Konklawe 1534

Konklawe 1534
	Daty i miejsce
	11 – 13 października 1534
	Pałac Apostolski, Rzym
	Główne postacie
Dziekan	Alessandro Farnese (do wyboru 13 października 1534)
Prodziekan	Giovanni Piccolomini (w dniu 13 października)
Kamerling	Agostino Spinola
Protoprezbiter	Matthäus Lang von Wellenburg
Protodiakon	Innocenzo Cibo
	Wybory
Liczba głosowań	1
Liczba elektorów; • uczestnicy; • nieobecni	; 35; 11
	Wybrany papież
	Alessandro Farnese; Przybrane imię: Paweł III

Konklawe 11-13 października 1534 – konklawe, które odbyło się po śmierci Klemensa VII, zakończone wyborem Pawła III.

Śmierć Klemensa VII

Papież Klemens VII zmarł 25 września 1534, pozostawiając Kościół katolicki w dramatycznej sytuacji. W Europie coraz więcej zwolenników zdobywał protestantyzm, który stał się oficjalną religią w Szwecji i wielu krajach niemieckich, spór z królem Anglii Henrykiem VIII doprowadził do schizmy anglikańskiej, narastało zagrożenie tureckie zwł. dla Węgier, a bardzo niezręczne lawirowanie w konflikcie króla Francji Franciszka I z cesarzem Karolem V doprowadziło do złupienia Rzymu podczas sacco di Roma w 1527. Jednocześnie Klemens nie podejmował w Kościele żadnych reform.

Lista uczestników

W konklawe wzięło udział 35 z 46 żyjących kardynałów^[1]

