Surigao del Norte
Surigao del Norte | |||
|---|---|---|---|
| Lalawigan ng Surigao del Norte | |||
 | |||
| |||
 Mapa ng Pilipinas na magpapakita ng lalawigan ng Surigao del Norte | |||
 | |||
| Mga koordinado: 10°N, 126°E | |||
| Bansa |  Pilipinas | ||
| Rehiyon | Caraga | ||
| Kabisera | Lungsod ng Surigao | ||
| Pagkakatatag | 1960 | ||
| Pamahalaan | |||
| • Uri | Sangguniang Panlalawigan | ||
| • Gobernador | Francisco Matugas | ||
| • Manghalalal | 393,896 na botante (2022) | ||
| Lawak | |||
| • Kabuuan | 1,972.93 km2 (761.75 milya kuwadrado) | ||
| Populasyon (senso ng 2020) | |||
| • Kabuuan | 534,636 | ||
| • Kapal | 270/km2 (700/milya kuwadrado) | ||
| • Kabahayan | 127,445 | ||
| Ekonomiya | |||
| • Kaurian ng kita | ika-2 klase ng kita ng lalawigan | ||
| • Antas ng kahirapan | 21.20% (2021)[2] | ||
| • Kita | ₱1,439,544,701.97701,756,499.54726,299,653.98764,322,667.101,046,596,342.091,174,666,608.561,205,833,465.871,156,676,932.111,215,776,198.821,450,548,142.941,986,994,947.40 (2020) | ||
| • Aset | ₱15,787,488,227.172,237,715,957.952,569,943,557.592,554,450,013.131,969,153,435.352,519,912,609.775,320,335,752.998,784,045,476.1416,684,633,712.9112,781,917,053.8216,793,109,532.02 (2020) | ||
| • Pananagutan | ₱2,591,751,792.161,086,770,281.871,248,749,306.981,214,176,037.95962,247,814.931,005,128,822.642,250,149,409.552,478,725,867.722,744,742,973.503,466,788,667.45 (2020) | ||
| • Paggasta | ₱1,495,525,725.37543,863,676.04547,359,662.92521,229,567.18767,408,442.39774,743,464.71776,149,273.50881,816,247.881,186,187,028.741,566,005,940.641,701,902,395.41 (2020) | ||
| Pagkakahating administratibo | |||
| • Mataas na urbanisadong lungsod | 0 | ||
| • Lungsod | 1 | ||
| • Bayan | 27 | ||
| • Barangay | 435 | ||
| • Mga distrito | 2 | ||
| Sona ng oras | UTC+8 (PST) | ||
| Kodigo postal | 8400–8425 | ||
| PSGC | 166700000 | ||
| Kodigong pantawag | 86 | ||
| Kodigo ng ISO 3166 | PH-SUN | ||
| Klima | tropikal na kagubatang klima | ||
| Mga wika | Wikang Mamanwa Wikang Surigaonon Agusan Manobo | ||
| Websayt | http://surigaodelnorte.gov.ph | ||
Ang Surigao del Norte (Filipino: Hilagang Surigao) ay isang lalawigan ng Pilipinas na matatagpuan sa rehiyon ng Caraga sa Mindanao. Lungsod ng Surigao ang kapital nito. Binubuo ang lalawigang tatlong pangunahing mga pulo — Pulo ng Dinagat, Pulo ng Siargao, at Pulo ng Bucas Grande — sa Dagat ng Pilipinas, at isang maliit na rehiyon sa pinakahilagang dulo ng pulo ng Mindanao na pinapaligiran ng Agusan del Norte, at Surigao del Sur sa timog.
Heograpiya
[baguhin | baguhin ang wikitext]Pampolitika
[baguhin | baguhin ang wikitext]Nahahati ang Surigao del Norte sa 20 munisipalidad at 1 lungsod.
Lungsod
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga munisipalidad
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Pilar
- Placer
- San Benito
- San Francisco (Anao-Aon)
- San Isidro
- Santa Monica (Sapao)
- Sison
- Socorro
- Tagana-an
- Tubod
Kasaysayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Noong 1538, napuntahan ni Francisco de Casto, isang Portuges na manggagalugad, ang silangang baybayin ng Mindanao kung saan naroon ang Surigao del Norte at nakita niya ang lugar kung saan nakatira ang tribu ng Caraga na siyang pinaniniwalaang pinagmulan ng mga Taga Bisaya. Ang mga heswitang misyonaryo at dumating noong 1597 upang pangaralan ang mga tao sa Butuan ngunit kasama ang paghihirap at intermitenteng pag-unlad. Sumunod ang mga Augustinian Recollects at nagtayo ng parokya sa Tandag at Bislig noong 1642, seglar na mga pari ang naghuna bago dumating ang Benedictine na mga monghe noong 1893.
Ang sinaunang distrito ng Caraga, kung saan ito ay nabuo noong 1609 kasama ang Hilagang Surigao, Timog Surigao, hilagang parte ng Davao Oriental at Kalungang Misamis Oriental. Noong 1860, ang Surigao at Agusan ay binuo ang Silangang Districto bilang parte ng anim na militaryang distrito na natayo sa Mindanao. Noong 1870, ito ay ginawang “Distrito de Surigao.”
Pagkatapos na paghahari ng Espanya noong 1897, ang dalawang Probinsiya ng Agusan ay ipinasaloob ng isang organisadong politico-militaryang pangunguna na tinatawag na “Butuan” sa loob ng pamamahalang hurisdiksiyon ng Surigao. 15 Mayo 1901, isang civil government ang itinayo sa Surigao. Dumating ang 1911, ang Butuan, isang sub-lalawigan ng Surigao, ay inihiwalay sa Agusan upang mabawasan ang nauukol na gastusin sa probinsiya ng Surigao.
Noong 19 Hunyo 1960, ang Republic Act 2766 ay pinaghiwalay ang probinsiya ng Surigao del Norte at Surigao del Sur. Kamakailan laamang, noong Disyembre 2006, ang Dinagat Islands ay ginawang hiwalay na probinsiya.
Maraming nagsasabi nang tunay na kahulugan ng Surigao. Tulad na lamang ng Sulo, na nangangahulugang “current” o Sulog. Ang Surigao ay maari ring nanggaling sa salitang Espanyol na salita, “Surgir” na nangangahulugang “swift water” o “current”.
Kawing panlabas
[baguhin | baguhin ang wikitext] Lalawigan ng Surigao del Norte | |
|---|---|
Lungsod ng Surigao (kabisera) | |
| Mga bayan | |
| Mga nakapaloob na lungsod | |
| Mga distritong pambatas | |
- ↑
"Province: Surigao del Norte". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "2021 Full Year Official Poverty Statistics of the Philippines" (PDF). Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. 15 Agosto 2022. Nakuha noong 28 Abril 2024.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)