Gaan na inhoud

Wahhabisme

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Wahhabisme of Wahabisme (Arabies: الوهابية, al-Wahhābiya(h)) is ’n Islamitiese beweging wat deur Mohammad ibn Abd al-Wahhab gestig is. Dit is al beskryf as "ultrakonserwatief",[1] "streng",[2] "fundamentalisties",[3] of "puriteins";[4][5] as ’n Islamitiese "hervormingsbeweging" om "suiwer monoteïstiese aanbidding" (tawhid) te herstel" deur aanhangers;[6] en as ’n "afwykende sektariese beweging",[6] "skandelike sekte"[7] en verdraaiing van Islam deur teenstanders.[2][8]

Aanhangers van Wahhabisme verwerp gewoonlik die term en verkies om Salafi of muwahhid genoem te word;[9][10][11] volgens hulle lê dit klem op die beginsel van tawhid[12] (die "uniekheid" en "eenheid" van God)[13] of monoteïsme. Hulle beskuldig dikwels ander Moslems daarvan dat hulle sjirk (afgodsdiens) beoefen.[14]

Wahhabisme volg die teologie van die Hanbali-skool van regswetenskap, hoewel Hanbalileiers Ibn Abd al-Wahhab se sienings verwerp.[5]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Wahhabism is genoem na die 18de-eeuse prediker en aktivis Mohammad ibn Abd al-Wahhab (1703-1792).[15] Hy het ’n hervormingsbeweging in die afgeleë en ylbevolkte streek Nadjd begin[16] en ’n suiwering gepredik van sulke wydverspreide Soennipraktyke soos die verering van heiliges en die besoek van hul grafte – wat dwarsdeur die Islamitiese wêreld beoefen is, maar wat hy as afgodediens en nuwighede in Islam (bid'ah) beskou het.[17][13] Eindelik het hy ’n ooreenkoms met ’n plaaslike leier, Mohammad bin Saoed, aangegaan en politieke onderdanigheid beloof, asook dat die beskerming en verspreiding van die Wahhabibeweging "mag en glorie" en heerskappy oor "grond en mense" beteken het.[18]

Die alliansie tussen aanhangers van Ibn Abd al-Wahhab en die opvolgers van Mohammad bin Saoed (die Huis van Saoed) het ’n blywende een blyk te wees. Die Huis van Saoed het sy polities-godsdienstige alliansie met die Wahhabisekte gehandhaaf, dwarsdeur die goeie en slegte tye van hulle politieke mag oor die volgende 150 jaar, tot met die stigting van Saoedi-Arabië in 1932 en daarna. Vandag is Ibn Abd Al-Wahhab se leerstellings die amptelike vorm van Soenni-Islam[2][19] in Saoedi-Arabië.[20] Met behulp van geld uit petroleumuitvoer[21] en ander faktore[22] het die beweging aan die begin van die 1970's geweldig gegroei en het dit nou ’n wêreldwye invloed.[2] Die Amerikaanse departement van buitelandse sake raam dat ondernemimgs in Riaad die afgelope vier dekades minstens $10 miljard aan gekeurde welsynorganisasies geskenk het vir die ondermyning van hoofstroom-Soenni-Islam deur Wahhabisme.[23]

Wahhabisme vandag

[wysig | wysig bron]

Die "grense" van Wahhabisme is moeilik om te bepaal,[24] maar deesdae word die terme "Wahhabi" en "Salafi" dikwels afwisselend gebruik en word hulle beskou as bewegings met verskillende oorspronge wat sedert die 1960's saamgesmelt het.[25][26][27] Wahhabisme is egter ook al ’n "spesifieke oriëntasie binne Salafisme" genoem,[28] of ’n ultrakonserwatiewe, Saoediese tak van Salafisme.[29][30] Ramings van die hoeveelheid aanhangers van Wahhabisme wissel, met een bron (Mehrdad Izady) wat reken daar is minder as 5 miljoen Wahhabiete in die Persiese Golf-streek (in vergelyking met 28,5 miljoen Soenniete en 89 miljoen Sjiiete).[20]

Die meeste aanhangers van Soenni en Sjia wêreldwyd stem nie saam met die vertolkings van Wahhabisme nie, en baie Moslems veroordeel hulle as ’n faksie of sekte.[7] Islamitiese geleerdes, insluitende dié van die Al-Azhar-universiteit, veroordeel Wahhabisme gereeld met terme soos "Sataniese geloof".[31]