Alessandro Farnese (nominacja kardynalska 20 września 1493) – kardynał biskup Ostia e Velletri; dziekan Świętego Kolegium Kardynałów; biskup Parmy i Saint-Pons de Thomiers; archiprezbiter bazyliki laterańskiej; komendatariusz opactwa terytorialnego S. Cristoforo w Casteldurante
Giovanni Piccolomini; Kardynał ze Sieny^[2] (1 lipca 1517) – kardynał biskup Porto e Santa Rufina; administrator diecezji Aquila
Giovanni Domenico de Cupis; Kardynał z Trani^[2] (1 lipca 1517) – kardynał biskup Sabiny; komendatariusz kościoła prezbiterialnego S. Lorenzo in Lucina; biskup Nardò; administrator diecezji Trani, Macerata e Recanati, Adrii i Montepeloso
Bonifacio Ferrero; Kardynał z Ivrei^[2] (1 lipca 1517) – kardynał biskup Palestriny; komendatariusz opactwa terytorialnego Chiusa di S. Michele
Lorenzo Campeggio (1 lipca 1517) – kardynał biskup Albano; prefekt Trybunału Sygnatury Sprawiedliwości; administrator diecezji Salisbury i Parenzy oraz archidiecezji Krety; protektor Rzeszy Niemieckiej i Anglii
Matthäus Lang von Wellenburg; Kardynał z Salzburga^[2] (10 marca 1511) – kardynał prezbiter S. Angelo in Pescheria; protoprezbiter Świętego Kolegium Kardynałów; arcybiskup Salzburga i prymas Niemiec; biskup Cartageny
Louis de Bourbon de Vendôme; Kardynał de Bourbon^[2] (1 lipca 1517) – kardynał prezbiter S. Sabina; biskup Laon; administrator diecezji Le Mans
Benedetto Accolti; Kardynał z Rawenny^[2] (3 maja 1527) – kardynał prezbiter S. Eusebio; arcybiskup Rawenny; administrator diecezji Cremony, Policastro i Bovino; protektor Szkocji
Agostino Spinola; Kardynał z Perugii^[2] (3 maja 1527) – kardynał prezbiter S. Apollinare; kamerling Świętego Kościoła Rzymskiego; administrator diecezji Savony
Marino Grimani (3 maja 1527) – kardynał prezbiter S. Marcello; administrator diecezji Cenedy, Concordii i Città di Castello
Antonio Sanseverino OSIoHieros (21 listopada 1527) – kardynał prezbiter S. Maria in Trastevere; arcybiskup Tarentu
Gianvincenzo Carafa; Kardynał z Neapolu^[2] (21 listopada 1527) – kardynał prezbiter S. Pudenziana; administrator diecezji Anglony
Andrea Matteo Palmieri; Kardynał z Acerenzy^[2] (21 listopada 1527) – kardynał prezbiter S. Clemente; administrator diecezji Lucery; kamerling Świętego Kolegium Kardynałów
Francisco de los Ángeles Quiñones OFMObs; Kardynał S. Croce^[2] (7 grudnia 1527) – kardynał prezbiter S. Croce in Gerusalemme
Francesco Cornaro (20 grudnia 1527) – kardynał prezbiter S. Ciriaco e Ss. Quirico e Giulitta; archiprezbiter bazyliki watykańskiej
François de Tournon CRSAnt (9 marca 1530) – kardynał prezbiter Ss. Marcellino e Pietro; arcybiskup Bourges
Bernhard von Cles; Kardynał z Trydentu^[2] (9 marca 1530) – kardynał prezbiter S. Stefano al Monte Celio; biskup Trydentu; przewodniczący Tajnej Rady Cesarstwa
Antonio Pucci; Kardynał z Pistoi^[2] (22 września 1531) – kardynał prezbiter Ss. IV Coronati; penitencjariusz większy; biskup Pistoi i Vannes; protektor Polski i Portugalii
Esteban Gabriel Merino; Kardynał z Jaén^[2] (21 lutego 1533) – kardynał prezbiter Ss. Giovanni e Paolo; patriarcha Indii Zachodnich; biskup Jaén
Jean Le Veneur (7 listopada 1533) – kardynał prezbiter S. Bartolomeo all’Isola; biskup Lisieux
Philippe de la Chambre; Kardynał z Boulogne^[2] (7 listopada 1533) – kardynał prezbiter Ss. Martino e Silvestro ai Monti; komendatariusz opactwa terytorialnego Saint-Pierre-de-Corbie
Innocenzo Cibo (23 września 1513) – kardynał diakon S. Maria in Domnica; protodiakon Świętego Kolegium Kardynałów; arcybiskup Genui; administrator archidiecezji Turynu; legat apostolski w Bolonii
Paolo Emilio Cesi (1 lipca 1517) – kardynał diakon S. Eustachio; administrator diecezji Orte e Civita Castellana; archiprezbiter bazyliki liberiańskiej; prefekt Trybunału Sygnatury Łaski
Alessandro Cesarini (1 lipca 1517) – kardynał diakon S. Maria in Via Lata; administrator diecezji Pampeluny i Gerace oraz archidiecezji Otranto; protektor zakonu joannitów
Giovanni Salviati (1 lipca 1517) – kardynał diakon Ss. Cosma e Damiano; administrator archidiecezji Santa Severina oraz diecezji Ferrary, Teano i Bitetto; protektor Austrii; legat apostolski w Galii Cispadańskiej
Nicolò Ridolfi (1 lipca 1517) – kardynał diakon S. Maria in Cosmedin; administrator diecezji Vicenzy i Imoli oraz archidiecezji Salerno; komendatariusz opactwa terytorialnego S. Genesio w Brescello
Agostino Trivulzio (1 lipca 1517) – kardynał diakon S. Adriano; administrator diecezji Tulon i Bayeux; protektor Francji; komendatariusz opactwa terytorialnego St. Victor de Marseille
Francesco Pisani (1 lipca 1517) – kardynał diakon S. Marco; komendatariusz diakonii S. Maria in Portico i S. Agata in Suburba; biskup Padwy; administrator diecezji Treviso i Cittànova
Jean de Lorraine; Kardynał z Metzu^[2] (28 maja 1518) – kardynał diakon S. Onofrio; biskup Metz; administrator archidiecezji Narbonne i Reims oraz diecezji Verdun; komendatariusz opactwa terytorialnego Cluny
Ercole Gonzaga; Kardynał z Mantui^[2] (3 maja 1527) – kardynał diakon S. Maria Nuova; biskup Mantui; gubernator Tivoli; protektor Hiszpanii
Girolamo Grimaldi (21 listopada 1527) – kardynał diakon S. Giorgio in Velabro; administrator archidiecezji Bari oraz diecezji Brugnato i Venafro
Niccolò Gaddi (3 maja 1527) – kardynał diakon S. Teodoro; biskup Fermo; administrator archidiecezji Cosenzy i diecezji Sarlat
Girolamo Doria (styczeń 1529) – kardynał diakon S. Tommaso in Parione; administrator diecezji Noli i archidiecezji Tarragony
Ippolito de’ Medici (10 stycznia 1529) – kardynał diakon S. Lorenzo in Damaso; wicekanclerz Świętego Kościoła Rzymskiego; administrator archidiecezji Awinionu i Monreale oraz diecezji Lecce; komendatariusz opactwa terytorialnego Tre Fontane; legat apostolski w Marchii Ankońskiej i Umbrii
Odet de Coligny de Châtillon (7 listopada 1533) – kardynał diakon Ss. Sergio e Bacco; administrator archidiecezji Tuluzy

