Agaesse
|
Cisse pådje ci (so les biesses) n' est co k' on djermon, dj ô bén kel pådje est djusse siblåtcheye, eyet co trop tene; et s' divreut ele ecråxhî ene miete. Si vos avoz des cnoxhances so ç' sudjet ci, vos nos ploz aidî, clitchîz sol loyén «candjî l' pådje» po radjouter des informåcions. |
| Agaesse | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 agaesse (poirtrait saetchî pa Martine Mahin). | ||||||||||||
| Rindjmint sincieus | ||||||||||||
| ||||||||||||
| No e sincieus latén | ||||||||||||
| Pica pica | ||||||||||||
Ene agaesse, c' est on grand (40-50cm) oujhea del famile ås coirbås (coirvidîs), avou des noerès lujhantès plomes sol coir, et des blankès plomes sol vinte eyet åd dibout des ailes. Cåze di ces coleurs on l' ricnoxhe åjheymint.
Biyolodjeye
Les agaesses magnèt copurade des ptitès biesses et des insekes, mins eto des fruts et grinnes di totes sôres.
Come les ôtes coirvidîs, les agaesses sont foirt curieuses, cisse dujhance fwait k' on l' dit hapeuse di ptits blinkantès sacwès.
Djonnlaedje
Viè l' kimince do moes d' avri, les copes d' agaesse costrujhèt leus nis, dins des plaeces hôt metowes dins des åbes ou des bouxhons. Ci ni la est fwait avou des setchès coxhetes, des fistous, et des crins, avou come ene sôre di toet pol waeranti. Cisse cogne la, cåzu tote ronde, fwait k' on les pout prinde po des boles di gui. Li frumele pon troes a dijh oûs k' ele va cover leye seule so ene termene di cåzu troes samwinnes. Après l' askepiaedje des poyons, i vont dmorer e ni po cwate samwinnes a pô près, et c' est les parints k' elzès nourixhèt.
Sipårdaedje
L' agaesse, Pica pica, est foirt corante dins tote l' Urope, mins eto e l' Azeye, et å nôrouwess di l' Afrike eyet nôr di l' Amerike. Elle voet voltî les plaeces wice k' i gn a des boskets, des ptits bwès, les djårdéns et les parks.
Agaesse et lingaedje walon
Gn a eto des nos d' plaece el Walonreye avou l' no "agaesse".
Po les ratourneures avou l' mot "agaesse", alez s' vey e splitchant motî.