Wystawa światowa

Wystawa Międzynarodowa w 1862 roku, South Kensington, Londyn

Nowy Jork, 1939. Polska flaga przed pawilonem Jana Cybulskiego i Jana Galinowskiego

Wystawy światowe (wystawy powszechne, w skrócie EXPO od fr. lub ang. exposition) – nazwa zwyczajowo nadawana cyklicznym ekspozycjom prezentującym dorobek kulturalny, naukowy i techniczny krajów i narodów świata. Ciałem zajmującym się organizacją wystaw jest Międzynarodowe Biuro Wystaw Światowych (fr. Bureau International des Expositions, w skrócie BIE), powstałe w 1928 w wyniku umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez większość państw Ligi Narodów.

Pierwsza wystawa odbyła się w 1751^{[wymaga weryfikacji?]} w Londynie, a dwie następne w 1798 i 1802 w Paryżu, jednak za pierwszą prawdziwie międzynarodową wystawę światową uznaje się Wielką Wystawę (ang. Great Exhibition) w Londynie w 1851.

Od tego czasu wystawy są okazją do współzawodnictwa we wszystkich dziedzinach produkcji. W 1889 specjalnie na paryską wystawę światową zbudowano wieżę Eiffla, która miała zademonstrować poziom wiedzy inżynierskiej i możliwości techniczne epoki. Organizatorzy kolejnych wystaw dążą do prześcignięcia poprzednich, m.in. w dziedzinie rozwiązań technicznych i architektonicznych czy rozmachu uroczystości oficjalnych.

Wystawy EXPO dzielą się na trzy podkategorie: światowe, specjalistyczne oraz EXPO Horticultural (tzw. zielone).

Czwartym typem posiadającym formalny status EXPO jest Wystawa Sztuk Dekoracyjnych i Nowoczesnej Architektury Triennale Mediolańskie (w skrócie Triennale w Mediolanie).

Wystawy światowe

Filadelfia, 1876

Paryż, 1937. Polska flaga przed pawilonem Bohdana Pniewskiego

Paryż, 1900

Hannover, 2000

Aichi, 2005

• 1851 – Londyn, Wielka Brytania,
• 1855 – Paryż, Francja,
• 1862 – Londyn, Wielka Brytania,
• 1867 – Paryż, Francja,
• 1873 – Wiedeń, wtedy Austro-Węgry obecnie Austria,
• 1876 – Filadelfia, USA (Centennial International Exhibition),
• 1878 – Paryż, Francja,
• 1880 – Melbourne, wtedy kolonia Wiktorii obecnie Australia
• 1888 – Barcelona, Hiszpania,
• 1889 – Paryż, Francja,
• 1893 – Chicago, USA (World's Columbian Exposition),
• 1897 – Bruksela, Belgia,
• 1900 – Paryż, Francja,
• 1904 – Saint Louis, USA (Louisiana Purchase Exposition),
• 1905 – Liège, Belgia,
• 1906 – Mediolan, Włochy,
• 1910 – Bruksela, Belgia,
• 1913 – Gandawa, Belgia,
• 1915 – San Francisco, USA,
• 1929 – Barcelona, Hiszpania,
• 1933 – Chicago, USA (Century of Progress),
• 1935 – Bruksela, Belgia,
• 1937 – Paryż, Francja,
• 1939 – Nowy Jork, USA (1939 New York World's Fair),
• 1949 – Port-au-Prince, Haiti,
• 1958 – Bruksela, Belgia (Expo ’58),
• 1962 – Seattle, USA (Century 21 Exposition),
• 1967 – Montreal, Kanada (Expo ’67),
• 1970 – Osaka, Japonia (Expo ’70),
• 1992 – Sewilla, Hiszpania (Exposición Universal de Sevilla 1992),
• 2000 – Hanower, Niemcy (Expo 2000),
• 2005 – Aichi, Japonia (Expo 2005),
• 2010 – Szanghaj, Chiny (Expo 2010),
• 2015 – Mediolan, Włochy (Expo 2015),
• 2020 – Dubaj, Zjednoczone Emiraty Arabskie (Expo 2020).