Dwudziestu elektorów mianował Klemens VII, trzynastu – Leon X, a po jednym – Juliusz II i Aleksander VI.

Nieobecni

11 kardynałów było nieobecnych:

François Guillaume de Clermont; Kardynał z Clermont^[2] (29 listopada 1503) – kardynał biskup Tusculum; subdziekan Świętego Kolegium Kardynałów; arcybiskup Auch; biskup Agde; legat apostolski w Awinionie
Albrecht von Brandenburg; Kardynał z Moguncji^[2] (24 marca 1518) – kardynał prezbiter S. Pietro in Vincoli; arcybiskup-elektor Moguncji; arcybiskup Magdeburga; administrator diecezji Halberstadt
Eberhard von der Mark; Kardynał z Liège^[2] (9 sierpnia 1521) – kardynał prezbiter S. Crisogono; biskup Liège; administrator archidiecezji Walencji
Antoine du Prat; Kardynał z Sens^[2] (3 maja 1527) – kardynał prezbiter S. Anastasia; arcybiskup Sens; administrator archidiecezji Albi i diecezji Meaux; kanclerz królestwa Francji
Louis de Gorrevod; Kardynał z Saint-Jean de Maurienne^[2] (9 marca 1530) – kardynał prezbiter S. Cesareo in Palatio; biskup Bourg-en-Bresse; legat papieski w Sabaudii
Juan García de Loaysa OP; Kardynał z Osmy^[2] (9 marca 1530) – kardynał prezbiter S. Anastasia; biskup Sigüenzy; przewodniczący Rady Indii
Íñigo López de Mendoza y Zúñiga; Kardynał z Burgos^[2] (9 marca 1530) – kardynał prezbiter S. Nicola in Carcere Tulliano; biskup Burgos
Alfonso Manrique de Lara y Solís; Kardynał z Sewilli^[2] (22 lutego 1531) – kardynał prezbiter Ss. XII Apostoli; arcybiskup Sewilli; wielki inkwizytor Hiszpanii
Juan Pardo de Tavera; Kardynał z Toledo^[2] (22 lutego 1531) – kardynał prezbiter S. Giovanni a Porta Latina; arcybiskup Toledo i prymas Hiszpanii; przewodniczący Rady Królewskiej Hiszpanii
Claude de Longwy de Givry; Kardynał z Langres^[2] (7 listopada 1533) – kardynał prezbiter S. Agnese in Agone; administrator diecezji Poitiers i Langres
Afonso de Portugal; Kardynał z Portugalii^[2] (1 lipca 1517) – kardynał diakon S. Lucia in Septisolio; arcybiskup Lizbony i Evory

Siedmiu mianował Klemens VII, trzech Leon X, a jednego Juliusz II.

Frakcje

W Świętym Kolegium wyróżniano trzy frakcje^[3]:

Medycejska – Medici, Pucci, Salviati, Ridolfi, Cibo, Spinola, Grimaldi, Cupis, Cesi
Francuska – Lorraine, Tournon, Vendome, Veneur, Chambre, Coligny, Gaddi, Trivulzio, Sanseverino, Pisani
Cesarska – Merino, Quinones, Lang, Cles, Piccolomini, Cesarini, Carafa, Palmieri, Gonzaga, Doria, Campeggio, Accolti

Kardynałowie Farnese, Ferreri, Cornaro i Grimani byli uważani za neutralnych.

