Miastko
miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
Panorama ronda im. Jana Pawła II i ulicy Armii Krajowej | |||||
| |||||
Dewiza: Miastko – brama do natury | |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
Gmina | |||||
Data założenia |
1506 | ||||
Prawa miejskie |
26 marca 1617 | ||||
Burmistrz |
Jerzy Wójtowicz | ||||
Powierzchnia |
5,68 km² | ||||
Populacja (30.06.2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Strefa numeracyjna |
(+48) 59 | ||||
Kod pocztowy |
77-200; 77-201 | ||||
Tablice rejestracyjne |
GBY (dawniej SLV, SPV, SLT, EL) | ||||
Położenie na mapie gminy Miastko | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
Położenie na mapie województwa pomorskiego | |||||
Położenie na mapie powiatu bytowskiego | |||||
53°59′57″N 16°58′35″E/53,999167 16,976389 | |||||
TERC (TERYT) |
2201064 | ||||
SIMC |
0977404 | ||||
Urząd miejski ul. Grunwaldzka 177-200 Miastko | |||||
Strona internetowa | |||||
BIP |
Miastko (kaszub. Miastkò, niem. Rummelsburg) – miasto w województwie pomorskim, w południowo-zachodniej części powiatu bytowskiego, położone na Pomorzu Zachodnim, nad rzeką Studnicą, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Miastko.
Według danych z 30 czerwca 2019 roku Miastko miało 10 439 mieszkańców[2].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Miastko leży na Pojezierzu Bytowskim, nad rzeką Studnicą (będącą lewym dopływem Wieprzy). W granicach miasta leży jezioro Lednik.
Mimo że miasto znajduje się w woj. pomorskim, historycznie należy do Pomorza Zachodniego[a]. W latach 1945–1946 miasto administracyjnie należało do woj. gdańskiego, w latach 1946–1950 do woj. szczecińskiego, w latach 1950–1975 do woj. koszalińskiego, a w latach 1975–1998 do woj. słupskiego.
Miastko położone jest 220 km na północny wschód od Szczecina, 55 km na południe od Słupska, 45 km na zachód od Bytowa, 130 km na zachód od Gdańska.
Według danych z 1 stycznia 2009 r. powierzchnia miasta wynosi 5,68 km²[3].
|
|
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Dane historyczne | ||
---|---|---|
Rok | Ludność | Zm., % |
1605 | 140 | – |
1717 | 208 | 48,6% |
1740 | 968 | 365,4% |
1784 | 1264 | 30,6% |
1817 | 1690 | 33,7% |
1857 | 3209 | 89,9% |
1871 | 4707 | 46,7% |
1875 | 4814 | 2,3% |
1880 | 5304 | 10,2% |
1890 | 5080 | −4,2% |
1900 | 5335 | 5% |
1905 | 5453 | 2,2% |
1925 | 6682 | 22,5% |
1933 | 7687 | 15% |
1939 | 8516 | 10,8% |
1955 | 5000 | −41,3% |
1961 | 5700 | 14% |
1970 | 8136 | 42,7% |
1975 | 9800 | 20,5% |
1987 | 11 658 | 19% |
2002 | 11 976 | 2,7% |
2003 | 11 100 | −7,3% |
2007 | 10 883 | −2% |
dane z XVII-XVIII w. – Zarys historii Miastka[4] dane 1817–1925 – Der Kreis Rummelsburg[5] dane 1933 – Volkszählung 1933[6] dane 1939 – Volkszählung 1939[7] dane powojenne – GUS |
- Piramida wieku mieszkańców Miastka w 2014 roku.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Miastko było starym osiedlem słowiańskim położonym na obszarze historycznej ziemi słowińskiej przy granicy z Pomorzem Gdańskim, zamieszkanym przez ludność kaszubską. W początkach XIV wieku tereny te zagarnęli Krzyżacy[8]. Pierwsze wzmianki o miejscowości, określanej wówczas zarówno jako „miasteczko”, jak i „wieś”, pochodzą z dokumentów z lat 1335, 1368, 1478[9], 1496 i 1506. Miastko było wówczas własnością lenną niemieckiej rodziny von Massow. W latach 1616–1617 mieszkańcy wszczęli bunt przeciw Massowom[9]. Zamieszki w Miastku trwały właściwie do wybuchu wojny trzydziestoletniej. Wymiernym efektem buntu było otrzymanie w 1617 r. po raz pierwszy przez Miastko praw miejskich[9], ale nigdy nie wybudowano murów miejskich ani fortyfikacji. W tym okresie przybyli emigranci francuscy i rozpoczęli produkcję tytoniu. W latach 1628 (podczas wycofywania się stacjonującej przez rok w mieście armii cesarskiej) i 1657 (podczas najazdu wojsk polskich w ramach wojny polsko-szwedzkiej) dwa pożary zniszczyły ponad 1/3 budynków w mieście, zaś 26 czerwca 1719 r. trzecia pożoga zniszczyła miasto właściwie w całości (pozostają jedynie dwa ocalałe budynki)[9]. Od 1637 roku Miastko należało do Szwecji, a od 1657 r. do państwa brandenbursko-pruskiego, przekształconego w 1701 w Królestwo Prus. Mimo nadania praw miejskich rodzina von Massow w dalszym ciągu traktowała Miastko jako swoją własność, dalsze spory spowodowały nawet interwencję króla Fryderyka Wilhelma I w 1721 r. Spór został jednak ostatecznie zakończony wyrokiem sądu nadwornego w Koszalinie (1781). Po raz pierwszy w historii siedzibą powiatu zostało Miastko w 1843 r[9].