Wystawy specjalistyczne, zielone, lub nieuznane przez BIE

Brisbane, 1988

Paryż, 1925. Polski pawilon Józefa Czajkowskiego

• 1853 – Nowy Jork, USA,
• 1853 – Dublin, wtedy Wielka Brytania obecnie Irlandia,
• 1874 – Dublin, wtedy Wielka Brytania obecnie Irlandia,
• 1884 – Nowy Orlean, USA,
• 1885 – Antwerpia, Belgia,
• 1886 – Londyn, Wielka Brytania,
• 1888 – Glasgow, Wielka Brytania,
• 1894 – San Francisco, USA,
• 1895 – Atlanta, USA,
• 1901 – Buffalo, Nowy Jork, USA,
• 1907 – Dublin, wtedy Wielka Brytania obecnie Irlandia,
• 1907 – Hampton Roads, USA,
• 1909 – Seattle, USA,
• 1911 – Turyn, Włochy,
• 1915 – San Diego, USA,
• 1922 – Rio de Janeiro, Brazylia,
• 1924 – Wembley, Wielka Brytania,
• 1925 – Paryż, Francja,
• 1926 – Filadelfia, USA,
• 1930 – Sewilla, Hiszpania,
• 1930 – Antwerpia, Belgia,
• 1930 – Liège, Belgia,
• 1931 – Paryż, Francja,
• 1939 – San Francisco, USA
• 1964 – Nowy Jork, USA
• 1968 – San Antonio, USA (Hemisfair '68)
• 1974 – Spokane, USA (Expo ’74)
• 1975 – Okinawa, Japonia (Expo ’75)
• 1982 – Knoxville, USA (1982 World’s Fair)
• 1984 – Nowy Orlean, USA (1984 Louisiana World Exposition)
• 1985 – Tsukuba, Japonia (Expo ’85)
• 1986 – Vancouver, Kanada
• 1988 – Brisbane, Australia (World Expo ’88)
• 1992 – Genua, Włochy (Genoa Expo ’92)
• 1993 – Taejŏn, Korea Południowa (Expo ’93)
• 1996 – Budapeszt, Węgry (Expo ’96 Budapest)
• 1998 – Lizbona, Portugalia
• 2004 – Saint-Denis, Francja
• 2008 – Saragossa, Hiszpania
• 2012 – Yeosu, Korea Południowa
• 2016 – Antalya, Turcja
• 2017 – Astana, Kazachstan
• 2023 – Buenos Aires, Argentyna. W październiku 2020 władze kraju ogłosiły, iż nie zorganizują wystawy w przewidzianym terminie.
• 2027 – Belgrad, Serbia. Wystawa odbędzie się w terminie 15 maja – 15 sierpnia i będzie zatytułowana „Play for Humanity: Sport and Music for All”. W wyścigu o prawa do EXPO specjalistycznego 2027/28 stolica Serbii pokonała Minnesotę (USA), Phuket (Tajlandia), Malagę (Hiszpania) i Bariloche (Argentyna).

Planowane wystawy światowe

Maskotka Expo 2025

• 2025 – Osaka, Japonia.
• 2030 – Rijad, Arabia Saudyjska – światowe EXPO. Wystawa zatytułowana „Epoka zmian: razem na rzecz przewidywalnego jutra” odbędzie się w terminie od 1 października 2030 do 31 marca 2031. Saudyjska kandydatura uzyskała większość kwalifikowaną głosów na zgromadzeniu ogólnym BIE, pokonując propozycje Korei Południowej (Pusan) i Włoch (Rzym).

Wrocław ubiegał się o organizację Expo 2010 i Expo 2012. Łódź ubiegała się o organizację Expo 2022/2023.

Zobacz też

• Powszechna Wystawa Krajowa
• wystawiennictwo

Linki zewnętrzne

• https://expo.gov.pl/
• http://www.bie-paris.org/
• http://www.expomuseum.com/
• http://www.expo2010.com.pl/
• http://www.expo2012.pl/
• Oficjalna strona Expo 2008
• Miss Wystawa 1937 w kronice PAT w bazie Repozytorium Cyfrowe Filmoteki Narodowej