Wojciech Weiss

Wojciech Weiss
	; Wojciech Weiss (1933)
Data i miejsce urodzenia	4 maja 1875 ; Leorda (Rumunia)
Data i miejsce śmierci	7 grudnia 1950 ; Kraków
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	modernizm, ekspresjonizm
	Ważne dzieła
	Demon (W kawiarni); Autoportret z maskami; Promienny zachód słońca; Taniec; Melancholik; Opętanie; Manifest;
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wojciech Weiss (ur. 4 maja 1875 w Leordzie, zm. 7 grudnia 1950 w Krakowie) – polski malarz.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Stanisława i Marii z Kopaczyńskich. Uczęszczał do Gimnazjum św. Józefa we Lwowie. Od 1890 naukę kontynuował w Gimnazjum św. Anny w Krakowie. W latach 1892–1898 studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, później w Paryżu, Rzymie i Florencji. Od 1907 był profesorem, później rektorem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Malował m.in. pejzaże okolic Strzyżowa, Płaszowa i Kalwarii Zebrzydowskiej (miejscowości, w których mieszkał), portrety, akty. Wpływ na jego malarstwo wywarła twórczość Muncha, Malczewskiego, pozostawał też, szczególnie w młodości, pod wpływem poglądów filozoficznych Stanisława Przybyszewskiego.

Był artystą docenionym za życia, uznawanym, wystawianym na ziemiach polskich i za granicą. Otrzymał państwową nagrodę plastyczną Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego za rok 1937^[1].

Jego pasją było fotografowanie. W zbiorach rodzinnych znajdują się setki fotografii jego autorstwa z początków XX wieku^[2].

Pochowany został w grobowcu rodzinnym na cmentarzu parafialnym w Zebrzydowicach.

Wybrane dzieła

Odyseusz pod ziemią w Hadesie, 1895, olej na płótnie, 66 × 96 cm, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
Student, 1897, olej na płótnie, 96 × 64 cm, Zamek Królewski na Wawelu
Szkic do autoportretu z jabłkiem, 1897, akwarela na papierze, 31,7 × 45 cm, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
Melancholik (Totenmesse), 1898, olej na płótnie, 128 × 65,5 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie.
Wiosna, 1898, olej na płótnie, 96,5 × 65,5 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Zasmucona, 1898, olej na płótnie, 70,5 × 50 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
Portret Dagny Juel Przybyszewskiej, 1899, pastel na papierze, 49,5 × 60 cm, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
Taniec, 1899, olej na płótnie, 65 × 97 cm, Zbiory rodziny artysty
Opętanie, 1899–1900, olej na płótnie, 100 × 185 cm, Muzeum Literatury w Warszawie
Pocałunek na trawie, ok. 1900, olej na płótnie, 45 × 74 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
Autoportret z maskami, 1900, olej na płótnie, 91 × 73 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie.
Promienny zachód słońca, ok. 1902, olej na płótnie. 60,5 × 81 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
Altana, 1903, olej na płótnie, 96,5 × 146,5 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
Demon (W kawiarni), 1904, olej na płótnie. 66,5 × 96 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
Strachy, 1905, olej na płótnie, 95 × 145 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie (depozyt)
Modelka, ok. 1911, olej na płótnie, 80 × 62 cm, Lwowska Galeria Sztuki
Malarz i modelka, 1911, olej na płótnie, 151 × 80 cm, Muzeum Okręgowe w Toruniu
Wenus, 1916, olej na płótnie, 79 × 101 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Żona artysty w ogrodzie, 1916, olej na płótnie, 80 × 63 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Widok z okna, 1927–1939, olej na płótnie, 44 × 30 cm, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Pejzaż z Kalwarii Zebrzydowskiej, 1936, olej na płótnie, 46 × 65 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Portret Modelki Jadźki, 1947, olej na płótnie, 78 × 78 cm, Muzeum Narodowe w Gdańsku
Manifest, 1949/1950, olej na płótnie, 190 × 136 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (7 listopada 1925)^[3]^[4]
Złoty Wawrzyn Akademicki (7 listopada 1936)^[5]
Komandor Orderu Trzech Gwiazd (Łotwa, 1936)
Order Korony Żelaznej (Austro-Węgry, 1914)
Order Zasługi Świętego Michała (Królestwo Bawarii, 1914)

Upamiętnienie

Po śmierci artysty jego żona, Irena Weissowa, ps. „Aneri” i syn Stanisław podjęli starania o utworzenie w Krakowie muzeum Wojciecha Weissa bądź o wydzielenie w Muzeum Narodowym osobnej jego stałej ekspozycji. Nie zostało to jednak zrealizowane. W 2006 jego wnuczki założyły Fundację Muzeum Wojciecha Weissa^[2].

