1958 сыл

1958 сыл.

Туох буолбута

Тохсунньу 9 — ССРС совмина Новосибирскайдааҕы судаарыстыбаннай университеты арыйар туһунан уураах таһаарбыт.
Тохсунньу 28 — Данияҕа Lego хампаанньа оонньуур кубиктарын аныгы конструкциятын патеннаабыт.

Олунньу 1 — Бастакы Америка аргыһа «Эксплорер-1» ситиһиилээхтик космоска таһаарыллыбыт.
Олунньу 12 — Кытайга Кэскилгэ баараҕай ойуу бэлиитикэтин иһинэн тыа хаһаайыстыбатыгар буортулаах үөннэри утары охсуһуу хампаанньата саҕаламмыт. Ол курдук күтэрдэри, бырдаҕы, сахсырҕаны уонна барабыайдары кыдыйарга быһаарыллыбыт. Бу хампаанньа кытай омугар ыар түмүктээх буолбута — 20-тэн 40 мөлүйүөҥҥэ диэри киһи өлбүтэ.
Олунньу 21 — Англия уруһуйдьута Джеральд Холтом эйэ им бэлиэтин айбыт.

Муус устар 13 — АХШ пианиһа Ван Клиберн Москубаҕа буолбут Чайковскай аатынан бастакы күрэскэ гран-прины ылбыт.

Бэс ыйын 8 — ССРС футболга хамаандата аан дойду чөмпүйэнээтигэр аан бастаан кыттыбыт, Англиялыын оонньоон 2:2 тэҥнэспит.
Бэс ыйын 16 — Имре Надь, Пал Малетер уонна Венгрия 1956 сыллааҕы өрө туруутун атын баһылыктара суутунан өлөрүллүбүттэр.

Атырдьах ыйын 9 — Кытайга Мао Цзэдун "Баараҕай көҥү көтүү" диэн ааттаммыт реформатын саҕалаабыт. Бу реформа сатамматаҕа, улахан алдьархайга тиэрдибитэ. 1958 сылтан 1962 сылга диэри официальнай дааннайынан 45 мөл. тахса киһи сутаан өлбүтэ.

Алтынньы 18 — Эдуард Пекарскай 100 сааһын бэлиэтээһиҥҥэ Венгрияҕа «Саха тылын тылдьытын» 13-с таһаарыыта тахсыбыт.

Сэтинньи 28 — Саха АССР Миниистирдэрин Сэбиэтэ "Ньурбаҕа нефтебаза тэрийэр туһунан" уураах ылыммыт.
Сэтинньи 28 — Чад, Конго уонна Габон Франция импиэрийэтин иһинэн автономнай өрөспүүбүлүкэ буолбуттар.

Ахсынньы 18 — аан дойдуга бастакы сибээс спутнига Project SCORE орбитаҕа таһаарыллыбыт.
Ахсынньы 24 — ССРС Үрдүкү Сэбиэтин уурааҕынан 8 сыллаах орто үөрэх баар буолбут, дойду үрдүнэн ПТУ-лар ситимнэрэ үөскээбит.

Соторутааҕыта реабилитацияламмыт Ойуунускай айымньыларын 7 туомнаах хомуурунньугуттан бастакы туома тахсыбыт. Сэттис туома 1962 сыллаахха тахсыбыта. Таһаарар хамыыһыйа бэрэстээтэлинэн Кулантай буолбута.

Олунньу 1 — Геннадий Алексеев — 2003-2011 сылларга СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэстээтэлин бастакы солбуйааччыта, Хотугу Сулус уордьан кавалера.

Олунньу 9 — Пинигина Мария Джумабаевна, XXIV Олимпийскай оонньуулар чемпионнара, спорт үтүөлээх маастара.
Олунньу 10 — Мамедов Алиш Забид оглы, Саха Сирин политига.
Олунньу 27 — Романов Алексей Семенович, СӨ ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ, Арассыыйа бочуоттаах кинематографииһа.

Кулун тутар 23 — Чурапчы улууһун Чурапчы нэһилиэгэр Терентий Ермолаев — Саха сирин судаарыстыбаннаһын чинчийбит учуонай, устуоруйа билимин хандьыдаата.

Ыам ыйын 21 — Дьокуускайга Надежда Федулова (Надежда Сайсарская), гобеленщик-худуоһунньук, живописец, 1993 с. РФ Худуоһунньуктарын сойууһун чилиэнэ.

Бэс ыйын 10 — Үөһээ Бүлүүгэ биллиилээх педагог дьиэ кэргэнигэр Дьокуускай куораттааҕы национальнай гимназия өр сыллаах дириэктэрэ, философия билимин хандьыдаата Николай Чиряев төрөөбүт (2018 с. өлб.).
Бэс ыйын 12 — Надежда Васильева — саха тылын лиэксикэтин синонимнарын чинчийэр учуонай, филология билимин хандьыдаата.

Атырдьах ыйын 8 — Ким-Кимэн Александр Николаевич, Саха Сирин общественнай деятелэ.
Балаҕан ыйын 11 — Терехов Семен Иннокентьевич, Саха Сирин политига.
Сэтинньи 3 — Маргарита Васильева — 1994 сылтан ыла Опера уонна балет тыйаатырын солбуйааччы дириэктэрэ.
Сэтинньи 10 — Светлана Мухоплева — саха уос номоҕун чинчийэр филология билимин хандьыдаата, доцент.

Алтынньы 18 — Местников Василий Васильевич (1908—1958), ССРС норуодунай артыыһа.
Ахсынньы 1 — Елизабет Ператрович, (1911-1958) — АХШ-ка Аляска төрүт олохтоохторун бырааптарын иһин туруулаһааччы, омугунан тлинкит.