İçeriğe atla

Roman Polanski

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Roman Polanski
Polanski, 2013 Cannes Film Festivali'deyken.
DoğumRajmund Roman Thierry Polański
18 Ağustos 1933 (91 yaşında)
Paris, Üçüncü Fransa Cumhuriyeti
İkametFransa
Vatandaşlık Polonya (doğum)
 Fransa (sonra)
Mezun olduğu okul(lar)Łódź Ulusal Film Okulu
MeslekAktör, yönetmen, yapımcı ve senarist
Etkin yıllar1954–günümüz
Boy1,63 m (5 ft 4 in)
Evlilik
Barbara Kwiatkowska-Lass
(e. 1959; b. 1962)

Sharon Tate
(e. 1968; ö. 1969)

Çocuk(lar)Morgane Polanski, Elvis Polanski

Roman Polanski (d. 18 Ağustos 1933), Yahudi asıllı Polonyalı film yönetmeni, yapımcı, senarist ve eski aktördür.

Yaşamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Polanski, 1933'te Polonya'dan göçmüş Yahudi bir baba ve Polonyalı bir annenin oğlu olarak Paris’te dünyaya geldi. Üç yaşında ailesi ile birlikte Kraków’a taşındı. 1940'ta şehrin Almanlar tarafından işgal edilmesinin ardından ailesi bir toplama kampına gönderildi.

Naziler tarafından götürülmesinden hemen önce babasının sayesinde kaçmayı başaran Polanski, iyiliksever Katolik ailelerin yardımı sayesinde hayatta kalmayı başarır. Annesi Auschwitz’de ölür. Kamptan sağ olarak kurtulmayı başaran babası, oğluyla birlikte Krakov’a döner. Babasının tekrar evlenmesi üzerine, artık bir yetişkin olan Polanski evden ayrılır. Babası, Polanski’yi bir teknik okula gönderir. 1950’de bir sinema okuluna devam etmek üzere okulu terk eder. Aynı zamanda, Kraków tiyatrosunda oyuncu olarak işe başlar. İlk sahneye çıkışı, 1954’te Andrezj Wajda’nın “Pokolenie / Bir Kuşak”ı ile olur.

1954’te Lodz’un ünlü Devlet Film Okulu’nda yönetmenlik bölümüne girer, üç yıl sonra öğrencilik döneminin ilk filmi olan “Rozbijemy Zabawe/ Break Up The Party” yi çeker.

İlk tanınan filmi 1962’de çektiği “ Knife in The Water - Suda Bıçak” olur. Bu filmde senaryo üzerinde kendisi çalışmıştır. Sonraki iki filmini çekmek üzere Birleşik Krallık'a giden yönetmenin burada yaptığı ilk film olan “ Repulsion - Tiksinti”, parlak bir başarı elde edemez. Filmin, yönetmenin en çok sevdiği filmi olduğu söylenir. Polanski’nin Hollywood’a ayak basışı, 1968’de çektiği korku filmi “Rosemary’s Baby- Rosemary'nin Bebeği ” ile olur. Önceki eserlerinde olduğu gibi bu filmde de yönetmen, uğursuzluklara işaret eden bir dehşet havası yaratır.

Bir sonraki filmi Macbeth, bir Shakespeare uyarlamasıdır. İkinci karısı Sharon Tate’in Manson Ailesi tarafından canicesine öldürülmesinin hemen ardından çekilmesi, yönetmenin hissettiği acı ve şiddetin filme yansımasına sebep olmuştur.

Bu filmin ardından kılık değiştiren yönetmen, İtalya’ya gidip bir seks komedisi çeker. Ardından, en iyi filmlerinden biri sayılan “Chinatown”u çekmek üzere tekrar Hollywood’a döner (1974). Film, Polanski’ye bir Oskar, bir de İngiliz Akademi Ödülü getirir. 1976 yılında çektiği heyecan verici ve gerçeküstü “The Tenant- Kiracı” ile başarıları devam eder. Uğursuz, paranoyak bir delilik, suistimal ve intikam hikâyesini anlatan filmin Polanski’nin Paris’e geldiği ilk yıllarda yaşadığı mahallede çekildiği söylenir. Bu film aynı zamanda "apartman üçlemesinin" Repulsion ve Rosemary'nin Bebeği'nden sonraki üçüncü ve son filmi olma özelliğini taşımaktadır.

