Natria perjodato

Natria perjodato

Kemia strukturo de la
Natria meta-perjodato

Alternativa(j) nomo(j)

Natria salo de perjodata acido
Perjodato de natrio

NaIO₄
Na₅IO₆

Fizikaj proprecoj

Aspekto

Blankaj kristaloj

Molmaso

213,8918 NaIO₄
337,8497 Na₅IO₆ g mol⁻¹

Smiles

[O-]I(=O)(=O)=O.[Na+]

Denseco

3,865 (anhidra)
3,210 g/cm³

Fandopunkto

300 °C (572 ℉; 573 K) (anhidra)
175 °C (347 ℉;
448 K) (trihidrata) (malkomponiĝas)

Solvebleco

Akvo:91 g/l (20 °C)
14.4 g/100 mL H2O (25 °C)
38.9 g/100 mL (51.5 °C)^[1]

Nesolvebleco

Solvebla en acidoj

GHS etikedigo de kemiaĵoj

GHS Damaĝo-piktogramo

GHS Signalvorto

Damaĝa substanco

GHS Deklaroj pri damaĝoj

H271, H314, H372, H400

GHS Deklaroj pri antaŭgardoj

P220, P221, P273, P280, P301+330+331, P305+351+338, P371+380+375, P308+310

Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Natria perjodato^[2], perjodato de natrio estas neorganikaj oksosaloj de natrio kaj jodo, derivitaj el la perjodata acido, kiuj troveblas sub du formoj: natria meta-perjodato aŭ NaIO₄ kaj natria orto-perjodato aŭ Na₅IO₆, ambaŭ saloj estas fortaj oksidantoj kaj uzataj en pluraj organikaj sintezoj^[3].

Sintezo

Preparado per elektrolizo de natria jodato en acida medio:

{\mathsf {NaIO_{3}+H_{2}O\ {\xrightarrow {e^{-}}}\ NaIO_{4}+H_{2}}}

Traktado de trinatria duhidrogena perjodato kaj nitrata acido:

{\mathsf {Na_{3}H_{2}IO_{6}+2\;HNO_{3}\ {\xrightarrow {20^{o}C}}\ NaIO_{4}+2\;NaNO_{3}+2\;H_{2}O}}

Oksidigo de jodatoj kun kloro kaj natria hidroksido:

\mathrm {NaIO_{3}\ +\ 4\ NaOH\ +\ Cl_{2}\ \longrightarrow \ Na_{3}H_{2}IO_{6}\ +\ 2\ NaCl\ +\ H_{2}O}

Oksidigo de jodatoj kun bromo kaj natria hidroksido:

\mathrm {NaIO_{3}\ +\ 10\ NaOH\ +\ 4\;Br_{2}\ \longrightarrow \ Na_{3}H_{2}IO_{6}\ +\ 8\;NaCl\ +\ 4\;H_{2}O}

Natria meta-perjodato povas prepariĝi per senhidratigo de natria hidrogena perjodato kaj nitrata acido:

\mathrm {Na_{3}H_{2}IO_{6}\ +\ 2\ HNO_{3}\ \longrightarrow \ NaIO_{4}\ +\ 2\ NaNO_{3}\ +\ 2\ H_{2}O}

Reakcioj

La kristala anhidra salo preparatas per vakua sekigo:

{\mathsf {NaIO_{4}\cdot 3\;H_{2}O\ {\xrightarrow {110^{o}C,vakuo}}\ NaIO_{4}+3\;H_{2}O}}

Kiam varmigita, ĝi malkomponiĝas pere de oksigen-liberigo:

{\mathsf {2\;(NaIO_{4}\cdot 3\;H_{2}O)\ {\xrightarrow {175^{o}C}}\ 2\;NaIO_{3}+O_{2}+6\;H_{2}O}}

Sub hejtado, ĝi estigas natrian jodaton kun oksigen-liberigo:

{\mathsf {2\;NaIO_{4}\ {\xrightarrow {300-325^{o}C}}\ 2\;NaIO_{3}+O_{2}}}

Per galciigo de saturita solvaĵo estiĝas natria kvarhidrogena perjodato:

{\mathsf {NaIO_{4}+3\;H_{2}O\ {\xrightarrow {0-10^{o}C}}\ NaH_{4}IO_{6}\cdot H_{2}O\downarrow }}

En akva solvaĵo, la perjodataj jonoj suferas ŝanĝojn inversigeblajn:
${\mathsf {IO_{4}^{-}+3H_{2}O\ \rightleftarrows \ H_{3}IO_{6}^{2-}+H_{3}O^{+}\ \ \ \ \ pK=9,73}}$
${\mathsf {IO_{4}^{-}+2H_{2}O\ \rightleftarrows \ H_{4}IO_{6}^{-}+H_{3}O^{+}\ \ \ \ \ \ pK=1,43}}$
Ĝi reakcias kun nitrata acido por estigi perjodatan acidon kaj natria nitrato:

{\mathsf {NaIO_{4}+HNO_{3}+2\;H_{2}O\ {\xrightarrow {80^{o}C}}\ H_{5}IO_{6}+NaNO_{3}}}

Per traktado kun diluita natria hidroksido, ĝi estigas natrian trihidrogenan orto-perjodaton:

{\mathsf {NaIO_{4}+2\;NaOH\ {\xrightarrow {}}\ Na_{3}H_{2}IO_{6}\downarrow }}

Natria meta-perjodato estas forta oksidanto en acida medio:

{\mathsf {5\;NaIO_{4}+2\;MnSO_{4}+3\;H_{2}O\ {\xrightarrow {}}\ 2\;HMnO_{4}+5\;NaIO_{3}+2\;H_{2}SO_{4}}}

Ĝi suferas reakcion je duobla ŝanĝo kun nitratoj kaj aliaj metalaj alkaloj:

{\mathsf {NaIO_{4}+KNO_{3}\ {\xrightarrow {}}\ KIO_{4}\downarrow +NaNO_{3}}}

Per traktado kun natria oksido natria meta-perjodato estigas natrian orto-perjodaton:

{\mathsf {NaIO_{4}+2\;Na_{2}O\ {\xrightarrow {}}\ Na_{5}IO_{6}}}

Proprecoj

Natria perjodato uzatas por oksidado de celulozo kreante biomalkomponeblan kaj biodegradiĝan materialon kiu povas esti uzata kiel kunkudra fadeno aŭ kiel strukturo por prihista inĝenierado aŭ administrado de medikamentoj.

La perjodato de natrio povas esti uzata en solvaĵo por malfermado de saĥaridaj ringoj per karbona-karbona ligorompado de najbara diolo, lasante du pendaj aldehidaj grupoj. Ĉi-reakcio estas ofte uzata por identigo de karbonhidratoj kun la fluoreskaj molekuloj kaj aliaj substancoj tiel kiel la biotino aŭ vitamino B8. Pro tio ke ĉi-procezo bezonas du najbarajn diolojn, la oksidigo per natria perjodato ofte uzatas por selektive identigi la RNA-on, (kiu komponas je du najbaraj ribozoj), rilate al la DNA, kiu, kiel cikla desoksoribozo, ne havas du najbarajn diolojn.