцыю, званую «Паўночны Рым». Заваяванне Трыра франкамі каля 475 года стала адным з сведчанняў заходу рымскай імперыі.

3 ІХ ст. цэнтр архібіскупства. Паміж 1160 і 1190 атрымаў гарадское права. У XV ст. вольны імперскі горад, У 1473—1797 гг. тут існаваў універсітэт. 3 1794 уладанне Францыі, галоўны горад (да 1814) французскага дэпартамента Саар. У 1815 годзе далучаны да Прусіі (Германія). У Другую сусветную вайну значна разбураны. Пасля вайны ў складзе французскай зоны акупацыі Германіі, з 1949 года ў ФРГ.

Насельніцтва

Год Колькасць 300 80 000 ± 5 000 400 50 000 ± 5 000 1363 10 000 ± 5 000 1697 2 677 1801 8 829 Год Колькасць 1900 43 506 1945 57 599 1975 100 338 2010 105 260 2014 108 472 Год Колькасць 2015 114 914 2016 110 111 2017 110 013 2019 110 636 2021 110 570 Год Колькасць 2022 112 195 2023 112 737

Гаспадарка

Прамысловасць: металаапрацоўчая, электратэхнічная, тэкстыльная, абутковая. Цэнтр раёна вінаградарства і вінаробства.

Транспарт

Вузел чыгунак і аўтадарог.

Навука, адукацыя, культура

Дзейнічае Трырскі ўніверсітэт. Музеі: зямлі Рэйнланд, Епіскапскі.

Славутасці

Архітэктурныя помнікі:

• Амфітэатр (каля 100)
• імператарскія тэрмы (каля 300)
• гарадскія вароты (пач. IV ст., уключаны ЮНЕСКА у спіс Сусветнай спадчыны)
• базіліка Канстанціна (1-я пал. IV ст.)
• сабор (IV—XVIII ст.)
• дамы «Франкентурм» (XI ст.) і «Драйкёнігенгаўз» (пач. XIII ст.)
• гатычная царква (каля 1250)
• Палац курфюрста
• рэнесансавыя і барочныя будынкі.

• 
  Амфітэатр
• 
  Імператарскія тэрмы
• 
  Гарадскія вароты, пач. IV ст.
• 
  Базіліка Канстанціна
• 
  Трырскі сабор
• 
  Франкентурм
• 
  Драйкёнігенгаўз
• 
  Лібфраўэнкірхэ
• 
  Палац курфюрста

Вядомыя асобы

• Карл Маркс

Гарады-пабрацімы

• Глостэр, Англія, Вялікабрытанія
• Пула, Харватыя
• Форт-Уэрт, Тэхас, ЗША
• Асколі-Пічэна, Італія
• Мец, Францыя
• Веймар, Германія
• Нагаока, Японія
• Хертагенбас, Нідэрланды

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 16. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Трыр