Fluweel

Sigbare weefdetail van 'n pers gekleurde fluweelstof

Fluweel is 'n tipe pluisstof waarvan die afgesnyde drade eweredig versprei is, met 'n kort digte pool wat 'n kenmerkende sagte aanvoeling aan die materiaal verleen. Daarby aansluitend beteken die woord fluweelagtig "glad soos fluweel". Fluweel kan van natuurlike of sintetiese vesels gemaak word.

Konstruksie en samestelling

Fluweel word op 'n spesiale weefstoel geweef. Twee diktes van die materiaal, wat aanvanklik aan mekaar geheg is, word gelyktydig geweef. Die geweefde tekstielstof word dan oorlangs in die middel deurgesny, sodat twee afsonderlike stukke materiaal, elk met sy eie pooloppervlak geskep word. Die twee lengtes van die fluweelmateriaal word op afsonderlike spoele opgerol. Voor die ontwikkeling van industriële weeftoestelle was dit 'n ingewikkelde, duur proses om fluweel te vervaardig Dit is egter steeds, in moderne tye, redelik duur om fluweel van 'n goeie kwaliteit te vervaardig. Vanweë fluweel se pool is dit relatief moeilik om skoon te maak. Die beskikbaarheid van moderne droogskoonmaakmetodes vergemaklik en verbeter egter die skoonmaak van fluweel. Tydens die weefproses word die fluweelpool deur die skeringdrade of vertikale drade op die weefstoel gevorm. In teenstelling daarmee, word ferweel, 'n variasie van fluweel, se pool deur die inslagdrade of vullerdrade op die weefstoel gevorm.

Fluweel kan van verskillende soorte vesels vervaardig word, waarvan sy tradisioneel die duurste is. Baie van die fluweel wat vandag as 'syfluweel' verkoop word, is eintlik 'n mengsel van rayon en sy. Fluweel wat geheel en al van sy gemaak is, is skaars en het gewoonlik markpryse van 'n paar honderd Amerikaanse dollar per jaart. Katoen word ook gebruik om fluweel te weef, maar dit het dikwels 'n minder luukse stof tot gevolg. Fluweel kan ook van vesels soos linne, sybokhaar en wol gemaak word. Daar word ook na 'n tekstielstof wat in die Demokratiese Republiek van die Kongo deur die Kuba-stam uit raffia vervaardig, verwys as "Kubafluweel". Sintetiese fluweelmateriale word deesdae algemeen vervaardig, meestal van poliëster, nylon, viskose en asetaat. Fluwele kan mengelstowwe wees wat bestaan uit óf mengsels van verskillende sintetiese materiale, óf uit gekombineerde sintetiese en natuurlike vesels (byvoorbeeld, viskose gemeng met sy het 'n baie sagte, weerkaatsende matriaal tot gevolg). Soms word 'n klein persentasie spandex bygevoeg om 'n sekere hoeveelheid rekbaarheid (aldus "rekfluweel") aan die materiaal te verleen.

Geskiedenis

Vanweë die buitengewone sagtheid en besonderse voorkoms, sowel as die hoë produksiekoste, is fluweel dikwels met die adel geassosieer. In Bagdad is fluweel tydens die bewind van Harun al-Rashid deur Kashmiri-handelaars, en die Al-Andalus tydperk deur die Ziryab, bekend gestel. Tydens die Mamluk-era was Kaïro die wêreld se grootste vervaardiger van fluweel. Baie van die fluweel is na Venesië uitgevoer (van waar dit na die res van Europa versprei is), Iberië en die Mali-koninkryk. Musa I van Mali, die heerser van die Mali-koninkryk, het Kaïro tydens sy pelgrimstog na Mekka, besoek. Verskeie Arabiese fluweelwevers het hom terug na Timboektoe vergesel. Gedurende 'n later tydperk meld Ibn Battuta dat Suleiman, die heerser van Mali, tydens Eid, 'n plaaslik vervaardigde bloedrooi fluweelkaftan gedra het. Tydens die heerskappy van Mehmed II het assistent-kokke blou rokke (câme-i kebûd), keëlvormige hoede (külâh) en sakkerige broeke (çaksir) van Bursa-fluweel gedra.

In 1399 het Koning Richard II van Engeland in sy testament gestipuleer dat sy liggaam na sy afsterwe in fluweel geklee moes word.

'n Mantel van pool-op-pool fluweelstof.