Od połowy XVIII w. datuje się w Miastku gwałtowny rozwój przemysłu – głównie włókienniczego (będącego kontynuacją miasteckich tradycji sukienniczych) i drzewnego. W 1840 r. otworzono pierwszy w mieście młyn parowy. W 1878 r. przez miasto przebiegła pierwsza linia kolejowa, a w 1909 r. – druga. Do wybuchu II wojny światowej w Miastku funkcjonowały cztery zakłady włókiennicze i jeden zakład drzewny. W 1908 miasto przestało być własnością rodziny von Massow[9].
26 sierpnia 1939 r. ogłoszono w Miastku stan wojenny. Podczas II wojny światowej polska organizacja konspiracyjna Odra obserwowała niemiecką działalność gospodarczą w Miastku[10]. Niemcy utworzyli w mieście trzy podobozy pracy przymusowej obozu jenieckiego Stalag II B[11]. W styczniu 1945 r. przez Miastko przeszedł marsz śmierci jeńców alianckich z obozu jenieckiego Stalag XX B[12]. Miastko przetrwało wojnę bez większych zniszczeń, ale zdobyte 3 marca 1945 r. przez żołnierzy radzieckich[13] doznało z ich ręki zniszczeń sięgających 70% istniejących w mieście budowli. Już 14 marca 1945 r. utworzono powiat miastecki. Reforma z 1946 r. umieściła Miastko w województwie szczecińskim, z kolei w 1950 r. powiat miastecki znalazł się województwie koszalińskim. Następna reforma administracyjna w 1975 r. zniosła podział na powiaty i umieściła Miastko w województwie słupskim. Rok 1998 przyniósł w Miastku powstanie Społecznego Komitetu Obrony Powiatu Miasteckiego i wielkie protesty, mimo których po kolejnej reformie w 1999 r. Miastko pozostało jedynie gminą i znalazło się w powiecie bytowskim.
W 2009 r. rozpoczęto w Miastku emisję dukatów lokalnych, które nazwano rummelami. W 2012 roku ukazała się książka Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury pt. „Historia i Kultura Ziemi Miasteckiej i okolic”[14].
Toponimia
[edytuj | edytuj kod]Niemiecka nazwa Miastka – Rummelsburg, jak głosi legenda, pochodzi od imienia pomorskiego rozbójnika Rummela, grasującego w dawnych czasach w okolicach dzisiejszego Miastka. Rodzina von Massow miała zaoferować Rummelowi na własność taki obszar ziemi, jaki zdoła od wschodu do zachodu słońca przejechać konno, o ile rozbójnik zaprzestanie swej działalności. Na ziemiach przekazanych Rummelowi miał powstać Rummelsburg, czyli Miastko.
Polska nazwa miasta nawiązuje do użytego 25 listopada 1506 przez Bogusława X określenia Stedken, czyli miasteczko[15]. Polska nazwa Miastko używana była przez polskich kartografów i źródła encyklopedyczne. Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z 7 maja 1946 ustaliło dla pomorskiego miasta o dotychczasowej nazwie (niemieckiej) Rummelsburg, nazwę Miastko z „przypadkiem II – ‘Miastka’ i przymiotnikiem 'miastecki'”[16].
Na przestrzeni wieków herb ulegał częstym zmianom. W XVII w. miasto wprowadziło w pieczęci pruskiego orła. W końcu XIX w. nowe pieczęcie miejskie mają raz tarczę z poprzecznym strumieniem, raz z rosnącym gryfem. Zarząd miasta Rummelsburg posiadał do wybuchu II wojny światowej owalną pieczęć z rosnącym gryfem nad tarczą. Herb powiatu Rummelsburg został zaprojektowany przez prof. Otto Huppa z Monachium i zatwierdzony dekretem pruskiego ministra państwowego w dniu 5 marca 1932 r. W obrazie tym na srebrnym tle czerwony gryf trzyma w szponach niebieską kosę osadzoną w żółtej rękojeści.
Ważne wydarzenia
[edytuj | edytuj kod]- 7–9 kwietnia 1627 – podczas wojny polsko-szwedzkiej wojska płka Mikołaja Moczarskiego (3 chorągwie) przebywały w Miastku i najbliższych okolicach[17].
- 20 stycznia 1807 – w dobie wojen napoleońskich do Miastka wkroczyły polskie jednostki wojskowe w sile pięciuset żołnierzy pod dowództwem gen. Hipolita Trzebuchowskiego[18].
- 28 października 1892 – Otto von Bismarck spotkał się z mieszkańcami Miastka i powiatu oraz wygłosił przemówienie na miejskim rynku[19]
- 3 marca 1945 – Miastko zostaje zajęte przez oddziały 19 armii II Frontu Białoruskiego (po wojnie dla upamiętnienia tego faktu ku czci żołnierzy radzieckich wzniesiono pomnik u zbiegu ulic: Dworcowej, Grunwaldzkiej i Kazimierza Wielkiego)[20].
- 29 października 1947 – do Miastka przybył z wizytą duszpasterską prymas Polski kard. August Hlond[21].
