İçeriğe atla

Arapça yıldız isimleri listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bu, Arapça yıldız isimleri listesidir. Batı astronomisinde kabul edilen yıldız isimlerinin çoğu Arapça, pek az miktarı Yunanca, bazıları ise bilinmeyen kökenlidir. Genellikle sadece parlak olan yıldızlar bir isme sahiptir.[1]

Arapça yıldız isimlerinin tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çok eski yıldız isimleri, İslam'ın yükselişinden bin yıldan fazla bir süre önce Arap Yarımadası'nda yaşayan insanlar arasında ortaya çıktı. Bununla birlikte birçok Arapça yıldız ismi, daha sonra antik Yunanca tanımlamalarının tercümeleri olarak ilerleyen dönemlerde tarihe geçti.

Gök bilimci Batlamyus, Almagest'inde (2. yüzyıl) 1.025 yıldızın göksel konumunu ve parlaklığını (görünen büyüklük) tasnif etti. Batlamyus'un kitabı 8. ve 9. yüzyıllarda Arapçaya tercüme edildi ve Avrupa'da 12. yüzyıl Latince tercümesi olarak ünlendi. Almagest'te yer alan Arapça yıldız tanımlamalarının çoğu, yıldızların isimleri olarak yaygın şekilde kullanılmaya başlandı.

Batlamyus, yıldızları tanıdık bir takımyıldız veya yıldız deseni içindeki konumlarına göre belirtebilmek için bir "tasvir referansı" stratejisi kullandı (örneğin, "Avcı'nın sağ omzunda"). Müslüman gök bilimciler, bunlardan bazılarını yıldızların özgün isimleri olarak benimsediler ve çeşitli Zij metinlerinde kaydettikleri geleneksel Arap yıldız ilminden isimler eklediler. Bunlardan en önemlisi, Müslüman gök bilimci Abdurrahman es-Sufî (Batı'da Azophi olarak bilinir) tarafından yazılan ve gözlemleri, açıklamaları, konumları, büyüklükleri, parlaklıkları ve renkleri ile birlikte, bilinen tüm yıldızları ayrıntılı olarak gösteren Sabit Yıldızlar Kitabı'dır.

Avrupa'da Orta Çağ ve Rönesans döneminde birçok eski yıldız ismi, bazıları Arapçayı çok iyi bilmeyen çeşitli yazarlar tarafından kopyalanmış veya yanlış tercüme edilmiştir. Bu yüzden bir yıldız adının geçmişi çok karmaşık olabilir.[2]

A

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Acamar Akhir an-Nahr nehir sonu اخر النهر
Achernar Akhir an-Nahr nehir sonu اخر النهر
Acrab Al-'Aqrab Akrep عقرب
Acubens Az-Zubana hayvan pençesi الزبانى
Adhafera Ad-Dafirah bukle / kıvrım الضفيره
Adhara Al-'Adhara genç kızlar عذارى
Adib Al-'dhi'b kurt الذئب
Adhil Al-Dyel kuyruk الذيل
Ain 'Ain (Boğa'nın) gözü عين
Albali Al-Bali' yutucu البالع
Alchibah Al-Khiba' otağ الخباء
Aldebaran Ad-Dabaran (Süreyya'yı) takip eden الدبران
Alderamin Adh-Dhira' al-Yamin sağ kol الذراع الايمن
Alfirk Al-Firq fark الفرق
Algedi Al-Jady keçi الجدي
Algenib Al-Janb kanat, yan taraf الجنب
Algieba Al-Jabhah (Aslan'ın) alnı الجبهة
Algebar Al-Jabbar dev الجبّار
Algol Al-Ghul gulyabani رأس الغول
Algorab Al-Ghurab kuzgun الغراب
Alhena Al-Han'ah damga, kına الهنعه
Alioth Al-Jawn siyah at الجون
Alkaid Al-Qa'id "baş" ağlayan kız القائد
Alkes Al-Ka's fincan الكأس
Almak 'Anaq al-Ard dünya çocuğu عناق الأرض
Almeisan Al-Maisan parlak الميسان
Alnair An-Nayyir parıltılı النّيّر
Alnilam An-Nidham inci dizisi النّظم
Alnitak An-Nitaq kemer النطاق
Alnasl Al-'nasl ok başı النصل
Alphard Al-Fard tek başına, fert الفرد
Alphecca Al-Fakkah kırık (yıldız dizisi) الفكه
Alpheratz Surrat al-Faras atın göbek deliği سرة الفرس
Alsafi Al-Athafi üçayak الأثافي
Alsuhail Suhail Süheyl, Kanopus الشّولة
Altair At-Ta'ir uçan (kartal) النّسر الطّائر
Altais At-Tinnin büyük yılan التيس
Alterf At-Tarf (Aslan'ın) bakışı الطرف
Aludra Al-'Udhrah kız başı العذره
Alula Australis Al-Qafzah al-Ula ilk sıçrayış القفزةالأولى
Alya Al-Alyah koyunun yağlı kuyruğu الألية
Angetenar 'Arjat an-Nahr nehrin kıvrımı عرجة النهر
Ankaa Al-'Anka' anka kuşu العنقاء
Arkab Al-'Urqub topuk tendonu عرقوب
Arneb Al-Arnab yaban tavşanı أرنب
Arrakis Ar-Raqis rakkas, dansçı الراقص
Atik Al-'Atiq (Pleiades'in) omzu عاتق الثّريّا
Auva Al-'Awwa' havlayan العوّاء
Azha Al-Udhi kuş yuvası اشيانة

