Hủ tiếu Trung Hoa

Sa hà phấn

Một tô sa hà phấn
Tên khác	Ho fun, hofoen, hor fun, sar hor fun, kway teow, guotiao, da fen, guay tiew sen yai, kwetiau
Loại	Mì sợi
Xuất xứ	Trung Quốc
Vùng hoặc bang	Shahe District
Thành phần chính	Gạo
Nấu ăn: Sa hà phấn   Media: Sa hà phấn

Hủ tiếu Trung Hoa
Tiếng Trung	沙河粉
Phiên âm Tiếng Hán tiêu chuẩn Bính âm Hán ngữ shā hé fěn Tiếng Khách Gia Latinh hóa sa ho fun Tiếng Quảng Châu Việt bính saa1 ho4 fan2 Tiếng Mân Nam POJ tiếng Mân Tuyền Chương sa-hô-hún
hefen
Tiếng Trung	河粉
Phiên âm Tiếng Hán tiêu chuẩn Bính âm Hán ngữ hé fěn Tiếng Khách Gia Latinh hóa ho fun Tiếng Quảng Châu Việt bính ho4 fan2 Tiếng Mân Nam POJ tiếng Mân Tuyền Chương hô-hún

Hủ tiếu Trung Hoa hay sa hà phấn (tiếng Trung: 沙河粉) hay hà phấn (tiếng Trung: 河粉) là một loại bánh canh sợi dẹt của Trung Quốc được làm từ gạo. Nó còn được gọi là sao phấn (tiếng Trung: 炒粉; bính âm: chǎo fěn; Việt bính: caau2 fan2); có rất nhiều phiên âm khác dựa trên tiếng Quảng Đông, bao gồm ho fun, hofoen (phiên âm tiếng Hà Lan ở Suriname), hor fun, sar hor fun, v.v. Ngoài ra, sa hà phấn là thường được gọi đồng nghĩa là quả điều (tiếng Trung: 粿條; bính âm: guǒtiáo; Bạch thoại tự: Kué-tiâu, trong tiếng Việt gọi là hủ tiếu), nghĩa đen là "dải bánh gạo". Các nước Đông Nam Á, nhất là người Malaysia gốc Hoa gọi là kway teow và người Thái gốc Hoa gọi là guay dtiao (tiếng Thái: ก๋วยเตี๋ยว, Phát âm tiếng Thái: [quẩy tiểu]).

Nguồn gốc

Thùng đựng bánh hủ tiếu tươi (sa hà phấn) bán tại một chợ phiên người Hoa, Malaysia

Hủ tiếu Trung Hoa (tức sa hà phấn) vốn có nguồn gốc từ trấn Sa Hà (tiếng Trung: 沙河; bính âm: Shāhé; Việt bính: Sa1 Ho2), nay là một phần của quận Thiên Hà ở thành phố Quảng Châu, thuộc tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc. Năm 2004, Chính quyền thành phố Quảng Châu đã xem xét việc đăng ký bảo hộ "sản phẩm xuất xứ khu vực" với tên gọi "Sa hà phấn Quảng Châu", nhằm tăng cường quản lý ngành công nghiệp sản xuất sa hà phấn và tăng cường quảng bá và bảo vệ nguồn gốc văn hóa của món ăn này.

Truyền thuyết từ cuối thời nhà Thanh cho rằng, đã có một cửa hàng bán đồ ăn nhanh tên là Nghĩa Hoà Cư (义和居) thuộc trấn Sa Hàở ngoại ô phía bắc Quảng Châu. Người chủ, Phàn A Hương và vợ ông đã bán cháo trắng và quẩy vào buổi sáng và các bữa ăn thường ngày lúc buổi trưa nên cuộc sống của họ đã ổn định. Vào một buổi sáng nọ, một ông già trong bộ quần áo rách rưới đến trước cửa cửa hàng, và ngã xuống tảng đá xanh trước cửa một cách yếu ớt. A Hương không khỏi cảm thấy thương tiếc nên đã nhờ vợ đưa cho ông lão một bát cháo nóng. Ông lão đề nghị không ăn miễn phí nếu không có tiền, A Hương nói: “Quán này tuy nhỏ nhưng đối với người già thì cháo trắng này luôn miễn phí, nên ông không cần khách sáo mà cứ ăn!” A Hương nói. Một ngày không xa. Sau khi A Hương đổ bệnh, ông không nghĩ đến việc ăn uống, lại nằm liệt giường nên cửa hàng phải đóng cửa. Buổi trưa hôm đó, ông lão lại xuất hiện trong cửa hàng, khi biết tình trạng của A Hương, ông ta nói: “A Hương nay bệnh tự nhiên khó mà chữa khỏi, vậy hôm nay để ta làm một bát thức ăn ngon cho ông ta! "Ông lão ngâm gạo với nước suối lấy từ núi Bạch Vân, sau đó khéo léo xay với gạo, đun sôi nước rồi múc hỗn hợp gạo xay vào ống tre và trải thành một lớp mỏng trước khi hấp. Sau một thời gian miếng bột chín, ông già đem gỡ miếng bột đã hấp và cắt thành sợi, thêm hành, muối và dầu mè rồi gửi đến tận giường của A Hương. Mãi một hồi lâu thì A Hương mới há miệng chịu ăn, sau khi ăn xong bệnh tình của ông thật sự khá hơn. Hết lần này tới lần khác ông cảm ơn ông lão ăn mày, cuối cùng cũng biết được gốc gác của ông lão.

Tại Việt Nam, hủ tiếu Trung Hoa bắt đầu du nhập ở đất Sài Gòn cùng sự nhập cư của người Tiều (Triều Châu). Họ gọi là Kuể Tiếu (hủ tiếu), nghĩa gốc: bánh sợi.

Nguyên liệu

Món ăn ban đầu được chế biến khá đơn giản: hủ tiếu tươi làm từ bột gạo ăn với nước hầm xương ống heo, thịt heo xắt lát hay băm nhuyễn, thêm chút hành, hẹ, giá… Ngày nay, món hủ tiếu Trung Hoa được thêm nhiều thức ăn phụ khác: miếng gân, khúc chân giò, vài miếng lòng tim, gan, cật, ruột non, con tôm, miếng mực, quả trứng, miếng huyết heo hay vài lát chả cá... Nước lèo cũng đậm đà, ngọt ngào hơn khi được nấu bởi tôm, mực khô.

Không dừng lại ở đó, người Trung Hoa còn sáng tạo ra các loại hủ tiếu mang những nguyên liệu khác nhau nhưng nó vẫn mang tên là hủ tiếu Trung Hoa như hủ tiếu bò viên, hủ tiếu bò kho hay hủ tiếu khô trộn chút mỡ, xì dầu, nước lèo để riêng, hủ tiếu lòng bò.

Cách dùng

Ăn kèm với xà lách, tần ô, cần, giá, hẹ… Cho vào tô ít tóp mỡ, nước tương, dấm và tỏi ngâm (hay tỏi phi). Rất dễ tìm thấy một quán hủ tiếu ven đường hay đầu hẻm tại Việt Nam nhưng đặc biệt hủ tiếu Trung Hoa được bán trên những xe đẩy và dường như tập trung nhiều nhất ở Quận 5 có nhiều người Hoa sinh sống.