- 30 maja 1980 – Miastko wizytowali Edward Gierek oraz premier Edward Babiuch, którzy odwiedzili miastecką Fabrykę Rękawiczek i Odzieży Skórzanej, a także podmiastecką Koczałę i Świerzenko[22]
- 29 października 2010 – prezydent RP Bronisław Komorowski spotkał się w sali koncertowej miasteckiej szkoły muzycznej z samorządowcami[23]
- 15 marca 2014 – spotkanie mieszkańców Miastka z Jarosławem Kaczyńskim w siedzibie domu kultury[24]
- 16 grudnia 2015 – miastkowianin Mariusz Łuczyk został powołany na stanowisko wicewojewody pomorskiego.
- 13 kwietnia 2017 – 100-lecie miasteckiej parafii pw. NMP Wspomożenia Wiernych, obchodzone przez cały rok[25]
- Rok 2017 – obchody 400 lat potwierdzenia praw miejskich[26].
- 11 marca 2021 – pochodzący z Miastka prof. Piotr Hofmański został prezesem Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze.
- 3 kwietnia 2022 – referendum lokalne w sprawie odwołania burmistrza Miastka. Mieszkańcy Miastka odwołali burmistrza w referendum przy 33,19% frekwencji[27].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Lista zabytków rejestrowanych (chronionych prawem):
- kościół parafialny NMP Wspomożenia Wiernych – budowla późnobarokowa z 1730 r.
- budynek gospodarczy (dzisiejsza ul. Rybacka 12/16)
Lista obiektów o walorach historycznych:
- cerkiew greckokatolicka pw. św. Włodzimierza i Olgi, przy dzisiejszej ul. Rybackiej – wybudowany w 1905 r. dom, adaptowany w latach 80. XX w. na świątynię greckokatolicką
- kamienice przy dzisiejszych ulicach Armii Krajowej (kamieniczki z początku XX w.), Dworcowej (kamieniczki z lat 1923–1924), Kazimierza Wielkiego (Dom Pomorski – były hotel, dom nr 2 z początku XX w., dom nr 28 szachulcowo-murowany z końca XIX w.), Koszalińskiej (kamieniczki z secesyjnymi elewacjami z początku XX w.) i Słowackiego (kamieniczki z XIX w.)
- wzniesiony tuż przed I wojną światową neogotycki budynek sądu z czerwonej cegły, połączony z Państwową Szkołą Muzyczną pierwszego stopnia im. Fryderyka Chopina (dzisiejsza ul. Armii Krajowej)
- budynek poczty z początku XX w. (dzisiejsza ul. Armii Krajowej)
- budynek Komendy Rejonowej Policji – neogotycki budynek z czerwonej cegły, w czasach socjalizmu mieściła się w nim siedziba Miejskiej Rady Narodowej i K.P. MO, a przed II wojną światową znajdował się tu Urząd Skarbowy i Celny
- neogotycki ceglany budynek dworca kolejowego z 1904 r. przy dzisiejszej ulicy Dworcowej
- kolejowa stacja wodna z 1900 r.
- wieża ciśnień na Zatorzu
- budynek Przedszkola nr 1 – otynkowany budynek szachulcowy z XVIII w.
- budynek Szkoły Podstawowej nr 1 – w okresie międzywojennym była tu Szkoła Miejska – podstawowa i średnia
- budynek Zespołu Szkół Ogólnokształcących – budynek dawnej Królewskiej Szkoły Tkackiej, gdzie w latach 1814–1873 kształcili się sukiennicy; w latach 1876–1920 mieścił się tu Zakład Przygotowujący do Stanu Nauczycielskiego; po II wojnie światowej w budynku rozpoczęło swoją działalność liceum ogólnokształcące; w latach 70. XX wieku dokonano modernizacji siedziby liceum – w ramach Społecznego Funduszu Budowy Szkół i Internatów dobudowano jedno piętro i salę gimnastyczną wraz z zapleczem
- okazały budynek starego młyna gospodarczego z początku XX w.
- Fabryka sukiennicza Ludwiga Ferdynanda Klatta – przy dzisiejszej ul. Fabrycznej. Założona w 1856 r.[28] W budynkach fabrycznych od roku 1962 działała Fabryka Rękawiczek i Odzieży Skórzanej. Później znajdowała się tam prywatna fabryka konfekcji skórzanej do 2008 roku.
- Fabryki sukiennicza Meschkego założona została w 1866 r. Budynek umiejscowiony był na zakręcie dzisiejszej ulicy Bolesława Chrobrego. Po II wojnie światowej wyposażenie fabryki Meschkego wywieziono w głąb ZSRR jako trofeum wojenne, a w budynkach umieszczono fabrykę mebli. Na początku XXI wieku zabytkowe zabudowania zostały zburzone[28]
- Fabryka sukiennicza Neumanna – pozostałości po kompleksie budynków na dzisiejszej ul. Zielonej po byłej fabryce sukienniczej Neumanna; fabrykę sukienniczą Neumanna założono w 1845 r. (była to już trzecia fabryka, jaką w owych czasach posiadało Miastko); fabryka spłonęła latem 1945 roku[28]
- 5-metrowy cokół pomnika w parku przed Urzędem Miasta i Gminy – po I wojnie światowej na cokole stał odsłonięty w 1926 r. pomnik upamiętniający poległych żołnierzy autorstwa Emila Cauera Młodszego przedstawiający rycerza w zakonnym płaszczu[29]. W latach 60. XX w. decyzją Prezydium Powiatowej Rady Narodowej sylwetkę rycerza usunięto z cokołu, a w jej miejsce umieszczono piastowskiego orła białego, zaś u podstawy cokołu – tablicę upamiętniającą Armię Czerwoną z napisem: Chwała wyzwolicielom Ziemi Miasteckiej. 3 III 1945. Na początku lat 90. XX w. tablicę pokryto tynkiem. W 2010 w ramach rewitalizacji parku cokół zdemontowano.
