Bước tới nội dung

Perseids

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Perseids (PER)
Mưa sao băng Perseids được nhìn từ Sa mạc Trắng, Ai Cập
Phát âm/ˈpɜːr.si.ɪdz/
Ngày khám pháAD 36 (first record)[1][2]
Vật thể mẹ[3]
Điểm phát
Chòm saoAnh Tiên
Xích kinh03h 04m[3]
Xích vĩ+58°[3]
Tính chất
Ngày đỉnh điểm12 tháng 8
Vận tốc58[4] km/s
Giờ đồng hồ Zenith100[3]
Xem thêm: Danh sách mưa sao băng

Perseids là một trận mưa sao băng liên hoàn liên quan đến sao chổi Swift – Tuttlepresent. Các sao băng được gọi là Perseids vì từ vị trí đó chúng xuất hiện mưa sao băng (được gọi là điểm phát) nằm trong chòm sao Anh Tiên.

Nguồn gốc tên

[sửa | sửa mã nguồn]

Tên có nguồn gốc từ Perseidai (tiếng Hy Lạp: Περσείδαι), họ là các con trai của Perseus trong thần thoại Hy Lạp.

Đặc trưng

[sửa | sửa mã nguồn]
Điểm bức xạ của trận mưa sao băng Perseid.
Một thiên thạch Perseids với kích thước khoảng 10 mm đi vào bầu khí quyển của Trái đất được ghi lại với tốc độ chậm (x0,1). Thiên thạch nằm ở đầu sáng của đường mòn và ánh sáng tái tổ hợp của tầng trung lưu ion hóa vẫn có thể nhìn thấy trong khoảng 0,7 giây ở phần đuôi.
(Biến thể của hoạt ảnh trong thời gian thực)
Video trong vòng năm giây ghi lại hai thiên thạch Perseids và một vệ tinh Starlink trong chòm sao Thiên Nga được chụp tại Công viên Tự nhiên Westhavelland vào ngày 12 tháng 8 năm 2020.

Các dải mảnh vỡ của sao chổi được gọi là đám mây Perseid và trải dài dọc theo quỹ đạo của sao chổi Swift – Tuttle. Đám mây bao gồm các hạt do sao chổi phóng ra khi nó di chuyển trên quỹ đạo 133 năm của nó.[5] Hầu hết các hạt đã là một phần của đám mây trong khoảng một nghìn năm. Tuy nhiên, cũng có một dải các mảnh vỡ (nhỏ) tương đối trẻ trong dải mảnh vỡ (lớn) bị kéo ra khỏi sao chổi vào năm 1865, nó có thể tạo ra cực điểm sớm vào một ngày nào đó trước khi có trận mưa sao băng cực đại.[6] Kích thước của đám mây trong vùng lân cận của Trái Đất được ước tính là xấp xỉ 0,1 đơn vị thiên văn (AU) trên và 0,8 AU dọc theo quỹ đạo của Trái Đất, lan rộng ra bởi các tương tác hàng năm với lực hấp dẫn của Trái đất.[7]

Mưa sao băng có thể nhìn thấy từ giữa tháng 7 hàng năm với đỉnh điểm hoạt động trong khoảng thời gian từ ngày 9 đến ngày 14 tháng 8 tùy thuộc vào vị trí đang đứng. Trong thời gian đạt đỉnh điểm, số vệt sao có thể lên 60 đến 100 vệt sao mỗi giờ. Các vệt sao có thể được nhìn thấy trên khắp bầu trời, tuy nhiên do vị trí của chòm sao Anh Tiên nên các vệt sao chủ yếu được nhìn thấy rõ hơn ở Bắc bán cầu.[8] Hầu hết các sao băng Perseids bốc cháy trong khí quyển khi ở độ cao trên 80 km (tương đương 50 dặm).[9]