Galeria

Wybrane dzieła

Melancholik, 1898, Muzeum Narodowe w Krakowie
Autoportret z maskami, 1900, Muzeum Narodowe w Krakowie
Demon (W kawiarni), 1904, Muzeum Narodowe w Krakowie
Wieczorny promień, 1898, Muzeum Narodowe w Poznaniu
Wieczór, ok. 1900, Muzeum Narodowe w Warszawie
Akt, 1902, Muzeum Narodowe w Krakowie
Modelka, 1911, Muzeum Narodowe w Krakowie
Haneczka na plaży, ok. 1937
Ecce Homo, 1934

Portrety artysty

Wojciech Weiss (ok. 1900).
Wojciech Weiss (ok. 1946)

Przypisy

↑ Wojciech Weiss laureatem państwowej nagrody plastycznej. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 67 z 24 marca 1937.
↑ ^a ^b Kiedy doczekamy się muzeum Wojciecha Weissa?. 6 kwietnia 2009. [dostęp 2009-04-07]. (pol.).
↑ M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1082 „za wybitną twórczość artstyczną”.
↑ Wojciech Weiss 1875–1950. Wystawa monograficzna. Warszawa: Muzeum Narodowe, 1977, s. 61, 66, 72.
↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 460 „za wybitne zasługi dla polskiej sztuki w ogóle”.

Bibliografia

Wojciech Weiss laureatem państwowej nagrody plastycznej. Biogram. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 67 z 24 marca 1937.
WiesławW. Juszczak WiesławW., Młody Weiss, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, ISBN 83-01-00034-1, OCLC 830297707 .
Jacek Friedrich, Agnieszka Friedrich, Żydowskie tematy Wojciecha Weissa. Katalog wystawy, Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 1999.
ŁukaszŁ. Kossowski ŁukaszŁ., Wojciech Weiss, Kraków: Wydawnictwo Kluszczyński, 2002, ISBN 83-88080-77-6, OCLC 995373663 .
Łukasz Kossowski, Wojciech Weiss (1875–1950), Warszawa: Edipresse Polska, 2006 (Ludzie, Czasy, Dzieła), ISBN 978-83-7477-061-3.
Renata Weiss, Akordy światła i koloru. Wojciech Weiss i Aneri, Stalowa Wola: Muzeum Regionalne, 2007, ISBN 978-83-923943-9-6.
red. nauk. Anna Król, red. Ewa Ryżewska-Kulawik, tł. Jerzy Juruś: Ten krakowski Japończyk. Inspiracje sztuką Japonii w twórczości Wojciecha Weissa. That Krakow Japonist: Japanese art inspirations in the work of Wojciech Weiss. Kraków: Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”, 2008. OCLC 297669559.

Linki zewnętrzne

Fundacja Muzeum Wojciecha Weissa. wojciechweiss.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-09)].
Wojciech Weiss na wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, 1925
Wojciech Weiss na wystawie Towarzystwa Sztuk Pięknych, 1937

[1] Wojciech Weiss laureatem państwowej nagrody plastycznej. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 67 z 24 marca 1937.

[muzeum-2] Kiedy doczekamy się muzeum Wojciecha Weissa?. 6 kwietnia 2009. [dostęp 2009-04-07]. (pol.).

[3] M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1082 „za wybitną twórczość artstyczną”.

[4] Wojciech Weiss 1875–1950. Wystawa monograficzna. Warszawa: Muzeum Narodowe, 1977, s. 61, 66, 72.

[5] M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 460 „za wybitne zasługi dla polskiej sztuki w ogóle”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]