Tutuklama kararı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Polanski 1977 yılında o zaman 13 yaşında olan Samantha Geimer isimli bir kıza hukuken tecavüzden (ki bu olayın Jack Nicholson'un evinde vuku bulduğu rivayet edilir) suçlu bulunur. Bu olayın ardından ABD'deki tutuklama kararı nedeniyle Paris’e yerleşir ve Fransız vatandaşlığına geçer. Fransız otoriteler yönetmeni iade etmezler. 1979 yılına kadar da film yapmaz. Thomas Hardy’nin bir romanından uyarlanan üç saat uzunluğundaki “Tess” (17 yaşındaki Nastassja Kinski filmde rol alacaktır.), Fransa’da o zamana kadar çekilen en pahalı film olur. Polanski, bunun karşılığını bir Oskar ödülü ve Cesar’da en iyi yönetmen ödülüyle alacaktır.

Bir sonraki filmi olan “Pirates-Korsanlar” (1986) ise tam bir hayal kırıklığı yaratır. 1987’de çektiği ve Harrison Ford’un rol aldığı gerilim filmi “Frantic” de ne eleştirmenlerden, ne de işin ticari kısmıyla ilgilenenlerden olumlu puan alabilmiştir. 1992’de “Bitter Moon - Acı Ay”u çeker ama beğenilmez. Polanski eleştirmenlerin övgüsünü ancak 1994’te çektiği “Death and the Maiden” ile kazanabildi. Ariel Dorfman’ın oyunundan uyarlanan filmde Ben Kingsley ve Sigourney Weaver başrol oyunculuğu yaptılar. İki yıl sonra deneysel bir çalışma olan “Gli Angeli”ye imza atan yönetmen, 1999’da “The Ninth Gate (Dokuzuncu Kapı)” ile esrarlı gerilim filmlerine dönüş yaptı.

Yönetmen, 2002 yılında, kendi yaşam öyküsünün aynası niteliğindeki Piyanist'i çekti. II. Dünya Savaşı sırasında, Varşova'nın varoş sokaklarında yaşam savaşı veren bir adamın hikâyesini konu alan film, 55. Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye Ödülü'ne layık görüldü.

2005 yılında ise Charles Dickens'in Oliver Twist romanını filme çekmiştir. Hikâye, 19. yüzyılda, yetim bir çocuğun, Londra sokaklarında yaşamak zorunda kaldığı sefilliği anlatır.

Filmleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yönetmen olarak

[değiştir | kaynağı değiştir]

Oyuncu olarak

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ödüller ve adaylıklar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıl Ödül Kategori Sonuç
1963 Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi En iyi yabancı dilde film (Knife in the Water) Adaylık
1968 Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi En iyi ekran uyarlaması (Rosemary's Baby) Adaylık
1974 Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi Yönetmen için Akademi Ödülü (Chinatown)[1] Adaylık
1974 Altın Küre Ödülleri En iyi yönetim (Chinatown) Ödüllü
1974 İngiliz Sinema ve Televizyon Sanatları Akademisi En iyi yönetim (Chinatown) Ödüllü
1979 César Ödülleri En iyi görüntü (Tess) Ödüllü
1979 César Ödülleri En iyi yönetme (Tess) Ödüllü
1979 Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi En iyi yönetim (Tess)[2] Adaylık
1979 Altın Küre Ödülleri En iyi yabancı film (Tess) Ödüllü
1979 Altın Küre Ödülleri En iyi yönetim (Tess) Adaylık
2002 2002 Cannes Film Festivali Altın Palmiye (Altın Palmiye) ödülü En iyi fim (Piyanist) Ödüllü
2002 Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi En iyi yönetmen (Piyanist) Ödüllü
2002 Académie des Arts et Techniques du Cinéma En iyi film (Piyanist) Ödüllü
2002 Académie des Arts et Techniques du Cinéma En iyi yönetmen (Piyanist) Ödüllü
2004 Karlovy Vary Uluslararası Film Festivali Dünya sinemasına sanatsal katkılarından dolayı Kristal Küre ödülü Ödüllü
2009 Zürih Film Festivali Altın İkon Ödülü Yaşam boyu başarı[3] Ödüllü

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "NY Times: Chinatown". 18 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2009. 
  2. ^ "NY Times: Tess". 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2009. 
  3. ^ "A Tribute to ... Roman Polanski". 20 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2009. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Roman_Polanski&oldid=33073744" sayfasından alınmıştır