- cokół pomnika za kościołem NMP Wspomożenia Wiernych (od strony prezbiterium) – do końca II wojny światowej na cokole znajdowała się figura Ottona von Bismarcka (świadectwem po dawnym pomniku są widoczne do dziś ślady po wyrytym na cokole napisie). Po wojnie na postumencie umieszczono figurę Chrystusa Króla.
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]Osiedla
[edytuj | edytuj kod]Miastko dzieli się na 6 osiedli jako jednostki pomocnicze ponumerowane w kolejności od 1 do 6[30].
Zwyczajowo osiedla te mają nazwy potoczne:
- Osiedle Północ Osiedle nr 1 – osiedle położone w północnej części miasta przy drodze krajowej nr 21. Od północy i wschodu graniczy z Węgorzynkiem, od południa ze Śródmieściem, a od zachodu z Osiedlem Niepodległości. W znacznej części jest to osiedle domków jednorodzinnych. Częścią tej dzielnicy jest Osiedle Ceglane, które w rzeczywistości jest jedną z ulic miasta. W tej części Miastka znajduje się Szpital Powiatowy, przychodnie lekarskie i Stadion Miejski z boiskiem Orlik 2012, a także Lasek Słupski.
Ulice należące do osiedla: Bogusława X, Czereśniowa, Domowa, Fabryczna, Gościnna, Krótka, Łąkowa, Osiedle Ceglane, Owocowa, Przytulna, Rodzinna, Sadowa, Sąsiedzka, Słoneczna, Słupska, Sportowa, Stolarska, Wiśniowa, Ks. Gen. Wituckiego, Gen. Wybickiego.
- Nad Studnicą Osiedle nr 2 – osiedle położone we wschodniej części miasta przy drodze krajowej nr 20 prowadzącej do stolicy województwa – Gdańska. Od wschodu graniczy z miejscowością Przęsin, na północy z Osiedlem Północ, na zachodzie ze Śródmieściem, a na południu z Pasieką. Na terenie osiedla znajduje się jednostka Państwowej Straży Pożarnej, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Przedszkole Miejskie nr 3 oraz filia Środowiskowego Domu Samopomocy z Kościerzyny.
Atrakcją jest na pewno samolot MiG-17 przy ul. Długiej, który miastu podarował Mirosław Hermaszewski. W obrębie dzielnicy znajduje się tzw. Osiedle Marii Konopnickiej, gdzie główną zabudowę stanowią bloki mieszkalne z lat 80. XX w.
Ulice należące do osiedla: Długa, Konopnickiej, Konstytucji 3 Maja, Kowalska, Piastowska, Marsz. Piłsudskiego, Szewska.
- Śródmieście Osiedle nr 3 – najstarsza część Miastka, skupiająca wiele instytucji użytku publicznego. Śródmieście graniczy z Osiedlem Północ, od zachodu z Nowym Miastem, od południa z miejscowością Pasieka, od wschodu z Osiedlem Gdańskim. W centrum znajduje się zabytkowy kościół pw. NMP Wspomożycielki Wiernych, który położony jest przy dawnym Rynku (obecnie przebiega tędy droga krajowa). Oprócz wspomnianej fary, na wzgórzu (najwyższy punkt miasta) znajduje się cerkiew greckokatolicka pw. śś. Włodzimierza i Olgi. W tej dzielnicy mieszczą się ponadto: Urząd Miejski, Starostwo Powiatowe, Prokuratura Rejonowa, Sąd Rejonowy, Powiatowy Inspektorat Weterynarii, Zespół Szkół Ogólnokształcących, Szkoła Muzyczna, Szkoła Podstawowa nr 1 oraz Biblioteka Pedagogiczna. Znajduje się tutaj także Miejski Ośrodek Kultury, Młodzieżowy Dom Kultury, Kino „Grażyna”, a także wiele restauracji, banków, sklepów i miejsc odpoczynku dla mieszkańców, szczególnie Park Miejski. Na terenie osiedla znajduje się stary cmentarz i pierwsze rondo im. dra nauk medycznych Czesława Dąbrowskiego. Przez Śródmieście przepływa rzeka Studnica. Na skraju miasta, w granicach dzielnicy znajduje się Ośrodek Sportu i Rekreacji.
Ulice zaliczane do osiedla: Armii Krajowej, Chopina, Chrobrego, Grunwaldzka, Kazimierza Wielkiego, Królowej Jadwigi, Mickiewicza, Plac Jana Pawła II, Pomorska, Rybacka, Słowackiego, Szkolna, Zielona.
- Osiedle Niepodległości Osiedle nr 4 – jedno z najmłodszych osiedli w mieście. Jego początki sięgają połowy lat 80. XX w. Pierwotnie nosiło nazwę 40-lecia PRL. Po upadku komunizmu zmieniono nazwę osiedla oraz wiele nazw ulic w całym mieście. Położone w centralno-północnej części miasta, graniczące od południa z Nowym Miastem, od północy z miejscowościami Węgorzynko i Łodzierz, od zachodu z Zatorzem, a od wschodu ze Śródmieściem. W zabudowie dominują bloki czteropiętrowe. Na osiedlu znajduje się także kilka domków jednorodzinnych. W tej części miasta znajduje się miasteckie Gimnazjum, dworzec PKP, ogródki działkowe, Biblioteka Publiczna oraz Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych – największa szkoła ponadgimnazjalna w mieście.