Thời gian cao điểm

[sửa | sửa mã nguồn]
Mưa sao băng Perseids vào năm 2010 do VLT ghi lại của ESO.
Năm Thời gian hoạt động Thời gian đỉnh điểm
2020 16 tháng 7 – 23 tháng 8[10] 12–13 tháng 8 (ZHRmax 100) (trăng tròn vào 3 tháng 8)[10]
2019 17 tháng 7 – 24 tháng 8 12–13 tháng 8[11] (ZHRmax 80) (trăng tròn vào 15 tháng 8)
2018 17 tháng 7 – 24 tháng 8 11–13 tháng 8[12] (ZHRmax 60)
2017 17 tháng 7 – 24 tháng 8 12 tháng 8[13]
2016 17 tháng 7 – 24 tháng 8 11–12 tháng 8[14] (ZHRmax 150)
2015 17 tháng 7 – 24 tháng 8 12–13 tháng 8[15] (ZHRmax 95) (trăng non vào 14 tháng 8)
2014 17 tháng 7 – 24 tháng 8 13 tháng 8 (ZHRmax 68)[16] (trăng tròn 10 tháng 8)
2013 17 tháng 7 – 24 tháng 8 12 tháng 8 (ZHRmax 109)[17]
2012 17 tháng 7 – 24 tháng 8 12 tháng 8(ZHRmax 122)[18]
2011 17 tháng 7 – 24 tháng 8 12 tháng 8 (ZHRmax 58)[19] (trăng tròn vào 13 tháng 8)[20]
2010 17 tháng 7 – 24 tháng 8 12 tháng 8 (ZHRmax 142)[21]
2009 17 tháng 7 – 24 tháng 8 13 tháng 8 (ZHRmax 173) (Mức đỉnh ước tính là 173,[22] nhưng Chu kỳ Mặt Trăng đã khiến cho các thiên thạch trở nên mờ hơn)
2008 25 tháng 7 – 24 tháng 8[23] 13 tháng 8 (ZHRmax 116)[23]
2007 19 tháng 7 – 25 tháng 8[24] 13 tháng 8 (ZHRmax 93)[24]
2006 12-13 tháng 8 (ZHRmax 100)[25]
2005 12 tháng 8 (ZHR max 90[26])[27]
2004 12 tháng 8 (ZHRmax >200)[4]
1994 (ZHRmax >200)[2]
1993 (ZHRmax 200–500)[2]
1992 11 tháng 8 (tỏa sáng dưới trăng tròn vào 13 tháng 8)[28]
1883 9 tháng 8 hoặc sớm hơn[29] 11 tháng 8 (ZHRmax 43)[29]
1864 (ZHRmax >100)[2]
1863 (ZHRmax 109–215)[2]
1861 (ZHRmax 78–102)[2]
1858 (ZHRmax 37–88)[2]
1839 (ZHRmax 165)[2]

Các quan sát và liên tưởng lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn]
Mưa sao băng Perseid vào năm 2007

Một số người theo Công giáo gọi Perseids là "giọt nước mắt của Thánh Lawrence", lơ lửng trên bầu trời tuy nhiên quay trở lại Trái đất mỗi năm một lần vào ngày 10 tháng 8, ngày thánh tử đạo của vị thánh đó vào năm 258 sau Công nguyên.[30] Vị thánh được cho là đã bị thiêu sống trên một chiếc lò sưởi, truyền thống này gần như chắc chắn là nguồn gốc của truyền thuyết dân gian Địa Trung Hải rằng các ngôi sao băng là tia lửa của ngọn lửa đó và trong đêm 9-10 tháng 8, than hồng nguội lạnh của nó xuất hiện. trong lòng đất dưới cây cối, và được gọi là "than của Thánh Lawrence"[31][32] Điều này đã ủng hộ vị thánh Công giáo và ngày lễ của ngài vào ngày 10 tháng 8 và tránh xa các vị thần ngoại giáo và các lễ hội của họ, được gọi là Cơ đốc giáo hóa, được tạo điều kiện thuận lợi bởi sự đồng âm phiên âm của tên Latinh Laurentius với Larentia.[33][34]

Vào năm 1836 Adolphe Quetelet đã viết "J'ai cru remarquer aussi une fréquence plus grande de ces météores au mois d'août (du 8 au 15)." - "Tôi nghĩ rằng tôi cũng nhận thấy tần suất xuất hiện nhiều hơn của những thiên thạch này trong tháng 8 (từ ngày 8 đến ngày 15)".[35] Sau khi nghiên cứu các ghi chép lịch sử, ông dự đoán thời gian đỉnh điểm là vào ngày 10 tháng 8. Sau đó, ông viết thư cho các nhà thiên văn học khác, những người đã xác nhận dự đoán này vào đêm ngày 10 tháng 8 năm 1837. Không may Quetelet đã bỏ lỡ trận mưa sao băng do thời tiết xấu.[36]

Vào năm 1866, sau khi đi qua điểm cận nhật của Swift-Tuttle vào năm 1862, nhà thiên văn học người Ý Giovanni Virginio Schiaparelli đã phát hiện ra mối liên hệ giữa mưa sao băng và sao chổi.[36] Phát hiện này được ghi trong một cuộc trao đổi thư với Angelo Secchi.

Trong văn hóa đại chúng

[sửa | sửa mã nguồn]

Vào năm 1972 trong bài hát "Rocky Mountain High", ca sĩ kiêm nhạc sĩ người Mỹ John Denver đề cập đến trải nghiệm của anh khi xem mưa sao băng Perseid trong chuyến đi cắm trại của gia đình ở vùng núi gần Aspen, Colorado, với phần điệp khúc, "Tôi đã thấy trời mưa lửa trên bầu trời."

