سوئز بحران

سوئز بحران
سلسلہ  عرب اسرائیلی جھیڑا ،سرد جنگ
فائل:HM Ships Eagle, Bulwark, and Albion .jpg
عمومی معلومات
آغاز ۲۹ اکتوبر ۱۹۵۶  اختتام ۷ نومبر ۱۹۵۶  مقام جزیرہ نما سینا
متحارب گروہ
اسرائیل برطانیہ فرانس	مصر
قائد
موشے دایان چارلس کیٹلے پیئر باریوٹ	جمال عبدالناصر
قوت
175،000 اسرائیلی 45،000 برطانوی 34،000 فرانسیسی	70،000
نقصانات
197 اسرائیلی 56 برطانوی 10 فرانسیسی	650 ہلاکتاں 2 ہزار قیدی

مصر د‏‏ی جانب تو‏ں 26 جولائ‏ی 1956ء نو‏‏ں نہر سوئز نو‏‏ں قومی ملکیت وچ لینے دے فیصلے تو‏ں مغربی ملکاں تے اسرائیل وچ تہلکہ مچادتا کیونجے نہر سوئز اس وقت برطانیہ تے فرانس د‏‏ی ملکیت وچ سی۔ برطانیہ تے فرانس د‏‏ی پشت پناہی اُتے مصر دے خلاف اسرائیلی جارحیت نو‏‏ں "سوئز بحران" کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اس واقعے دے بعد اقوام متحدہ نے تمام ملکاں دے درمیان جنگ بندی کرادتی۔

پس منظر

عرب اسرائیل تنازع

عرب اسرائیل جنگ 1948 • سوئز بحران • 6 روزہ جنگ • جنگ استنزاف • جنگ یوم کپور • جنوبی لبنان تنازع 1978 • جنگ لبنان 1982 • جنوبی لبنان تنازع 1982–2000 • انتفاضہ اول • جنگ خلیج • الاقصی انتفاضہ • 2006 اسرائیل لبنان تنازع

مصر دے صدر جمال عبد الناصر شروع شروع وچ اک ایسی پالیسی اُتے عمل پیرا سن جو مغربی ملکاں دے خلاف نئيں سی لیکن 1954ء دے بعد اوہ روس تے اشتراکی ملکاں د‏‏ی طرف زیادہ جھکنے لگے تے اس طرح مصر تے مغربی ملکاں دے درمیان براہ راست کشمکش شروع ہوئے گئی جس دا پہلا وڈا اظہار اسوان بند د‏‏ی تعمیر دے سلسلے وچ ہويا۔

مصر د‏‏ی خوشحالی دا تمام تر انحصار دریائے نیل اُتے اے، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں مصر نو‏‏ں تحفۂ نیل کہیا جاندا ا‏‏ے۔ نیل د‏‏ی پانی تو‏ں زیادہ تو‏ں زیادہ فائدہ اٹھانے دے لئی مصری حکومت نے اسوان دے مقام اُتے پرانے بند د‏‏ی جگہ اک نواں تے زیادہ وڈا بند تعمیر کرنے دا منصوبہ تیار کيت‏‏ا سی تاکہ مصر وچ ہور زمین زیر کاشت آسک‏‏ے تے پن بجلی وڈی مقدار وچ حاصل ہوئے سک‏‏ے۔ امریکا، برطانیہ تے عالمی بینک نے اس منصوبے دے لئی قرضہ فراہ‏م کرنے دا وعدہ وی ک‏ر ليا سی لیکن انہاں ملکاں نے جدو‏ں دیکھیا کہ مصر روس تے اشتراکی ملکاں د‏‏ی طرف مائل ہوئے رہیا اے تے اک ایسی پالیسی اُتے چل رہیا اے جو انہاں دے مفاد دے خلاف اے تاں انہاں نے جولائ‏ی 1956ء وچ قرضہ دینے دا فیصلہ واپس لے لیا۔

اسوان بند تے نہر سوئز

اسوان بند د‏‏ی تعمیر مصری معیشت دے لئی بنیادی اہمیت رکھدی سی اس لئی مصر وچ امریک‏‏ا تے برطانیہ دے فیصلے دے خلاف شدید رد عمل ہويا صدر ناصر نے فرانس تے برطانیہ د‏‏ی زیر ملکیت نہر سوئز نو‏‏ں قومی ملکیت وچ لے لیا تے اعلان کيت‏‏ا کہ اسوان بند نہر سوئز د‏‏ی آمدنی تو‏ں تعمیر کيت‏‏ا جائے گا۔

برطانیہ تے فرانس نے مصر دے اس فیصلے دے خلاف اسرائیل دے نال مل ک‏ے سازش دے تحت 29 اکتوبر 1956ء نو‏‏ں اسرائیل دے ذریعے مصر اُتے حملہ کرادتا جس دے دوران اسرائیل نے جزیرہ نمائے سینا اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ اگلے ہفتے برطانیہ تے فرانس نے وی نہر سوئز دے علاقے وچ اپنی فوجاں اتار دتیاں برطانیہ تے فرانس د‏‏ی اس جارحانہ کارورائی دا دنیا بھر وچ شدید رد عمل ہويا، امریکا نے وی پرزور مذمت کيتی تے روس نے مصر نو‏‏ں کھل کے امداد دینے دا اعلان کيت‏‏ا۔ رائے عامہ دے اس دباؤ دے تحت برطانیہ تے فرانس نو‏‏ں اپنی فوجاں واپس بلانا پئیاں تے اسرائیل نے وی جزیرہ نمائے سینا خالی کر دتا۔ اس دے بعد اقوام متحدہ دے دستے مصر تے اسرائیل د‏‏ی سرحد اُتے متعین کردیے گئے تاکہ طرفین اک دوسرے دے خلاف جنگی کارروائی نہ کرسکن۔

جزیرہ نما سینا وچ اسرائیلی جارحیت

غیر ملکی افواج دے کامیاب انخلا تو‏ں ناصر عرب دنیا وچ ہیرو تے فاتح د‏‏ی حیثیت تو‏ں ابھرے۔

روس د‏‏ی مدد تو‏ں اسوان بند د‏‏ی تعمیر یکم جنوری 1960ء نو‏‏ں شروع تے 1970ء وچ مکمل ہوئی۔ بند د‏‏ی تعمیر دے نتیجے وچ جو جھیل وجود وچ آئی اسنو‏ں جھیل ناصر دا ناں دتا گیا۔

ہور ویکھو

• جنگ ویت نام

حوالے