W skład osiedla wchodzą następujące ulice: Dworcowa, Młodzieżowa, Jaśminowa, Jeziorna, Koszalińska, Ogrodowa, Osiedle Niepodległości, Wrzosowa.
- Nowe Miasto Osiedle nr 5 – to położone w południowej części miasta osiedle Miastka. Od północy graniczy z Osiedlem Niepodległości, na zachodzie jego granicę wyznacza linia kolejowa Szczecinek – Słupsk, południowa granica jest również granicą miasta z miejscowością Pasieka, a na wschodzie graniczy z najstarszą częścią miasta – Śródmieściem. Miastko rozbudowało się pod koniec XIX w. i na początku XX w. kierunku zachodnim, ze względu na drogę w kierunku dworca kolejowego (obecnie ul. Dworcowa). Ta część miasta charakteryzuje się przemyślanymi miejskimi arteriami, gdzie siedzibę mają: Komisariat Policji, Powiatowy Urząd Pracy, przychodnia lekarska oraz Szkoła Podstawowa nr 2.
W tej części miasta znajduje się także ścieżka przyrodnicza Zielony Ruczaj. W czasach niemieckich rozpoczęto budowę nowego stadionu miejskiego, którą przerwał wybuch wojny. Obecnie znajduje się w tym miejscu plac rekreacyjny.
W skład osiedla wchodzą następujące ulice: Kujawska, Gen. Maczka, Małopolska, Podhalańska, Gen. Sikorskiego, Śląska, Wielkopolska.
- Zatorze Osiedle nr 6 – osiedle położone w zachodniej części miasta, którego naturalną granicą jest linia kolejowa Szczecinek – Słupsk. Zatorze graniczy z osiedlem Pasieka i miejscowością Łodzierz. Na terenie osiedla znajduje się wiele zakładów przemysłowych i budowlanych. Przy ul. Wieżowej mieści się kościół parafialny pw. Miłosierdzia Bożego.
Składa się z następujących ulic: Gawędy, Górna, Harcerska, Kaszubska, Kolejowa, Kwiatowa, Leśna, Pałucka, Podlaska, Polna, Przyjaciół, Skautów, Wieżowa.
Osiedle podmiejskie
- Pasieka część miejscowości Pasieka bezpośrednio przylegająca do miasta, połączona z Miastkiem infrastrukturą drogową i urbanistyczną. W przyszłości ma to być część Miastka, leżąca w jego granicach i zwana Osiedlem Wyzwolenia, na które składają się domki jednorodzinne.
Ulice należące do osiedla: Brzozowa, Cisowa, Jodłowa, Kaszubska, Klonowa, Lipowa, Sosnowa, Świerkowa, Wiązowa.
Transport
[edytuj | edytuj kod]Miastko stanowi ważny węzeł drogowy, przez miasto przebiegają drogi krajowe i wojewódzka:
- 20: Stargard – Szczecinek – Miastko – Gdynia
- 21: Miastko – Słupsk – Ustka
- 206: Koszalin – Polanów – Miastko
Przez miasto przebiega także linia kolejowa
- Linia kolejowa nr 405: Piła – Szczecinek – Miastko – Słupsk – Ustka
Kiedyś Miastko stanowiło węzeł kolejowy, lecz linia Bytów – Miastko została rozmontowana i w tej chwili przez Miastko przebiega tylko jedna linia kolejowa.
Według planów z 1941 r. w okolicach Miastka miała przebiegać autostrada (tzw. berlinka)[31] – miała mijać Miastko od południowego zachodu (w okolicach Miłocic do dziś są widoczne pozostałości prac ziemnych przy przecięciu planowanego szlaku autostrady z rzeką Czernicą) w kierunku północnego wschodu, gdzie w okolicach Brzeźna Szlacheckiego miała przecinać ówczesną granicę niemiecko-polską.