Vào năm 2006 trong cuốn tiểu thuyết Against the Day của mình, tiểu thuyết gia người Mỹ Thomas Pynchon đề cập đến trận mưa sao băng Perseid được theo dõi bởi ba nhân vật ở phía tây Thung lũng Dolores sau khi chơi bài tarot.

Vào năm 2013 trong bài hát nổi tiếng của ban nhạc Nhật Bản Sandaime J Soul Brothers là "R.Y.U.S.E.I" (Sao băng), họ mô tả sao băng Perseid rơi xuống như một cơn mưa rào buổi tối - những ngôi sao băng của nó giống như những hạt mưa kéo đuôi chúng phía sau.

Vào năm 2014 bài hát "RPG," của ban nhạc Nhật Bản Sekai no Owari, nhóm nhạc đã kể một câu chuyện có đề cập đến việc xem trận mưa sao băng Perseid vào ban đêm, "quý giá đối với họ đã tan vỡ".

Vào năm 2014 ca khúc nhạc pop "Meteorites" của nhạc sĩ Canada LIGHTS đã sử dụng Perseids như một phép ẩn dụ cho việc thoát khỏi khó khăn tài chính.

Trong Series truyền hình nổi tiếng Curious George, ở tập 1b phần 7, George cùng những người bạn của mình là Allie và Bill đang săn lùng những con Perseids mà họ tin rằng đó là những sinh vật trông giống như những chiếc "ví". Ở cuối tập phim, ông Renkins của Allie nói rằng Perseids là một trận mưa sao băng xảy ra vào đầu tháng 8.[37]

