İttifak Devletleri

İttifak Devletleri
İttifak Devletleri
1914-1918
Tarihçe
• Kuruluşu
• Kuruluşu	1914
• Dağılışı	1918
	Ana ittifak: Alman İmparatorluğu; Avusturya-Macaristan İmparatorluğu; Osmanlı İmparatorluğu; Bulgaristan Krallığı; 1918'de Alman İmparatorluğu'nun piyon devletleri: Belarus; Kurland and Semigallia; Kırım Bölgesel Hükümeti; Don Cumhuriyeti; Finlandiya; Gürcistan; Kuban Halk Cumhuriyeti; Litvanya; Kuzey Kafkasya; Polonya; Ukrayna; Birleşik Baltık Düklüğü; Osmanlı İmparatorluğu'nun piyon devletleri: Azerbaycan (1918); Cebel Şammar; Eş savaşan devletler: Güney Afrika Cumhuriyeti (1914-1915); Somali Derviş hareketi (1915-1916); Senusilik (1915-1918); Darfur Sultanlığı (1916);

İttifak Devletleri, Bağlaşma Devletleri ya da Merkezî Devletler, Almanya (ve yanında katılan Alman sömürge bölgeleri), Avusturya-Macaristan ve Osmanlı Devletinden oluşan devletler ittifakıdır. I. Dünya Savaşı'ndaki iki ana ittifaktan biridir. Diğer ana ittifak ise, İtilaf Devletleri olarak adlandırılır.

Kuruluşu

Kökeni 1882'de kurulan Üçlü İttifak Antlaşması'na dayanır. İtalya, I. Dünya Savaşı başlayınca önce bir yıla yakın süre tarafsız kalmış, daha sonra İtilaf Devletleri tarafına geçerek 23 Mayıs 1915'te savaşa girmiştir.

Osmanlı Devleti, müttefik arayan İttifak Devletleri yanında Kasım 1914'te savaşa katıldı. Osmanlı İmparatorluğu, o zamanlar hâlâ tamamlanmamış olan Berlin-Bağdat Demiryolu projesiyle Almanya ile güçlü ekonomik bağlar kazanmıştı.^[1] Osmanlı İmparatorluğu, 2 Ağustos 1914'te Almanya ile resmi bir ittifak antlaşması imzalamıştı^[2] ve Kasım ayından itibaren bu antlaşmanın gereğini yerine getirmiştir.^[3]

Çanakkale Zaferi'nden sonra savaşı Almanların kazanacağını düşünen Bulgaristan Krallığı da, bir yıl gecikmeli de olsa İttifak Devletleri'ne katılmıştır.

İttifak Devletleri I. Dünya Savaşı'nda, İtilaf Devletleri (sömürgelerle beraber toplam 41 ülke ve yaklaşık 42 milyon asker) oluşan grubuna karşı savaşmış ve 1918'de savaştan yenik olarak çıkmışlardır. Bu savaş sonucu İtilaf Devletleri; Alman İmparatorluğu'nu küçültmüş, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nu dağıtmış, Bulgaristan'ın Ege Denizi ile bağlantısını koparmış, Osmanlı İmparatorluğu'nu ise kısmen paylaşmışlardır.

İttifak Devletleri'nin savaşa giriş tarihleri

Alman İmparatorluğu (ve yanında katılan Alman sömürge güçleri) - 1 Ağustos 1914^[4]
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu - 28 Temmuz 1914
Osmanlı İmparatorluğu - 29 Ekim 1914 (Rus liman ve gemilerine saldırı tarihi)^[5]
Bulgaristan Krallığı - 14 Ekim 1915

İttifak Devletleri'nin askeri istatistikleri

İttifak Devletleri'nin Askeri İstatistikleri^[6]
	Askere Alınan	Savaşta Ölen	Yaralanan	Tutsak/Kayıp	Toplam Zayiat	Askere Alınma Yüzdesi
Alman İmparatorluğu	11,000,000	1,808,546	4,247,143	1,152,800	7,208,489	66%
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu	7,800,000	922,500	3,620,000	2,200,000	6,742,500	86%
Osmanlı İmparatorluğu	2,850,000	325,000	400,000	250,000	975,000	34%
Bulgaristan Krallığı	1,200,000	75,844	153,390	27,029	255,263	21%
İttifak Devletleri toplamı	22,850,000	3,131,890	8,419,533	3,629,829	15,181,252	66%

1. Dünya Savaşı Osmanlı-Alman Silah Desteği

Yavuz ve Midilli'nin Osmanlı Donanmasına katılmasıyla başlayıp 1918'e kadar süren süreçte Osmanlı tarihinin en büyük silah ithalatını yapmıştı. Yüksek ve küçük kalibre topları, savaşın ilk yarısında İngiliz muadillerinden daha üstün olan uçakları ve çeşitli destek malzemelerini kapsayan bu destekten Mondros Mütarekesi sonrası İtilaf Devletlerinin toplayamadıkları ise Kurtuluş savaşında önemli rol oynamıştı.^[7] Silah desteği, personel desteği ve mali yardımların Osmanlı hazinesine getirdiği borç yükü ise Versay'da İngilizlerce Sevr'de kendilerince kullanılmak üzere silinmiş ve ileriki süreçte Türkiye Dış Borçlarına dahil edilmemişti.^[8]

Kaynakça

^ Hickey, Michael. The First World War: Volume 4 The Mediterranean Front 1914-1923. P31.
^ Anlaşmanın metni için İsmail Hami Danişmend, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, c. 4, sf. 411-412.
^ Afflerbach, Holger; Stevenson, David (2012). An Improbable War: The Outbreak of World War 1 and European Political Culture. Berghan Books. s. 292.
^ "Ülkelerin 1. Dünya Savaşı'na giriş tarihleri". 1 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2009.
^ Yavuz ve Midilli Olayı
^ "Spencer Tucker. The European powers in the First World War: an encyclopedia. Taylor & Francis, 1996, s.173". 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2011.
^ Yıldız, Gültekin, (Ed.) (6 Temmuz 2017). Osmanlı Askeri Tarihi. Timaş Yayınları.
^ Yalman, Ahmed Emin (20 Mayıs 2019). 1. Dünya Savaş'ında Türkiye. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

[1] Hickey, Michael. The First World War: Volume 4 The Mediterranean Front 1914-1923. P31.

[2] Anlaşmanın metni için İsmail Hami Danişmend, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, c. 4, sf. 411-412.

[Afflerbach-3] Afflerbach, Holger; Stevenson, David (2012). An Improbable War: The Outbreak of World War 1 and European Political Culture. Berghan Books. s. 292.

[4] "Ülkelerin 1. Dünya Savaşı'na giriş tarihleri". 1 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2009.

[5] Yavuz ve Midilli Olayı

[6] "Spencer Tucker. The European powers in the First World War: an encyclopedia. Taylor & Francis, 1996, s.173". 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2011.

[7] Yıldız, Gültekin, (Ed.) (6 Temmuz 2017). Osmanlı Askeri Tarihi. Timaş Yayınları.

[8] Yalman, Ahmed Emin (20 Mayıs 2019). 1. Dünya Savaş'ında Türkiye. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]