Instytucje
[edytuj | edytuj kod]Oświata
[edytuj | edytuj kod]- Przedszkola:
- Przedszkole nr 1, ul. Bolesława Chrobrego 1
- Przedszkole nr 3 im. Przyjaciół Stumilowego Lasu, ul. Juliana Tuwima 2
- Szkoły podstawowe:
- Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Mikołaja Kopernika, ul. Bolesława Chrobrego 7
- Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Bolesława Chrobrego, ul. Kujawska 1
- Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Jana Pawła II, ul. Wrzosowa 1
- Szkoły ponadpodstawowe:
- Zespół Szkół Ponadpodstawowych w Łodzierzy, Łodzierz 11
- Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych im. Wynalazców Polskich w Miastku[32], ul. Młodzieżowa 3
- Szkoła muzyczna:
- Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia im. Fryderyka Chopina, ul. Armii Krajowej 30A
- Szkoły dla dorosłych prowadzone przez Prywatne Centrum Edukacyjne „Marmołowski”:
- Zaoczne Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
- Zaoczne Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
- Szkoła policealna prowadząca klasy o kierunkach: technik informatyk, technik administracji, technik rachunkowości[potrzebny przypis]
Samorząd lokalny
[edytuj | edytuj kod]Administracja niemiecka[33]
- burmistrz Miastka (Bürgermeister Rummelsburg i. Pom.)[34]:
- Nikolaus Bernthal (1721–1735)
- Franz Christoph von Wittich (1736–1742)
- Johann Christian Pahlcke (1743–1760)
- J.B. Schlegel (1761–1763)
- Dietrich Wilhelm Gronemann (1765–1780)
- August Friedrich Wittcke (1783–1809)
- Brauer Cuno (1809–1819)
- Johann Gottlieb Röhrich (1819–1833)
- J. E. Kühne (1836–1846)
- Doherr (1846–1853)
- Carl Ludwig Viereck (1853–1862)
- Junge (1862–1870)
- Hermann Florenz Eduard Zillmer (1870–1902)
- Emil Kieback (1902–1910)
- Emil Marx (1910–1919)
- Paul Lutze (1919–1920)
- Dr Hermann Relius (1920–1932)
- Dr. Herbert Kratz (1932–1933)
- Bruno Motschall (1933–1937)
- Otto Heese (1937–1942)
- Karl Schwalm (1942–1943)
- Wilhelm Strehlow (1943–1945)
Administracja polska
- burmistrz Miastka:
- przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej
- naczelnik miasta i gminy:
- burmistrz miasta i gminy:
- przewodniczący Rady Miejskiej:
- Rajmund Rutkowski (1990–1994)
- Zbigniew Batko (1994–2002)
- Ryszard Mieczkowski (2002–2006)
- Dariusz Zabrocki (2006–2010)
- Tomasz Borowski (2010–2014)
- Jan Basara (2014–2018)
- Tomasz Borowski (od 2018)
Media lokalne
[edytuj | edytuj kod]- Do 1945[46]
- „Rummelsburger Zeitung” 1886–1932
- „Rummelsburger Kreisblatt” 1876-1934[47]. Historyczne numery tego pisma można znaleźć na stronach Bałtyckiej Biblioteki Cyfrowej[48]
- „Nachrichtenblatt des Kreislandbundes Rummelsburg” 1924–1928
- „Rummelsburger Kreiskalender” 1925–1941
- Po 1945
- „Gazeta Miastecka” 1998–2000
- „Życie Miastka” 2000–2004
- „Tygodnik Krainy Miasteckiej” 2002–2004
- „Kurier Miastecki” od 2011
- „Tygodnik Miastecki” od 2014
- „Gazeta Miastecka” od 2017
Wspólnoty wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod]Na terenie Miastka działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:
- Kościół rzymskokatolicki (dekanat Miastko):
- Kościół greckokatolicki:
- Kościół Zielonoświątkowy w RP:
- zbór w Miastku[50]
- Świadkowie Jehowy:
- zbór Miastko (Sala Królestwa ul. Owocowa 3A)[51]
Nieistniejące
[edytuj | edytuj kod]- Pomorski Kościół Ewangelicki:
- Parafia w Miastku (nieistniejąca)
- Judaizm (synagogi nieistniejące):
- Stara Synagoga w Miastku (1818–1848)
- Nowa Synagoga w Miastku (1848–1937)
Cmentarze
[edytuj | edytuj kod]- Cmentarz Centralny przy ul. Kazimierza Wielkiego w Miastku (od 1896)
- Cmentarz Komunalny w Miastku-Łodzierzy (od 2000)
- Cmentarz przykościelny (do 1806), (nieistniejący)
- Cmentarz Północny przy ul. J. Piłsudskiego (1806–1934), (nieistniejący)
- Cmentarz żydowski (nieistniejący)
Bezpieczeństwo
[edytuj | edytuj kod]O bezpieczeństwo w Miastku dbają następujące instytucje zlokalizowane na terenie miasta:
Rodzaj Służby | Służba | Jednostki | Adres |
---|---|---|---|
Ratownicza | Państwowa Straż Pożarna | Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza (JRG) Miastko | ul. Konstytucji 3 Maja 2 |
Ratownicza | Pogotowie Ratunkowe | Stacja Pogotowia Ratunkowego | ul. Sikorskiego 1 |
Ratownicza | Szpital | Szpital Miejski w Miastku | ul. gen. Józefa Wybickiego 30 |
Porządkowa | Policja | Komisariat Policji w Miastku | ul. Sikorskiego 3 |
Porządkowa | Straż Miejska | Straż Miejska w Miastku | ul. Grunwaldzka 1 |
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]- Anklam (NRD) współpraca miała miejsce przed 1989 – partnerstwa nigdy oficjalnie nie zakończono[52]
- Bad Fallingbostel (Niemcy)
- Périers (Francja)
- Cytowiany (Litwa)[53]
- Sopot (Polska)
Przynależność administracyjna
[edytuj | edytuj kod]Cywilna
[edytuj | edytuj kod]
Kościelna
[edytuj | edytuj kod]Okres | Jednostka administracyjna | |
---|---|---|
1335–1534 | Biskupstwo Kamieńskie | |
1390–1474 | ||
1474–1534 | ||
1534–1637 | Pomorski Kościół Ewangelicki, parafia Miastko | |
1637–1657 | ||
1657–1821 | ||
1821–1871 | Pomorski Kościół Ewangelicki | Diecezja wrocławska, archiprezbiterat koszaliński |
1871–1930 | ||
1930–1933 | Diecezja berlińska, archiprezbiterat koszaliński | |
1945–1946 | Zależna od Stolicy Apostolskiej Administracja Apostolska w Gorzowie Wielkopolskim, dekanat koszaliński | |
1946–1949 | Zależna od Stolicy Apostolskiej Administracja Apostolska w Gorzowie Wielkopolskim, dekanat lęborski | |
1949–1972 | Zależna od Stolicy Apostolskiej Administracja Apostolska w Gorzowie Wielkopolskim, dekanat bytowski | |
1972–1973 | Metropolia gnieźnieńska, Diecezja koszalińsko-kołobrzeska, dekanat bytowski | |
1973–1992 | Metropolia gnieźnieńska, Diecezja koszalińsko-kołobrzeska, dekanat miastecki | |
od 1992 | Metropolia szczecińsko-kamieńska, Diecezja koszalińsko-kołobrzeska, dekanat miastecki |
Sport
[edytuj | edytuj kod]Ośrodek Sportu i Rekreacji w Miastku
[edytuj | edytuj kod]- Ośrodek Sportu i Rekreacji w Miastku[54] to jednostka organizacyjna gminy Miastko. Zadaniem jej jest propagowanie sportu wśród mieszkańców Miastka po przez organizowanie imprez i zawodów sportowych.
