Organizmy modelowe

Organizmy modelowe – organizmy wykorzystywane w badaniach genetycznych ze względu na swoje cechy. Do tej pory nie znaleziono idealnego organizmu modelowego, ale są pewne cechy biologiczne, które bierze się pod uwagę, wybierając obiekt do eksperymentu.

Cechy organizmu modelowego

Cechy organizmu modelowego
Cecha	Zalety
małe rozmiary i proste pożywienie	hodowla nie wymaga dużo miejsca, jest łatwa i tania w utrzymaniu
duża liczba potomstwa	pozwala na wiarygodną analizę statystyczną wzorów dziedziczenia
krótki cykl życiowy	umożliwia obserwację wzorów dziedziczenia w kolejnych pokoleniach
mały genom, duże chromosomy	mała ilość DNA do analizy; łatwiej badać chromosomy w mikroskopie świetlnym
złożony rozwój	pozwala na analizę złożonych procesów rozwojowych
dostępność informacji i technik badawczych	wiele mutantów jest dostępnych do analiz
zsekwencjonowany genom	bardzo ułatwia analizy molekularne

Organizmy modelowe

Jednokomórkowe organizmy modelowe

bakterie: pałeczka okrężnicy, laseczka sienna
archeowce: Sulfolobus
drożdże: Saccharomyces cerevisiae i Schizosaccharomyces pombe

Jedno lub wielokomórkowe

śluzowiec Dictyostelium discoideum – do badań interakcji międzykomórkowych
grzyby: Aspergillus parasiticus, czernidłak szarawy, kropidlak popielaty, kropidlak żółty, Neurospora crassa, Penicillium chrysogenum, Pyricularia oryzae.

Zwierzęta modelowe

muszka owocowa
nicień Caenorhabditis elegans
jeżowce
platana szponiasta
kura domowa
mysz domowa
ryby: rodzina pielęgnicowatych (Cichlidae), danio pręgowany, ryżanka japońska, rozdymka tygrysia
szympans
Homo sapiens – pierwszy ssak o zsekwencjonowanym genomie (2001)

Rośliny modelowe

Chlamydomonas reinhardtii
toczek Volvox cateri – prosty wielokomórkowiec
rzodkiewnik pospolity
wyżlin większy
tytoń, groch – pierwsze obiekty badań genetycznych
ryż siewny Oryza sativa

Bibliografia

Organizmy modelowe. W: R.M.Twyman: Biologia rozwoju. Krótkie wykłady. Przekład zbiorowy pod redakcją Jerzego Klaga. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003. ISBN 83-01-14021-6.
Anna Sadakierska-Chudy, Grażyna Dąbrowska, Anna Goc: Genetyka ogólna – skrypt do ćwiczeń dla studentów biologii. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 2004.