Fo-lan-ci-s-ke pe-tu-la-ke佛朗切斯柯 佩脫拉克
弗朗切斯科·佩脫拉克（義大利語：Francesco Petrarca，1304年7月20日－1374年7月19日），或譯為彼得拉克、彼特拉克，義大利學者、詩人、和早期的人文主義者，因其主張以「人的學問代替神的學問」，亦被視為人文主義之父
Folancyeseke petulake ( I’tali’ a kamu : Francesco Petrarca , 1304 a mihca pitu abulad tusa a bataan a demiad -1374 a mihca pitu a bulad sabaw siwa a demiad ) ,sakamusa ci pidelake , pitelake u sitangahay misulitay tu cudad , a tademaw atu i sasayaway u matinengay tu sakaytademaw , dayhan u duma misakaku tu ‘’ sakay tademawan u lipahakay ku sapisuayaw tu sakaytademaw a mikutay tu i pabaway a wama’ “ namahida palu matinen paayaw tu sakaytademaw a wama’ han .
佩脫拉克於1304年出生在義大利佛羅倫斯附近的阿雷佐，父親是律師兼法院公證人。
Betulake I 1304 a mihca lecuhan i I’tali’ nu fololuns icapi nu alecu , u lise i misaybangay a pacuyakuay ku wama .
他的童年是在靠近佛羅倫斯的因奇薩鄉村中度過的，因而養成他的托斯卡納口音，日後以此方言寫出了許多動人的詩歌。
yuwawahen cinida micapi tu fololun incisa a kenis i keniskenisan maudip , sisa ya ngiha nida mahida tu nu tuskana kya ngiha ,namahida ya ngiha a kamu yadah tu ku asuay a nisulitan tu dadiw .
他的父親，瑟·佩脫拉克（Ser Petracco）和但丁一起於1302年被貴族的「黑黨」(Neri)政權從佛羅倫斯放逐。
Wama nida , se.pitulake ( Ser Petracco ) atu tantin i 1302 a mihca namakayda I fololus mabahbahb nu ( Neri ) mikuwanay u lacusay kakitaan ‘’ madesay a kukung ‘’ .
瑟與其家人追隨從1309年教會分裂中遷居亞維農的教宗克萊孟五世遷至亞維農居住，他的早年就在那裡度過。
Se atu lumaay namakayda i 1309 a mihca mikilul tu macinuwas ku kiwkay malimad muenen i yawinungay a sunghu kelamunuse malimad aca i yawinung muenen , inaayaw a mihca naitiday tu muenen cinida a maudid .
1317年到1320年他在法國的蒙彼利埃大學就學，1320年到1326年在義大利北部的博洛尼亞學習。
1217 a mihca katukuh 1309 a mihca namicudad cinida i fuwakuay munpiliay a picudatan nu tabakiay , 1320 a mihca katukuh 1326 a mihca i saamisan nu I’tali’ay a pukeniya minanan .
儘管他父親希望佩脫拉克學習法律和宗教，但是他的主要興趣卻在於寫作和古羅馬文學，常與他的朋友薄伽丘分享他的（創作）激情。
anu mahicahica sa ku wama nida maydih tu cipitulake papinanan tu nu hulic atu nu kiwkay , nika u kakaydihan nida sa angangan a misulid atu nu kasumaman a sasulitan u Loma , hina pawapen cinida tu cabay pucyaciw tu ( nisulitan ) tu namuh .
為了搜尋拉丁語寫成的經典和手稿，他不惜穿梭於法國、德國、義大利和西班牙。隨著他的首部大型作品《阿非利加》（Africa，一部關於大西庇阿的拉丁文史詩）的出爐，佩脫拉克成為了歐洲的名人。
sakasan mikilin tu sasulitan a misulid atu kapahay a pisulitan tu latinakamu , caay pisengal cinida tacuwacuwa idumaan a kanatal u huwaku , teku , I’tali’ atu sipanya . ladaen nida ku sasayaway u yadahay patahkal a nisulitan tu kapahay ‘’ ahuylica ‘’ ( Africa , u masacacayay a tasipia a latinun nu salungaay i kasumaman) , namahini mala singanganay tu cipitulake I Oco .
1326年，他父親過世後，佩脫拉克又回到了亞維農。在那裡，他供職於不同事務所。作為一個學者和詩人，他在短時間內就名氣大增。
1326 a mihca nikapatayan tu nu wama cinida , taluma aca i yawinung cipitulake . itida , unu dumay ku katinengan nida tu kawaw . u mahiniay mamisulit tu sasulitan sa atu tineng misulit a tademaw , caay katenes katinengan tu cinida u tabakiay tu kasinganganan .
1341年在羅馬，他獲得了詩人桂冠。作為大使他在歐洲旅遊甚廣，是位多產的作者。旅行時他注重收集古人的手稿，以此整理重現古羅馬和希臘文人的精神內涵。
1341 a mica i Loma , makaala tu nipangangan nu sihu tu kahemekan cinida . u nadipan nida aebal tu ku nikaydan mala nu mikelitay i Oco , u sayadahay a misulid tu sasulitan . tahkal midan cinida sa mangalay hinasuped tu kasumaman a nasulitan namahida sinanuten nida kya nu Loma atu Sila a nasulitan patahkalen nu tademaw maylabuay ku nipiadih kasalungan . .