Tipes

• Chiffon (of deursigtig) fluweel: Baie liggewig fluweel op 'n deursigtige chiffonbasis van sy of rayon.
• Ciselé: Fluweel waar gesnyde sowel as ongesnyde pool gekombineer word om patrone te vorm.
• Verkreukelde fluweel: Glansryke fluweel met 'n verkreukelde voorkoms. Hierdie variasie van fluweel kan gemaak word deur vanuit verskillende rigtings druk op die tekstiefstof uit te oefen, of alternatiewelik deur die tekstielstof meganies te draai terwyl dit nog nat is.
• Devoré of uitgebrande fluweel: 'n Fluweelstof wat met 'n bytsoda-oplossing behandel word om sekere gedeeltes van die pool weg te vreet. Die materiaal wat sodoende geskep word, het 'n poolpatroon op 'n gladde of liggewig basisstof.
• Reliëffluweel: 'n Metaalroller word gebruik om 'n patroon met behulp van hitte op die tekstielstof te druk.
• Gehamerde fluweel: Hierdie fluweel is buitegewoon glansend, vertoon gespikkeld en ietwat verkreukeld.
• Lyons: 'n Diggeweefde, stywe, swaarder fluweel wat vir hoede, jasse en kledingstukke gebruik word.
• Spieëlfluweel: 'n Besondere sagte en ligweg gekneusde fluweel.
• Nacré: 'n Fluweelstof soortgelyk aan weerskynsy, waar die pool in een of meer kleure geweef word, met die basisstof in 'n ander kleur. Dit skep 'n veranderlike, wisselkleurige effek.
• Panne fluweel: 'n Soort gekneusde fluweel wat vervaardig word deur die pool in een rigting te forseer deur swaar druk daarop uit te oefen. Dit word soms, minder algemeen, paon-fluweel genoem. Sedert die 1970's verwys 'panne fluweel', wanneer dit in gewone materiaalwinkels verkoop word, egter na 'n gebreide poolstof, ook bekend as veloer. Dit het gewoonlik 'n kort pool wat in verskillende rigtings wys en word van poliëster gemaak.
• Pool-op-pool fluweel: 'n Besondere luukse fluweel wat geweef word met pool van verskillende hoogtes om sodoende patrone te vorm.
• Gewone fluweel: Hierdie tipe fluweel wat gewoonlik van katoen vervaardig word, het 'n ferm aanvoeling en kan vir baie doeleindes gebruik word.
• Utrecht: 'n Fluweel met 'n gedrukte en gekartelde voorkoms, wat met Utrecht, Nederland geassosieer word.
• Ferweel of katoenfluweel is 'n soort nagemaakte fluweel. Dit word gewoonlik van katoen of 'n kombinasie van katoen en sy gemaak. Dit het 'n diggeweefde, kort pool(nie meer as 3 mm diep nie). Dit het 'n ferm aanvoeling en 'n effense skuins pool. Anders as ware fluweel, het hierdie tipe 'n groter gewig, dit drapeer dit nie so geredelik nie en dit is minder glansryk.
• Fluweel met leë agtergrondareas: Die fluweel word doelbewus met leë agtergrondareas, waar daar geen pool is nie, geweef. Hierdie areas, wat gewoonlik uit satyn bestaan, vorm die patroon van die tekstielstof.
• Trouringfluweel of ringfluweel: 'n Alternatiewe term vir Devoré en/of chiffonfluweel wat na bewering fyn genoeg is om deur 'n ring getrek te word.

Galery

• 
  Ciselé
• 
  Devoré
• 
  Bosseleerfluweel
• 
  Pool-op-pool fluweel
• 
  Fluweel met oop agtergrond areas

Vesels

• Katoen - Katoenfluweel is baie duursaam, maar dit is nie so luuks soos ander soorte fluweel nie; die kleure is ook geneig om nie so diep en ry te wees nie
• Sy - Syfluweel is duurder as gewone fluweel en is gewoonlik blinker en sagter as die katoenvariëteit
• Mikrovesel - Mikroveselfluweel bestaan uit 'n verskeidenheid poliëstervesels wat die tekstielstof liggewig en meer bestand teen vlekke maak
• Nylon/rayon mengsel - Fluweel wat van 'n nylon/rayon mengsel gemaak word voel en drapeer soortgelyk aan sygebaseerde fluweel, maar is gewoonlik baie goedkoper. Dit is ook makliker om te versorg as syfluweel
• Poliëster/spandex - Poliëster/spandex fluweel (dikwels 'rekfluweel' genoem) kan van poliëster, met 'n klein hoeveelheid spandex, gemaak word sodat die tekstielstof in een of twee rigtings kan rek
• Viskose - Wat kwaliteit betref, is viskose-fluweel meer soortgelyk aan syfluweel as katoenfluweel

Sien ook

• Koordferweel - fluweelstof met gestreepte rifvormige patrone
• Gevlokte (tekstuur) - 'n fluweelagtige tekstuur wat gevorm word deur kort vesels aan tekstielstowwe, papier of ander oppervlaktes te heg
• Veloer - 'n sagte, gebreide materiaal of tekstielstof
• Fluweelverf

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Fluweel.