Przejdź do zawartości

Rutherford (pierwiastek)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rutherford
lorens ← rutherford → dubn
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.

rutherford, Rf, 104

Grupa, okres, blok

4, 7, d

Stopień utlenienia

IV

Właściwości metaliczne

metal przejściowy

Masa atomowa

[267][1][a]

Numer CAS

53850-36-5

Rutherford (Rf, łac. rutherfordium), wcześniej unnilquadium (Unq) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych w układzie okresowym, niewystępujący naturalnie na Ziemi. Nazwa pochodzi od nazwiska fizyka Ernesta Rutherforda. Posiada on własności chemiczne podobne do hafnu.

Zidentyfikowane zostały jego izotopy z przedziału mas 253-268.

Izotop 260Rf został prawdopodobnie otrzymany (istnieją co do tego duże kontrowersje) w 1964 roku w Dubnej przez zespół założony przez I. Kurczatowa w Rosji, przez bombardowanie izotopu 249Cf jądrami izotopu 12C.

Podobny eksperyment wykonany przez grupę A. Ghiorso w 1969 roku na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley doprowadził do otrzymania izotopu 257Rf[2]. Wyniki Ghiorso stoją w sprzeczności z wynikami zespołu z Dubnej i dlatego obecnie kwestionuje się prawo Rosjan do pierwszeństwa otrzymania tego pierwiastka.

W latach 70. XX w., po śmierci Kurczatowa, Rosjanie nazwali ten pierwiastek od jego nazwiska – kurczatow (Ku), zaś Amerykanie używali nazwy zaproponowanej przez Ghiorso od nazwiska Ernesta Rutherfordarutherford.

Komisja nazewnicza IUPAC zdecydowała w 1989 roku, że pierwiastek ten będzie nazywał się tymczasowo unnilquadium, co pochodzi od jego liczby atomowej. W 1997 roku zaaprobowana została amerykańska propozycja nazwy.

Związki chemiczne rutherfordu

[edytuj | edytuj kod]

Dotąd udało się otrzymać 4 związki rutherfordu[3]:

  1. Wartość w nawiasach klamrowych jest liczbą masową najtrwalszego izotopu tego pierwiastka, z uwagi na to, że nie posiada on trwałych izotopów, a tym samym niemożliwe jest wyznaczenie dla niego standardowej względnej masy atomowej. Bezwzględna masa atomowa tego izotopu wynosi: 267,12179 u (267
    Rf
    ). Zob. Prohaska i in. 2021 ↓, s. 584.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Thomas Prohaska i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
  2. A. Ghiorso, M. Nurmia, J. Harris, K. Eskola i inni. Positive Identification of Two Alpha-Particle-Emitting Isotopes of Element 104. „Physical Review Letters”. 22. 24. s. 1317-1320. 
  3. Linley Hall: The Transactinides: Rutherfordium, Dubnium, Seaborgium, Bohrium, Hassium, Meitnerium, Darmstadtium, Roentgenium., ISBN 978-1-4358-3559-7, s.  33