Wahhabisme is al daarvan beskuldig dat dit ’n "bron van globale terrorisme" is[32][33] wat die ideologie van ISIL aanvuur,[34] en as die oorsaak van onenigheid in Moslemgemeenskappe deur Moslems wat nie met die Wahhabi-definisie van monoteïsme saamstem nie, te veroordeel as afvalliges[35] en niegelowiges wat verdien om te sterf.[36]>[37][38] Dit is ook al gekritiseer vir die vernietiging van historiese heiligdomme, mausoleums en ander Moslemse en nie-Moslemse geboue en artefakte.[39][40][41]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "Encyclopedia of Global Religion".. (2011). SAGE Publications. ISBN 9781452266565. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 "Analysis Wahhabism" (in Engels). PBS Frontline. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Junie 2020. Besoek op 13 Mei 2014.
  3. ↑ Schwartz, Steven. "Saudi Arabia and the Rise of the Wahhabi Threat". meforum (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Februarie 2020. Besoek op 24 Junie 2014.
  4. ↑ Kampeas, Ron. "Fundamentalist Wahhabism Comes to U.S." (in Engels). Belief.net, Associate Press. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Augustus 2019. Besoek op 27 Februarie 2014.
  5. ↑ 5,0 5,1 "Wahhabi". Encyclopædia Britannica aanlyn. URL besoek op 12 Desember 2010. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Commins, David (2006). The Wahhabi Mission and Saudi Arabia. I.B. Tauris. p. vi. ISBN 9781845110802.
  7. ↑ 7,0 7,1 Valentine, Simon (9 Januarie 2015). Force and Fanaticism. Oxford University Press. pp. 16–17. ISBN 9781849046152. Besoek op 24 Julie 2016. The majority of mainstream Sunni and Shia Muslims worldwide would strongly disagree with the interpretation of Wahhabism outlined above. Rather than see Wahhabism as a reform movement, many Muslims would reject it in the strongest terms as firqa, a new faction, a vile sect.
  8. ↑ Commins, David (2009). The Wahhabi Mission and Saudi Arabia. I.B.Tauris. p. viv. While Wahhabism claims to represent Islam in its purest form, other Muslims consider it a misguided creed that fosters intolerance, promotes simplistic theology, and restricts Islam's capacity for adaption to diverse and shifting circumstances.
  9. ↑ Wiktorowicz, Quintan. "Anatomy of the Salafi Movement" in Studies in Conflict & Terrorism, Vol. 29 (2006): p. 235, voetnoot.
  10. ↑ DeLong-Bas, Natana J. (2004). Wahhabi Islam: From Revival and Reform to Global Jihad (1ste uitg.). Oxford University Press, VSA. pp. 123–24. ISBN 0-19-516991-3. Wahhabism has become [...] a blanket term for any Islamic movement that has an apparent tendency toward misogyny, militantism, extremism, or strict and literal interpretation of the Quran and hadith
  11. ↑ Commins, David (2009). The Wahhabi Mission and Saudi Arabia. I.B. Tauris. p. ix. Thus, the mission's devotees contend that 'Wahhabism' is a misnomer for their efforts to revive correct Islamic belief and practice. Instead of the Wahhabi label, they prefer either Salafi, one who follows the ways of the first Muslim ancestors (salaf), or muwahhid, one who professes God's unity.
  12. ↑ Sien ook: Glasse, Cyril, The New Encyclopedia of Islam, Rowman & Littlefield, (2001), pp. 469–72
  13. ↑ 13,0 13,1 Esposito 2003, p. 333
  14. ↑ V.G. Julie Rajan Al Qaeda's Global Crisis: The Islamic State, Takfir and the Genocide of Muslims Routledge 2015 ISBN 978-1-317-64538-2 bl. 76
  15. ↑ Michael Sells, Universiteit van Chicago, Wahhabist Ideology: What It Is And Why It’s A Problem. 12 Desember 2016.
  16. ↑ Commins, David (2006). The Wahhabi Mission and Saudi Arabia. I.B.Tauris. p. 7. ISBN 9780857731357.
  17. ↑ "Wahhabi" (in Engels). GlobalSecurity.org. 27 April 2005. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Mei 2005. Besoek op 10 Mei 2008.