B

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Baham Al-Biham besi hayvanı سعد البهام
Baten Kaitos Batn Qaytus Ketus'un karnı بطن قيطس
Beid Al-Baid yumurtalar بيض
Benetnash Banat Na'sh musalla taşı kızları بنات النعش
Betelgeuse Yad al-Jauza' Orion'un Eli يد الجوزاء
Birdun Al Birdhaun yük atı البرذون
Botein Al-Butain küçük karın بطين

C

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Caph Al-Kaff (Pleiades'in) avuç içi الكـــف الخضيب
Celbalrai Kalb ar-Ra'i çoban köpeği كلب الراعي
Chort Al-Kharat kaburga الخرت
Cursa Al-Kursi kürsü كرسي

D

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Dabih Saʿad udh-Dhābiḥ Kasapın şanslı yıldızı السّعد الذّابح
Deneb Dhanab ud-Dajājah Kuğunun Kuyruğu ذنب الدجاجة
Deneb Dulfim Dhanab ud-Dulfīn Yunusun kuyruğu ذنب الدّلفين
Deneb Algedi Dhanab ul-Jady Oğlakın kuyruğu ذنب الجدي
Deneb Kaitos Dhanab ul-Qayṭus (ul-Janūbīyy) Balinanın kuyruğu ذنب قيطس
Denebola Dhanab ul-Asad Aslanın kuyruğu ذنب الاسد
Diphda aḍ-Ḍifdaʿ ath-Thānī (ikinci) Kurbağa الضّفدع الأوّل
Dschubba al-Jab'hah Akrepin alnı الجبهة
Dubhe Kāhil ud-Dubb Ayının sırtı كاهل الدّب
Dziban adh-Dhi'ban Kurtlar الذئبان

E

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Edasich Adh-Dhikh The hyena الذّيخ
El Nath An-Nath The butting النطح
Eltanin At-Tinnin The great serpent التنين
Enif Al-Anf The nose أنف
Errai Ar-Ra'i The shepherd الراعي

F

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Fomalhaut Fam al-Hut Mouth of the fish فم الحوت
Furud Al-Furud "Individual" stars فرد

G

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Gienah Al-Janah The wing جناح
Gomeisa Al-Ghumaisa' The bleary-eyed one الغميصاء

H

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Hadar Hadar ?settled land حضار
Hamal Al-Hamal The ram نيّر الحمل
Heka Al-Haq'ah The white spot الهقعة
Homam Sa'd al-humam The lucky star of "the high-minded سعد الهمام

I

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Izar Al-Izar The girdle, or, The loin-cloth إزار

J

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Jabbah Al-Jabhah Akrebin "alnı" جبهة

K

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Kaffaljidhma Al-Kaff al-Jadhma' The cut-short hand الكف الجذماء
Kaus Australis Al-Qaus "Yay" ın güney ucu القوس
Kaus Borealis Al-Qaus "Yay" ın kuzey ucu القوس
Kaus Media Al-Qaus "Yay" ın ortası القوس
Keid Al-Qaid Kırık yumurta kabukları القيض
Kitalpha Qit'at al-Faras Atın kısmı قطعة الفرس
Kochab Al-Kaukab Yıldız كوكب
Kurhah Al-Qurhah Atın sırtındaki bir "Alev" القرحة

L

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Lesath Al-Las'ah The sting اللسعة
Luh-Denebola dhanab al-asad the lion's tail ذنب الليث