Kluby i stowarzyszenia
[edytuj | edytuj kod]W Miastku funkcjonuje wiele klubów sportowych. Oto niektóre z nich podzielone na dyscypliny:
[pełna nazwa, nazwa skrócona, rok założenia]
Piłka nożna
[edytuj | edytuj kod]Siatkówka
[edytuj | edytuj kod]- Uczniowski Klub Sportowy Morena Miastko, UKS Morena Miastko
Sztuki walki
[edytuj | edytuj kod]- Zapaśniczy Klub Sportowy Miastko, ZKS Miastko, 1982 r.
- Miastecki Klub Karate Kyokushin Hizo Hakai, MKKK Hizo Hakai,
- Miasteckie Stowarzyszenie Dalekowschodnich Sztuk i Sportów Walki “Ibuki Dojo”
Badminton
[edytuj | edytuj kod]- Klub Badmintona Lednik[55], MKB Lednik, 1967 r.
Tenis stołowy
[edytuj | edytuj kod]- Uczniowski Klub Sportowy Junior Miastko, UKS Junior,
Biegi, jazda na rowerze, nordic walking
[edytuj | edytuj kod]- Miasteckie Towarzystwo Sportowe Hamer Miastko
Inne informacje
[edytuj | edytuj kod]- W miejscowości działał Zakład Rybacki Miastko wchodzący w skład Państwowego Gospodarstwa Rybackiego Słupsk[56].
- Miastko jest jedynym miastem na Pomorzu Środkowym, które w ostatniej reformie administracyjnej utraciło status miasta powiatowego. Mimo tego miasto jest siedzibą Powiatowego Inspektoratu Weterynarii, Powiatowego Młodzieżowego Domu Kultury, posiada samodzielny szpital (przekazany od powiatu w 2014) oraz Oddział Zamiejscowy Starostwa Powiatowego i Urzędu Pracy.
- W mieście swoją siedzibę mają dwie izby muzealne: Izba Pamięci Proboszcza Miasteckiego Księdza Generała Bernarda Wituckiego (od 1995) oraz Ekspozycja Muzealna w Centrum Kultury Ukraińskiej (od 2007).
- Miastko jest jedyną w Polsce miejscowością, gdzie w Adwencie kultywowane są pieśni sprzed reformacji Marcina Lutra, nazywane Miasteckim Quempasem (Rummelsburger Quempas).
- W Miastku istnieje klub piłkarski Start Miastko, występujący obecnie w 4. lidze pomorskiej.
- Funkcjonuje tu również Miastecka Orkiestra „Sound in the City” (od 2018). Muzycy to głównie absolwenci Państwowej Szkoły Muzycznej I st. im. Fryderyka Chopina w Miastku. Orkiestra to projekt Stowarzyszenia MiastkoRazem. Zespół bierze udział w różnych uroczystościach, ale daje również własne koncerty.
Ludzie związani z Miastkiem
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pomorze Gdańskie zaczyna się 5 km na pd.-wsch.
- ↑ Wybrany w 2002 – SLD-UP, wybrany w 2006 – LiD, wybrany w 2010 – Komitet Wyborczy Wyborców Romana Ramiona, wybrany w 2014 – Komitet Wyborczy Wyborców Romana Ramiona.
- ↑ Odwołana ze stanowiska w wyniku referendum lokalnego przeprowadzonego 3 kwietnia 2022.
- ↑ Witold Zajst został wybrany na burmistrza Gminy Miastko w przedterminowych wyborach. I tura wyborów odbyła się 3 lipca 2022. II tura wyborów odbyła się 17 lipca 2022.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-11-30] (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny – dane na rok 2019 [online] .
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 26 lipca 2013, ISSN 1505-5507 .
- ↑ Jarosław Lemański: Zarys historii Miastka (Rummelsburga). histor.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-28)].
- ↑ Der Kreis Rummelsburg. Ein Heimatbuch. Pommerscher Buchversand, Hamburg 1979, s. 230.
- ↑ Wohnbevölkerung am Tag der Volkszählung am 16. Juni 1933, [w:] Der Kreis Rummelsburg. Ein Heimatbuch. Pommerscher Buchversand, Hamburg 1979, s. 594.
- ↑ Wohnbevölkerung am Tag der Volkszählung am 17. Mai 1939, [w:] Hans-Ulrich Kuchenbäcker (red.): Der Kreis Rummelsburg. Ein Schicksalsbuch. Pommerscher Zentralverband, Lübeck 1985, s. 357.
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 184–185, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482 .
