Lakisz
31°33′42″N 34°50′34″E/31,561667 34,842778
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
252 m n.p.m. |
Położenie na mapie Izraela  | |
| 31°33′42″N 34°50′34″E/31,561667 34,842778
| |
Lakisz lub Lachisz (współczesne Tell ed-Duweir lub Tel Lachisz) – starożytne miasto kananejskie, leżące na równinie Szefela w południowo-zachodnim Izraelu, 40 km. od Jerozolimy. Wzmiankowane w korespondencji amarneńskiej (jako Lakiša) i Biblii (Księga Jozuego). Zdobyte przez Izraelitów pod wodzą Jozuego było jednym z miast plemienia Judy. Obecnie na terenie ruin istnieje izraelski Park Narodowy.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Miasto zamieszkane było już na przełomie wczesnej i środkowej epoki brązu (przełom III i II tysiąclecia p.n.e.), na co wskazuje znaleziona ceramika[1]. Korespondencja z Amarny podaje nazwiska dwóch władców miasta sprzed podboju Kanaanu przez Izraelitów: Zimredda oraz Šiptibalu. W listach tych władcy Lakisz (wraz z książętami innych miast kananejskich) zwracają się do faraona z prośbą o wsparcie w walce z bandami Habiru[2]. W połowie XIII w. p.n.e. miasto zostało zrujnowane, co przypisywane jest agresji Ludów Morza[3].
Według Biblii miasto zostało zdobyte przez Jozuego (Joz 10,31-32). W X w. p.n.e. dostrzega się w Lakisz wpływy kultury izraelskiej[4]. Miasto miało być przebudowane za czasów syna Salomona, Roboama, który z tego miasta uczynił twierdzę w celu obrony przed najazdami Filistynów i Egipcjan (2 Krn 10,5-12). Po Jerozolimie było najważniejszym miastem królestwa Judy, jednak znacząco ustępowało stolicy, która zdecydowanie wyróżniała się wśród ośrodków miejskich Judy. Powierzchnia Lakisz wynosiła 20 akrów, podczas gdy Jerozolimy – 120 akrów[5]. Oblężone i zdobyte w 701 r. p.n.e. podczas trzeciej kampanii wojennej asyryjskiego króla Sennacheryba, co zostało przedstawione na serii reliefów z Pałacu Południowo-zachodniego w Niniwie oraz opisane w rocznikach Sennacheryba. W okresie podbojów Nabuchodonozora II (dwa oblężenia Jerozolimy 597-587 p.n.e.), miasto to zostało zdobyte i spalone przez Babilończyków w 586 r. p.n.e.
Archeologia
[edytuj | edytuj kod]
Znaleziska archeologiczne w Lakisz dostarczają informacji dotyczących budownictwa z różnych epok. W I połowie II tysiąclecia p.n.e. miasto otoczone było stokiem bojowym[6] oraz znajdował się w nim pałac składający się z centralnego dziedzińca otoczonego pomieszczeniami[7]. Strefa pałacowa oddzielona była od reszty miasta. W II połowie II tysiąclecia p.n.e. miasto otoczono murami obronnymi[8]. Z tego samego okresu pochodzą najstarsze znalezione w mieście pozostałości świątyń, z których trzy, zbudowane kolejno w tym samym miejscu, znajdowały się poza murami miasta[9], natomiast czwarta w centralnej części tellu[10]. Izraelici wznieśli w Lakisz, w różnych okresach, silne umocnienia[11]. Znaleziono również pozostałości perskiej rezydencji z przełomu V i IV w. p.n.e.[12]
Poza budynkami w Lakisz odnaleziono także inne świadectwa kultury materialnej, izraelskiej i przedizraelskiej. Przykładem mogą być tu Listy z Lakisz pisane przez niejakiego Hoszajahu do jego dowódcy[13]. Składają się one z 22 ostrakonów[14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Gądecki: Archeologia biblijna. T. I. Gniezno: Gaudentinum, 1994. ISBN 83-85654-24-0.
- Słownik Miejsc Biblijnych [online], biblia.info.pl [dostęp 2010-04-25].