  18. ↑ Lacey, Robert (2009). Inside the Kingdom: Kings, Clerics, Modernists, Terrorists, and the Struggle for Saudi Arabia. Viking. pp. 10–11.
  19. ↑ Glasse, Cyril (2001). The New Encyclopedia of Islam. AltaMira Press. p. 469.
  20. ↑ 20,0 20,1 Izady, Mehrdad (2014) [1999]. "Demography of Religion in the Gulf". Mehrdad Izady.
  21. ↑ Kepel, Gilles (2002). Jihad: The Trail of Political Islam. I.B.Tauris. p. 61. ISBN 9781845112578.
  22. ↑ Abou El Fadl, Khaled (2005), The Great Theft: Wrestling Islam from the Extremists, Harper San Francisco, pp. 70–2.
  23. ↑ "What is Wahhabism? The reactionary branch of Islam said to be 'the main source of global terrorism'". The Telegraph (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Mei 2020. Besoek op 16 Desember 2016.
  24. ↑ Ibrahim, Youssef Michel (11 Augustus 2002). "The Mideast Threat That's Hard to Define". The Washington Post. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 September 2014. Besoek op 21 Augustus 2014.
  25. ↑ Dillon, Michael R. (September 2009). "Wahabism: Is it a Factor in the Spread of Global Terrorism?" (PDF). Naval Post-Graduate School. pp. 3–4. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 7 April 2014. Besoek op 2 April 2014.
  26. ↑ Stephane Lacroix, Al-Albani's Revolutionary Approach to Hadith. Leiden University's ISIM Review, Spring 2008, No. 21.
  27. ↑ Stephane Lacroix, Al-Albani's Revolutionary Approach to Hadith. Leiden University's ISIM Review, Spring 2008, No. 21.
  28. ↑ GlobalSecurity.org Salafi Islam
  29. ↑ "Washington Post, For Conservative Muslims, Goal of Isolation a Challenge". Besoek op 13 November 2014.
  30. ↑ John L. Esposito (13 Julie 2011). What Everyone Needs to Know About Islam. Oxford University Press. p. 54. ISBN 9780199794133.
  31. ↑ Valentine, Simon (9 Januarie 2015). Force and Fanaticisim. Oxford. p. 17. ISBN 9781849046169. Besoek op 25 Oktober 2017.
  32. ↑ Haider, Murtaza (22 Julie 2013). "European Parliament identifies Wahabi and Salafi roots of global terrorism" (in Engels). Dawn.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Mei 2020. Besoek op 3 Augustus 2014.
  33. ↑ "Terrorism: Growing Wahhabi Influence in the United States" (PDF). US GPO. 26 Junie 2003.
  34. ↑ Partick Cockburn, The Rise of Islamic State: ISIS and the New Sunni Revolution. Verso 2014. p. 6
  35. ↑ Commins, David (2006). The Wahhabi Mission and Saudi Arabia (PDF). I.B. Tauris. p. vi.
  36. ↑ Blanchard, Christopher M. "The Islamic Traditions of Wahhabism and Salafiyya" (PDF). Bygewerk 24 Januarie 2008. Congressional Research Service. pp. 2–3. Besoek op 4 Mei 2014.
  37. ↑ Glasse, Cyril (2001). The New Encyclopedia of Islam. AltaMira Press. p. 470.
  38. ↑ Mouzahem, Haytham (20 April 2013). "Saudi Wahhabi Sheikh Calls on Iraq's Jihadists to Kill Shiites". Al-Monitor (in Engels). al-monitor. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Augustus 2014. Besoek op 18 Augustus 2014.
  39. ↑ Rabasa, Angel; Benard, Cheryl (2004). "The Middle East: Cradle of the Muslim World". The Muslim World After 9/11. Rand Corporation. p. 103, note 60. ISBN 0-8330-3712-9.
  40. ↑ Howden, Daniel (6 Augustus 2005). "The destruction of Mecca: Saudi hardliners are wiping out their own heritage". The Independent (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Oktober 2011. Besoek op 21 Desember 2009.
  41. ↑ Finn, Helena Kane (8 Oktober 2002). "Cultural Terrorism and Wahhabi Islam". Council on Foreign Relations. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 September 2014. Besoek op 5 Augustus 2014.

Bronne

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Wahhabisme&oldid=2614968"