- ↑ a b c d e f Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 238, ISBN 978-83-7495-133-3 .
- ↑ Encyklopedia konspiracji Wielkopolskiej 1939–1945. Poznań: Instytut Zachodni, 1998, s. 625. ISBN 83-85003-97-5.
- ↑ Les Kommandos. Stalag IIB Hammerstein, Czarne en Pologne. [dostęp 2024-10-18]. (fr.).
- ↑ Sylwia Kaszuba: Marsz 1945. W: Beata Grudziecka: Stalag XX B: historia nieopowiedziana. Malbork: Muzeum Miasta Malborka, 2017, s. 109. ISBN 978-83-950992-2-9.
- ↑ Jarosław Lemański: Zdobycie Miastka. histor.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-10)].
- ↑ J. Gawroński, J Sroka, Historia i Kultura Ziemi Miasteckiej i okolic. Miastko 2012 r.
- ↑ Historia Miastka [online] [dostęp 2011-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2012-02-12] .
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85, s. 2).
- ↑ Paweł Skworoda: Hammerstein 1627. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2006, s. 208–210. ISBN 83-11-10324-0.
- ↑ Hieronim Rybicki: Dzieje Ziemi Miasteckiej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1971, s. 80.
- ↑ [1].
- ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 688.
- ↑ ks. Jan Karnicki: Kronika parafii miasteckiej z 1947. parafia.markgry.ugu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].
- ↑ [Głos Pomorza, nr 123/1980 z 31 maja-1 czerwca 1980 r., s. 1].
- ↑ miastko24.pl.
- ↑ [2].
- ↑ Obchody 100-lecia parafii p. w. NMP Wspomożenia Wiernych w Miastku [online], maj 2017 .
- ↑ Obchody 400-lecia Miastka w 2017 r.
- ↑ Andrzej Gurba – Miasteckie referendum w sprawie Danuty Karaśkiewicz jest ważne. 4654 osoby za odwołaniem burmistrza.
- ↑ a b c Hans Juergen Knaack: Sukiennictwo w Miastku.
- ↑ „Die Pommersche Zeitung”, nr 46/2008, s. 8.
- ↑ Statut Gminy Miastko. bip.miastko.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-17)].
- ↑ Fragmenty mapy topograficznej z lat 70., w skali 1:50 000, z zaznaczonymi nasypami berlinki w okolicach Miłocic i Słosinka.
- ↑ Oferta Edukacyjna na rok szkolny 2012/2013. ZSOiT w Miastku. [dostęp 2013-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
- ↑ Bürgermeister von Rummelsburg [online], Heimatkreis Rummelsburg in Pommern [dostęp 2019-06-11] .
- ↑ Stadt Rummelsburg i. Pom.
- ↑ Janusz Gawroński: Historia i kultura Ziemi Miasteckiej i okolic. Miastko: MGOK Miastko, 2012, s. 213. ISBN 978-83-61603-44-3.
- ↑ Miastko. Z dziejów miasta i gminy. Gdynia: Wydawnictwo Region, 2017, s. 293. ISBN 978-83-7591-565-5.
- ↑ a b Miastko. Z dziejów miasta i gminy. Gdynia: Wydawnictwo Region, 2017, s. 295. ISBN 978-83-7591-565-5.
- ↑ a b c d e f g h Miastko. Z dziejów miasta i gminy. Gdynia: Wydawnictwo Region, 2017, s. 310. ISBN 978-83-7591-565-5.
- ↑ a b c Miastko. Z dziejów miasta i gminy. Gdynia: Wydawnictwo Region, 2017, s. 315. ISBN 978-83-7591-565-5.
- ↑ Konrad Remelski: 20-lecie Samorządu Terytorialnego Miasta i Gminy Miastko. Miastko: Urząd Miejski w Miastku, 2010, s. 13.
- ↑ Marcin Kamiński – Danuta Karaśkiewicz została odwołana ze stanowiska burmistrza Miastka.
- ↑ Andrzej Gurba – Premier powołał Renatę Kiempę na pełniącą funkcję burmistrza Miastka. Komentarz Renaty Kiempy.
- ↑ Tvn24.pl – Witold Zajst nowym burmistrzem Miastka.
- ↑ Witold Zajst nowym burmistrzem Miastka.
- ↑ Wybory Samorządowe 2024 [online], wybory.gov.pl [dostęp 2024-04-22] (pol.).
- ↑ Rummelsburg.de/literatur.
- ↑ Jarosław Lemański, Zarys historii Miastka (Rummelsburg).
- ↑ Bałtycka Biblioteka Cyfrowa.
- ↑ Parafia Greckokatolicka pw. Św. Włodzimierza i Olgi w Miastku [online], grekokatolicy.pl [dostęp 2023-08-07] .
- ↑ Dane kontaktowe [online], kzmiastko.pl [dostęp 2023-08-07] .
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-26] .
- ↑ Źródła do historii Miastka. T. 1. Miastko: Towarzystwo Historyczne Regionu Miasteckiego, 2021, s. 110. ISBN 978-83-951230-6-1.
- ↑ Współpraca Miastka z miastami partnerskimi. miastko.pl Oficjalny Portal Internetowy Miasta Miastko. [dostęp 2013-04-11].
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej OSiR MIastko.
- ↑ [Miastecki Klub Badmintona Lednik]
- ↑ M.P. z 1985 r. nr 7, poz. 60.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Miastecki Portal Internetowy
- Miastko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 288 .