M

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Maasym Al-Mi'sam The wrist معصم الثّريّا
Maaz Al-Ma'z The he-goat معز
Marfik Al-Mirfaq The elbow مرفق
Markab Mankib al-Faras "The shoulder" of the horse منكب الفرس
Matar Sa'd Matar The lucky star of "the rain" سعد مطر
Mebsuta Al-Mabsutah "The outstretched" paw الذّراع المبسوطه
Megrez Al-Maghriz "The insertion-point" of the Bear's مغرز
Meissa Al-Maisan The shining one ميسان
Mekbuda Al-Maqbudah "The pulled-in" paw الذّراع المقبوضة
Menkalinan Mankib Dhi-al-'Inan Shoulder of the rein-holder منكب ذي العنان
Menkar Al-Minkhar The nostril منخر
Menkib Al-Mankib "The shoulder" of the Pleiades منكب الثّريّا
Merak Al-Maraqq The loins مراق
Mintaka Al-Mintaqah The belt المنطقة
Mirak Al-Mi'zar The loin-cloth مراق
Mirfak Al-Mirfaq "The elbow" of the Pleiades مرفق الثّريّا
Mizar miʾzar apron مئزر
Mothallah Al-Muthallath The triangle مثلث
Muphrid Al-Mufrid The solitary one مفرد
Murzim Al-Murzim The roarer مرزم

N

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Nashira Sa'd Nashirah The lucky star of Nashirah سعد ناشرة
Nekkar Al-Baqqar The cattleman بقار
Nasl An-Nasl The arrowhead نصل
Nihal An-Nihal The camels quenching their thirst نهال
Nusakan An-Nasaqan The two series النسقان

O

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Okda Al-'Uqdah The knot عقدة

P

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Phact Al-Fakhitah The dove فخذ
Phad Al-Fakhidh The thigh فخذ
Pherkad Al-Farqad The calf فرقد

R

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Rasalased Ra's al-Asad Head of the lion رأس الأسد
Rasalgethi Ra's al-Jathi Head of the kneeling one رأس الجاثي
Rasalhague Ra's al-Hawwa' Head of the snake-man رأس الحوّاء
Rastaban Ra's ath-Thu'ban Head of the snake رأس الثعبان
Rigel Ar-Rijl The foot رجل الجبّار
Rigilkent Rijl Qanturus Foot of the centaur رجل قنطورس
Risha Ar-Risha' The rope رشاء
Rukbah Ar-Rukbah The knee ركبة
Rukbat Ar-Rukbah The knee ركبة

S

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Sabik As-Sabiq The preceding سابق
Sadachbia Sa'd al-Akhbiyah Lucky star of the tents سعد الاخبية
Sadalbari Sa'd al-Bari' Lucky star of the excellent one سعد بارع
Sadalmelik Sa'd al-Malik Lucky star of the king سعد الملك
Sadalsuud Sa'd as-Su'ud Luck of lucks سعد السعود
Sadr As-Sadr The breast صدر
Saiph As-Saif The sword سيف
Shaula Ash-Shaulah The raised tail of the scorpion الشولة
Shedir As-Sadr The breast صدر
Sheratan Ash-Sharatan The two signs الشرطان
Sirrah Surrat al-Faras سرة الفرس
Skat As-Saq The leg ساق
Sulafat As-Sulahfah The tortoise سلحفاة

T

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Tania Australis Ath-Thaniyah The southern one of "the second" leap القفزة الثّانية
Tania Borealis Ath-Thaniyah The northern one of "the second" leap القفزة الثّانية
Talitha Australis Athalitha The southern one of the third leap القفزة الثّالثة
Talitha Borealis Ath-Thalithah The southern one of the third leap القفزة الثّالثة
Tarf At-Tarf "The glance" of the lion طرف
Thuban Ath-Thu'ban The snake ثعبان

U

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Unukalhai 'Unuq al-Hayyah Neck of the snake عنق الحية

V

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Vega Al-Waqi' Alçalan Kartal النسر الواقع

W

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Wasat Wasat as-Sama' uzayın "Ortası" وسط
Wazn Al-Wazn ağırlık وزن
Wezen Al-Wazn ağırlık وزن

Y

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
Yed Prior Al-Yad The preceding one of "the hand" مقدّم يدالحوّاء
Yed Posterior Al-Yad The succeeding one of "the hand" مؤخّر يدالحوّاء

Z

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel isim Arapça okunuşu Anlamı Arapça yazılışı
yenilmez Az-Zawiyah Kartal الزاوية
Zaurac Az-Zawraq The boat زورق
Zavijava Zawiyat al-'Awwa' The angle of al awa زاوية العوا
Zubenelgenubi Az-Zuban al-Janubi "Güney Kıskacı" زبانى/الزبان الجنوبي
Zubeneshamali Az-Zuban ash-Shamali "Kuzey Kıskacı" زبانى/الزبان الشمالي

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Stargazing Network". Stargazing.net. 18 Ocak 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021. 
  2. ^ "Star Names: Where Do They Come From? And Can You Buy One?", RMSC Strasenburgh Planetarium Information Bulletin #19 Aralık 1996, (2007 yılında arşivlendi)
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arapça_yıldız_isimleri_listesi&oldid=33849080" sayfasından alınmıştır