Dauphiné
Dauphiné ([dofine]), Fransa'nın güneydoğusunda, Isère, Hautes-Alpes ve Drôme illerini (departman) içine alan tarihsel ve kültürel bölge. Eskiden Dauphiné ilinin bulunduğu toprakları kapsar.
İlin çekirdeği başlangıçta Arles Krallığı'nın parçası ve Kutsal-Roma Germen İmparatorluğu'nun fief'i olan Vienne çevresinde kurulmuş Viennois Kontluğuydu. 1029-1030'da Viennois Kontluğu'nun güney bölümü fief olarak Albon kontu I. Guigues'ye verildi. Guigues, kendi topraklarını Arles Krallığı'nın öbür bölümlerini de içine alacak biçimde genişletti 1133-1142 arasında kont olan torununun oğlu IV. Guiges, Dauphin adını kullanan ilk kişiydi; ardılları da bu adı benimsedi. Bölge 1162'de Albon hanedanından Burgonya hanedanına; 1282'de de La Tour du Pin ailesine geçti. Viennois Kontluğu yöneticilerinin geleneksel adı durumuna gelen Dauphin, 13. yüzyıl sonunda artık bir unvana dönüşmüştü.Yöneticilere bağlı bütün fieflerin bulunduğu ile de Dauphiné adı verildi.
Le Tour du Pin ailesinden gelen Dauphin'ler ile yeni topraklar katmanın yanı sıra yönetsel ve hukuksal kurumları da geliştirdiler. Parasal kaynaklarını tüketen II. Humbert (ö. 1355), 1349'da Dauphiné'yi gelecekteki Fransa kralı V. Charles'a sattı.
V. Charles, Fransa krallarının Dauphiné'yi veliaht prense vermesi geleneğini başlattı. Dauphiné bölgesi meclisini de 1357'de ilk kez o topladı. Daha sonra XI. Louis adıyla tahta çıkacak olan dauphin II. Louis ise, 1453'te Dauphiné Parlement'ını (Dauphine Meclisini) kurdu. Louis gençlik yıllarında, babası Fransa kralı VII. Charles'a karşı topraklarını yarı bağımsız özelliğini güçlendirmeye çalıştıysa da, babası 1457'de Dauphiné'yi Fransa Krallığı'na bağladı.
Dauphiné topraklarının özerkliği Fransız hükûmetince 1628'de askıya alındı; önemli bir krallık görevlisi olan bir müfettişin yöreye atanmasıyla da yerel denetim iyice zayıfladı. Haziran 1788'de Grenoble'da yapılan toplantıyı, Dauphiné meclisinin 21 Temmuz'da Vizille'de yaptığı izinsiz toplantı izledi. Vizille toplantısı 1789 Fransız Devrimi'ne yol açan États Généraux'nun (Millet Meclisi) toplanmasının en dolaysız etkenlerinden biri oldu. II. Dünya Savaşı sırasında Fransa'daki Alman işgaline karşı yürütülen direniş hareketinin önemli merkezlerinden biriydi.
Fiziksel coğrafya açaısından bölge, Alpler'in batı ucundaki eteklerinin içine alır; Fransız Alpleri'nin, Grenoble'un doğusundaki en yüksek kesimleri Dauphiné'nin doğu sınırını oluşturur. Bölgenin batı sınırını Rhone Irmağı vadisi çizer; güneyde ise Provence ile sınırı vardır.
Dauphiné'de yaşayanların çoğunluğu Katoliktir. Bununla birlikte bölgede yer yer Protestan gruplara da rastlanır. Bölgenin mutfağı, büyük ölçüde peynir, tatlı su balıkları, kerevit, mantar, patates ve meyveye dayanır. Isère'deki Saint-Marcellin'de üretilen geleneksel yöresel peynir, keçi ve inek sütünden yapılır. Graten yemekler patates, yumurta ve peynirle hazırlanır. Formülü 16. yüzyıla uzanan Chartreuse likörü 130 ayrı bitkiden damıtılır. Dauphiné yerel ağzı kaybolma yolundadır; Grenoble ve çevre şehirlerin hızla modernleşmesiyle geleneksel Dauphine şivesi ve o bölgeye has olan Arpitanca diyalekti kaybolmaya yüz tutmuştur.