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Bill Cooke; Danielle Moser & Rhiannon Blaauw (11 tháng 8 năm 2012). “NASA Chat: Stay 'Up All Night' to Watch the Perseids!” (PDF). NASA. tr. 55. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 25 tháng 10 năm 2020. Truy cập ngày 16 tháng 8 năm 2013.
  2. ^ a b c d e f g h Gary W. Kronk. “Observing the Perseids”. Meteor Showers Online. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 7 năm 2018. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2009.
  3. ^ a b c d Moore, Patrick; Rees, Robin (2011), Patrick Moore's Data Book of Astronomy (ấn bản thứ 2), Cambridge University Press, tr. 275, ISBN 978-0521899352, Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 4 năm 2020, truy cập ngày 11 tháng 10 năm 2021
  4. ^ a b Żołądek, P.; và đồng nghiệp (tháng 10 năm 2009), “The 2004 Perseid meteor shower – Polish Fireball Network double station preliminary results”, Journal of the International Meteor Organization, 37 (5): 161–163, Bibcode:2009JIMO...37..161Z
  5. ^ Dan Vergano (7 tháng 8 năm 2010). “Perseid meteor shower to light up night sky this weekend”. Usatoday.com. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 8 năm 2013. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2013.
  6. ^ Dr. Tony Phillips (25 tháng 6 năm 2004). “Trận mưa sao băng Perseids năm 2004”. Science@NASA. Bản gốc lưu trữ 20 tháng 3 năm 2010. Truy cập ngày 12 tháng 3 năm 2010.
  7. ^ D.W. Hughes (1996). “Cometary Dust Loss: Meteoroid Streams and the Inner Solar System Dust Cloud”. Trong J. Mayo Greenberg (biên tập). The Cosmic Dust Connection. Springer Science & Business Media. tr. 375. ISBN 9789401156523. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 10 năm 2021. Truy cập ngày 11 tháng 10 năm 2021.
  8. ^ “Perseids Meteor Shower 2018”. timeanddate.com. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 7 năm 2018. Truy cập ngày 30 tháng 7 năm 2018.
  9. ^ “NASA All Sky Fireball Network: Perseid End Height”. NASA Meteor Watch on Facebook. 11 tháng 8 năm 2012. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 5 năm 2020. Truy cập ngày 19 tháng 11 năm 2012.
  10. ^ a b “Perseid meteor shower 2020: When and where to see it in the UK”. Royal Museums Greenwich (bằng tiếng Anh). 23 tháng 7 năm 2020. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 1 năm 2021. Truy cập ngày 2 tháng 8 năm 2020.
  11. ^ “Perseid meteor shower 2019: When and where to see it in the UK”. Royal Museums Greenwich. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 1 năm 2021. Truy cập ngày 3 tháng 8 năm 2019.
  12. ^ Sarah Lewin (9 tháng 7 năm 2018). “Perseid Meteor Shower 2018: When, Where & How to See It”. Space.com. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 8 năm 2017. Truy cập ngày 20 tháng 7 năm 2018.
  13. ^ Sarah Lewin (26 tháng 7 năm 2017). “Perseid Meteor Shower 2017: When, Where & How to See It”. Space.com. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 8 năm 2017. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2017.
  14. ^ “Perseid Meteor Shower 2016: When, Where & How to See It”. Lưu trữ bản gốc ngày 8 tháng 11 năm 2020. Truy cập ngày 18 tháng 7 năm 2016.
  15. ^ “Meteor Showers 2015”. NASA. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 12 năm 2019. Truy cập ngày 9 tháng 8 năm 2015.
  16. ^ “Perseids 2014: visual data quicklook”. Imo.net. 13 tháng 8 năm 2014. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 10 năm 2016. Truy cập ngày 13 tháng 8 năm 2014.
  17. ^ “Perseids 2013: visual data quicklook”. Imo.net. 23 tháng 9 năm 2013. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 10 năm 2016. Truy cập ngày 20 tháng 4 năm 2014.
  18. ^ “Perseids 2012: visual data quicklook”. Imo.net. 22 tháng 10 năm 2012. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 4 năm 2014. Truy cập ngày 20 tháng 4 năm 2014.
  19. ^ “Perseids 2011: visual data quicklook”. Imo.net. 6 tháng 10 năm 2011. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 11 năm 2013. Truy cập ngày 20 tháng 4 năm 2014.
  20. ^ “How to See the Best Meteor Showers of the Year: Tools, Tips and 'Save the Dates'”. nasa.gov. Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 7 năm 2012. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2010.
  21. ^ “How to See the Best Meteor Showers of the Year: Tools, Tips and 'Save the Dates'”. nasa.gov. Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 7 năm 2012. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2010.
  22. ^ “Perseids 2009: visual data quicklook”. Imo.net. 26 tháng 4 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 10 năm 2016. Truy cập ngày 11 tháng 8 năm 2009.
  23. ^ a b “Perseids 2008: visual data quicklook”. Imo.net. 6 tháng 6 năm 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 10 năm 2016. Truy cập ngày 11 tháng 8 năm 2009.
  24. ^ a b Perseids 2007: first results Lưu trữ 2011-09-27 tại Wayback Machine
  25. ^ EAAS
  26. ^ [https://web.archive.org/web/20211009112436/https://www.imo.net/perseids-2005-visual/ Lưu trữ 2021-10-09 tại Wayback Machine
  27. ^ https://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2005/22jul_perseids2005 Lưu trữ 2021-10-09 tại Wayback Machine NASA.gov]
  28. ^ Brown (1992). “The Perseids 1992. New outburst announces return of P/Swift-Tuttle”. WGN. 20 (5): 192. Bibcode:1992JIMO...20..192B.
  29. ^ a b Corder, H (22 tháng 10 năm 1883). “1883Obs.....6..338C Page 338”. Adsabs.harvard.edu. Bibcode:1883Obs.....6..338C. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 11 năm 2021. Truy cập ngày 3 tháng 11 năm 2018.
  30. ^ “Science: Tears of St. Lawrence”. TIME. 23 tháng 8 năm 1926. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2009.
  31. ^ (tiếng Ý) Falling stars and coal under the basil Lưu trữ 2016-06-11 tại Wayback Machine
  32. ^ (tiếng Ý) The Coal of Saint Lawrence Lưu trữ 2016-03-04 tại Wayback Machine
  33. ^ (tiếng Ý) Castrum Inui Lưu trữ 2016-08-14 tại Wayback Machine
  34. ^ “SHOOTING STARS”. utestudents BLOG. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 9 năm 2016. Truy cập ngày 11 tháng 10 năm 2021.
  35. ^ Annuaire de l'Observatoire Royal de Bruxelles, Volume 4, 1836, p272 Lưu trữ 2021-10-09 tại Wayback Machine (In French)
  36. ^ a b Sauval, J., "Quetelet and the Discovery of the First Meteor Showers", WGN, Journal of the International Meteor Organization, {25} February 1997, pp 21-33 Lưu trữ 2021-11-26 tại Wayback Machine
  37. ^ “Curious George: Bright Lights Little Monkey”. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 10 năm 2021. Truy cập ngày 11 tháng 10 năm 2021.

Thư mục

[sửa | sửa mã nguồn]
  • Littman, Mark, The Heavens on Fire - The Great Leonid Meteor Storms, Cambridge, Cambridge University Press, 1998. ISBN 0521624053. Chương 6, "The discovery of the August meteors", pp83–100

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Perseids.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Perseids&oldid=71758691”