作為該活動的主要發起人之一，他說：「每一位我所重新發現的古代著名作者，都是上一代的新罪證和又一個不光彩行為的證明。
ya masacacayay a tademaw maydih mikawaw tu anganganan , sakamu sa cinida : “ u nikatinengan nu maku kina misulitay mamin tu nu kasumamadan a sasulid tu naliman , unu ayaway katinengan tu baluhay a cumi atu idaw aca ku cayay kalalucek a wayway kumahiniay .
他們不僅不滿足於自己的無恥的無所作為，還任由別人思想的碩果和祖先辛苦的勞作和縝密的觀察寫就的作品因為他們令人不堪容忍的忽視而消亡。」就這樣，他創造了「黑暗時代」的概念。
nayi’ ku sikadsikad nu heni caay katumesen caay katatudung sakay udip , pakedu sa tu duma nu nadatengan a dademaw tu tabakiay atu tuas nikangeluan a kawaw atu mitesek miadih tu naliman a sulitan dayhan sa caay pakadungdung ku heni tu nikalawpes . sakahini misanga tu mamacakat cinida u ‘’ lumeniay a zitay ’’ .
1336年4月26日，佩脫拉克和他的兄弟以及另外兩個同行者爬到了旺度山的山頂（1,909米）。他記述了這次旅行，很久以後他把它寫成一封信給他的朋友Dionigi di Borgo San Sepolcro。在那時，登山本身沒有其他原因是很罕見的。因此1336年4月26日被認定為「登山運動」的誕辰日，他本人也被稱為「登山運動之父」。
1336 a mihca sepad a nulad tusa idaw ku enen a demiad , Pitulake atu calkakaan nida atu tusaay a cabay maladay mikayakay tu buyu’ wangtusan i tungdud ( 1,909 ditek ) . sakamu sa cinida nu aydaay a nipidangan , anu ayaw a suliten nida sapa tikami kya tikami i cabay nida Dionigi di Borgo Sepolcro . yu mahida , u udip anu nayi’ ku kawaw nida sa caay kaadih tayda i katabuyu’ . dayhan 1336 a mihca sepat a bulad idaw ku tusaay enem a demiad kyu u kakatabuyu’an han kina demiad , u “ mikayakayay a wama ’’ han cinida a tademaw .
晚年，作為國際級的學者和著名的旅行家，他遊歷於義大利的北部。雖然他終身未婚，但是卻和一個或者幾個女人生有三個孩子（後人不清楚到底是幾個女人）：子Giovanni，1337年生於亞維農；女兒Francesca，1343年生於沃克呂茲省；Giovanni 1361年在瘟疫中離世。Francesca和Francescuolo da Brossano（他後來成為佩脫拉克遺囑的執行人）結了婚。
tenes sa ku mihca , u naliman a misulitay i kitaki atu midangay a tademaw , tayda i saamisan nu I’tali’ midang . dayhan caayay pikikung cinida , nika caay ka cacay ku tatayna papinaay tu hakiya kya tatulu ku nilecuh tu wawa ( niyi’ ku matinenga pinaay hakiya ku tatayna ) : wawa tu tatami Giovanni , 1337 a mihca i yawinung ; mulecuh tu tatayna Frncesca , 1343 a mihca mulecu i wokelic kenis ; Giovanni 1361 a mihca mapatay nu libung . Frncesca atu Francescuolo da Brossano namikikungay tu ( nadikudan cinida malu nu misulitay a sasulitan tu kawaw a tademaw) .
1362年，他們的長女Eletta出生後不久，為了躲避當時肆虐部分歐洲的瘟疫，他們到威尼斯與佩脫拉克團聚。佩脫拉克的第二個孫子（女），Francesco，生於1366年，但是不到兩周歲就夭折了。
1362 a mihca , mulecu sa caay katenes tu sakakaay u tatayna a wawa nu heni ci Eletta , i Oco idaw ku milalitay a imelang yu mahida sisa mulimek tu bayduk a imelang , katukuh i winis kuheni makumud . mulecuh tu sakatusa a wawan ci pitulake ( tatayna ) , Francesco , 1366 amica nilecuh , nika caay pakatusa amihcan mapatay tu .
佩脫拉克於1367年左右在帕多瓦定居。在那裡，他的餘生沉浸於宗教沉思中。1374年7月18日，佩脫拉克在Euganean Hills的Arquà離世。
Pitulake i 1367 a mihca i patuwa ku ni’nen . itida , nu kasumamadan hen ku nidatengan sakaykukay a maudip cinida . 1374 a mihca pituay a bulad sabaw walu a demiad , mapatay tu ci Pilatuke i Euganean Hills nu Arqua .