Agaesse

Agaesse
agaesse
Rindjmint sincieus
Ringne: Animalia (biesses) Ecoxhmint: Chordata (biesses al schene) Classe: Aves (oujheas) Ôre: Passeriformes (pareys ås moxhons) Famile: Corvidae (coirbidîs) Djinre: Pica
No e sincieus latén
Pica pica

Pica pica pica

Ene agaesse, c' est on grand (40-50 cm) oujhea del famile ås coirbås (coirbidîs), avou des noerès lujhantès plomes sol coir, et des blankès plomes sol vinte eyet åd dvibout des aiyes.

Cåze di ces coleurs on l' ricnoxhe åjheymint.

Sincieus no d' l' indje : Pica pica

Vicaedje

tchampiant so ene vatche BBW

Les agaesses magnèt copurade des ptitès biesses et des insekes, mins eto des fruts et grinnes di totes sôres.

Come les ôtes coirvidîs, les agaesses sont foirt curieuses, cisse dujhance fwait k' on l' dit hapeuse di ptits blinkantès sacwès.

Djonnlaedje

Viè l' kimince do moes d' avri, les copes d' agaesse costrujhèt leus nis, dins des plaeces hôt metowes dins des åbes ou des bouxhons.

Ci ni la est fwait avou des setchès coxhetes, des fistous, et des crins, avou come ene sôre di toet pol waeranti. Cisse cogne la, cåzu tote ronde, fwait k' on les pout prinde po des boles di hamustea.

Li frumele pon troes a dijh oûs k' ele va cover leye seule so ene termene di cåzu troes samwinnes. Après l' askepiaedje des poyons, i vont dmorer e ni po cwate samwinnes a pô près, et c' est les parints k' elzès nourixhèt.

Sipårdaedje

L' agaesse, est foirt corante dins tote l' Urope, mins eto e l' Azeye, e l' Afrike bijhrece eyet e l' Amerike bijhrece.

Elle voet voltî les plaeces wice k' i gn a des ptits bwès, les djårdéns et les parks.

Agaesse et lingaedje walon

Gn a-st a Djiblou ene "rue de l'agasse". Mins ci sereut cobén on rcomprindaedje di agåjhe, insi k' å Rou-dlé-Tchålerwè.