Konklawe

Konklawe 1534 było jednym z najkrótszych w historii. Mimo podziałów od początku zdecydowanym faworytem był kardynał biskup Ostii Alessandro Farnese, należący do Świętego Kolegium od 41 lat. Miał on oficjalne poparcie frakcji profrancuskiej, ale pozostałe dwie partie także skłaniały się ku niemu. Na jego korzyść przemawiał zaawansowany wiek (66 lat), w związku z czym nawet kardynałowie nie do końca przekonani do jego kandydatury lub samemu mający ambicje papieskie (np. kardynał Trivulzio) byli skłonni go poprzeć, licząc na pontyfikat „przejściowy”. Konklawe rozpoczęło się 11 października i już następnego dnia rano wybór Farnese był przesądzony. Nie sporządzono nawet tekstu kapitulacji wyborczej. Formalne głosowanie odbyło się rankiem 13 października i Alessandro Farnese został w nim wybrany jednogłośnie na papieża, przybierając imię Paweł III. 3 listopada odbyła się uroczysta inauguracja jego pontyfikatu^[4].

Przypisy

↑ Sede Vacante 1534.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa Od XIV do XVI wieku (a sporadycznie nawet i jeszcze później) rozpowszechniony był zwyczaj nazywania kardynałów (nawet w oficjalnych dokumentach) nie według ich imion i nazwisk, lecz według pseudonimów nawiązujących najczęściej do miejsca pochodzenia, diecezji lub kościoła tytularnego danego kardynała.
↑ Pastor, s. 6-9.
↑ Pastor, s. 6-14.

Bibliografia

Ludwig von Pastor: History of the Popes. T. 11. Londyn: 1923. (ang.).

Uzupełniające źródła internetowe

Sede Vacante 1534

[1] Sede Vacante 1534.

[uwaga-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa Od XIV do XVI wieku (a sporadycznie nawet i jeszcze później) rozpowszechniony był zwyczaj nazywania kardynałów (nawet w oficjalnych dokumentach) nie według ich imion i nazwisk, lecz według pseudonimów nawiązujących najczęściej do miejsca pochodzenia, diecezji lub kościoła tytularnego danego kardynała.

[3] Pastor, s. 6-9.

[4] Pastor, s. 6-14.

[1]

[2]

[3]

[4]

XI wiek	1061 1073 1086 1088 1099
XII wiek	1118 1119 1124 1130 1138 (antypapież) 1143 1144 1145 1153 1154 1159 1164 (antypapież) 1168 (antypapież) 1181 1185 1187 (I) 1187 (II) 1191 1198
XIII wiek	1216 1227 1241 1243 1254 1261 1264–1265 1268–1271 1276 (I) 1276 (II) 1276 (III) 1277 1280–1281 1285 1287–1288 1292–1294 1294
XIV wiek	1303 1304–1305 1314–1316 1334 1342 1352 1362 1370 1378 (papież) 1378 (antypapież) 1389 1394 (antypapież)
XV wiek	1404 1406 1409 (antypapież) 1410 (antypapież) 1417 1423 (antypapież) 1431 1447 1455 1458 1464 1471 1484 1492
XVI wiek	1503 (I) 1503 (II) 1513 1521–1522 1523 1534 1549–1550 1555 (I) 1555 (II) 1559 1565–1566 1572 1585 1590 (I) 1590 (II) 1591 1592
XVII wiek	1605 (I) 1605 (II) 1621 1623 1644 1655 1667 1669–1670 1676 1689 1691 1700
XVIII wiek	1721 1724 1730 1740 1758 1769 1774–1775 1799–1800
XIX wiek	1823 1829 1830–1831 1846 1878
XX wiek	1903 1914 1922 1939 1958 1963 1978 (I) 1978 (II)
XXI wiek	2005 2013