Baqçasaray
| Şähär
Baqçasaray
qırımtatarça Bağçasaray 
|
Baqçasaray (qırımtatarça Bağçasaray, Багъчасарай, rusça, ukrainça Бахчисарай) - Qırım üzägendä urnaşqan şähär. Altın Urda çorında möhim idärä üzäge. Baqçasaray - Qırım xanlığınıñ tarixi başqalası.
1532 yılda Säxib I Gäräy xan ike çaqrım yıraqlığında urnaşqan Salaçıq şähärennän Baqçasarayğa xan rezidentsiäsen küçerä.
Aqmäscit şähärennän 40 çaqrım aralığında, Qaça yılğasınıñ üzänendä urnaşa.
Tarix
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Altın Urda çorında Baqçasaray urınında berniçä şähärçeklär urnaşqan: Qırıq-Cir (Qırq Yer) yä Çufut Qala (qırımtatarça Çufut Qale), Salaçıq, İske-Yort (Eski Yurt).
Qırıq-Yer häm Salaçik şähärlärendä Altın Urda çorında idärä üzäkläre bulğan.
Qırım xanlığı çorında XV-XVI ğasırda Miñle-Gäräy xan Salaçik şähärendä zur tözeleş başlağan.
1532 yılda Säxib I Gäräy Meñle Gäräy ulı xan ike kilometr yıraqlığında urnaşqan Baqçasaraynı sala. Soñraq Baqçasaray xan sarayı tiräsendä şähär kilep çıqqan.
1736 yılda Minix citäkçelegendä urıs ğäskärläre Baqçasaray şähären tulısınça yandırıp beterä.
1784 yılda Rusiä Qırım xanlığın basıp ala.
Baqçasarayda Qırım suğışı waqiğaları bulğan.
XIX-XX ğasırda Baqçasaray - Qırımtatar xalqınıñ mädäni, ictimäği tormışınıñ üzäge.
1944 yılnıñ 18 mayında Qırımtatar xalqı sörgengä cibärelä.
Şähärdä tuğan tanılğan şäxeslär
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Ğömär İpçi, qırımtatar yazuçısı.
- Säidä Arifova, dönya täqwası.
- İsmäğil Gasprinskiy, tatar tärcemäçese, mäğrifätçe
- Safa-Gäräy, mäşhür Qazan xanı
- İlyas Boraganskiy, qırımtatar näşire.
- Şäfiqä Gaspıralı
- Rifat Gaspıralı, näşir.
- Sabriye Erecepova, сırçı.
Sıltamalar
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Карта Бахчисарая 2016 елның 4 март көнендә архивланган.
- Бахчисарай путеводитель 1979 2013 елның 6 июль көнендә архивланган.
- Достопримечательности Бахчисарая 2014 елның 14 март көнендә архивланган.