KNM B-4

KNM B-4
	; B-4 w porcie Tønsberg
Klasa	okręt podwodny
Typ	B
Projekt	EB 406B (EB 64B)
	Historia
Stocznia	Karljohansvern(inne języki), Horten
Wodowanie	19 grudnia 1923
	Norweska KMW
Wejście do służby	2 maja 1927
Los okrętu	zdobyty przez Niemcy w kwietniu 1940, złomowany
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność; • na powierzchni; • w zanurzeniu	; standardowa: 420 ton; 545 ton
Długość	51 metra
Szerokość	5,33 m
Zanurzenie	3,5 m
Zanurzenie testowe	60 m
Rodzaj kadłuba	jednokadłubowy
	Napęd
	2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 900 KM; 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 700 KM; 2 śruby
Prędkość; • na powierzchni; • w zanurzeniu	; 14,5 węzła; 10,5 w.
Zasięg	powierzchnia: 2900 Mm przy 9 w.; zanurzenie: 150 Mm przy 3 w.
	Uzbrojenie
	6 torped, 1 działo kal. 76 mm
Wyrzutnie torpedowe	4 × 450 mm
Załoga	23

KNM B-4 – norweski okręt podwodny z okresu dwudziestolecia międzywojennego, jedna z sześciu zbudowanych jednostek typu B. Zwodowany 19 grudnia 1923 roku w krajowej stoczni Karljohansvern(inne języki) w Horten, został przyjęty do służby w marynarce norweskiej 2 maja 1927 roku. Podczas kampanii norweskiej w kwietniu 1940 roku jednostka została zdobyta przez Niemców, po czym zezłomowana.

Projekt i budowa

Po wybuchu I wojny światowej i przejęciu przez Niemcy ostatniej jednostki typu A – A-5 Norwegowie rozpoczęli poszukiwania innych dostawców w celu pozyskania kolejnych okrętów^[1]. Pod uwagę brano stocznie brytyjskie, włoskie i amerykańskie, z których zdecydowano się na położoną na terenie neutralnych w tym momencie Stanów Zjednoczonych stocznię Electric Boat, co miało dać gwarancję dostawy okrętów mimo toczących się działań wojennych^[1]. Rząd Norwegii w 1915 roku zamówił więc sześć okrętów według projektu EB 406B (EB 64B), bardzo zbliżonego do koncepcji amerykańskich jednostek typu L, które miały powstać w krajowej stoczni w Horten z materiałów dostarczonych z USA^[1]^[2]. Tocząca się na Atlantyku wojna podwodna spowodowała jednak zatrzymanie dostaw amerykańskich podzespołów i materiałów do Norwegii, a przez to budowa okrętów po położeniu stępek została przerwana^[1]. W zamian stocznia usiłowała sprzedać Norwegom sześć nieodebranych przez Rosję z powodu wybuchu rewolucji okrętów typu H, jednak zostały one przejęte przez US Navy^[1]. W rezultacie okręty zostały ukończone długo po wojnie, wchodząc do służby w latach 1923–1930^[1]^[3].

KNM^[a] B-4 został zbudowany w stoczni Karljohansvern(inne języki) w Horten^[2]^[4]. Okręt został zwodowany 19 grudnia 1923 roku^[3]^[4]^[b].

Dane taktyczno-techniczne

B-4 był okrętem podwodnym konstrukcji jednokadłubowej o długości całkowitej 51 metrów, szerokości 5,33 metra i zanurzeniu 3,5 metra^[3]^[4]. Wyporność standardowa w położeniu nawodnym wynosiła 420 ton, a w zanurzeniu 545 ton^[4]^[5]^[c]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Sulzer(inne języki) o łącznej mocy 900 KM, a pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym o łącznej mocy 700 KM (zarówno silniki Diesla, jak i elektryczne wyprodukowano w Horten)^[4]^[5]^[d]. Dwa wały napędowe poruszające dwoma śrubami zapewniały prędkość 14,5 węzła na powierzchni i 10,5 węzła w zanurzeniu^[3]^[6]^[e]. Zasięg wynosił 2900 Mm przy prędkości 9 węzłów w położeniu nawodnym i 150 Mm przy prędkości 3 węzłów w zanurzeniu^[3]^[f]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 60 metrów^[3].

Okręt wyposażony był w cztery dziobowe wyrzutnie torped kalibru 450 mm z łącznym zapasem sześciu torped^[3]^[4]^[g]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło pokładowe działo przeciwlotnicze Bofors kal. 76 mm L/28^[2]^[3].

Załoga okrętu składała się z 23 oficerów, podoficerów i marynarzy^[4]^[5]^[h].

Służba

Po ukończeniu, 2 maja 1927 roku KNM B-4 został przyjęty do służby w marynarce wojennej^[3]^[7]. Okręt wraz z bliźniaczymi jednostkami B-1, B-2, B-3, B-5 i B-6 operował na Morzu Północnym^[8]. W chwili rozpoczęcia II wojny światowej okręt był już przestarzały^[3]. W momencie ataku Niemiec na Norwegię w kwietniu 1940 roku okręt wraz z jednostkami A-2, A-3 i A-4 wchodził w skład 1. dywizjonu okrętów podwodnych z bazą w Horten; okręt znajdował się w remoncie^[9]. W wyniku desantu sił niemieckich B-4 został zdobyty w bazie Horten 10 kwietnia 1940 roku^[4]^[7]. Jednostka została później zezłomowana^[3]^[6].

Uwagi

↑ KNM – Kongelige Norske Marine – Norweski Okręt Jego Królewskiej Mości.
↑ Helgason ↓ podaje, że wodowanie odbyło się 29 grudnia 1923 roku.
↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że wyporność wynosiła 450/548 ton.
↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że moc silników wysokoprężnych wynosiła 1200 KM, a silników elektrycznych 800 KM.
↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 380 podają, że prędkość na powierzchni wynosiła 14 węzłów, a pod wodą 11 węzłów.
↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że zasięg na powierzchni wynosił 3300 Mm przy prędkości 11 węzłów, a pod wodą 150 Mm przy prędkości 5 węzłów.
↑ Parkes 1933 ↓, s. 384 i Preston 1989 ↓, s. 216 podają, że okręt był wyposażony w dwie dziobowe i dwie rufowe wyrzutnie torped.
↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że liczebność załogi wynosiła 28 osób.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Friedman 1995 ↓, s. 72.
↑ ^a ^b ^c Fontenoy 2007 ↓, s. 166.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Gogin 2014 ↓.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 380.
↑ ^a ^b ^c Parkes 1933 ↓, s. 384.
↑ ^a ^b Lipiński 1999 ↓, s. 607.
↑ ^a ^b Helgason ↓.
↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 167.
↑ Kindell 1940A ↓.

Bibliografia

Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
Norman Friedman: U.S. submarines through 1945: an illustrated design history. Annapolis: U.S. Naval Institute, 1995. ISBN 1-55750-263-3. (ang.).
Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
Ivan Gogin: B1 submarines (1923-1930). Navypedia. [dostęp 2019-08-07]. (ang.).
Guðmundur Helgason: HNoMS B-4. uboat.net. [dostęp 2019-08-07]. (ang.).
Don Kindell: NAVAL EVENTS, APRIL1940 (Part 2 of 4) Monday 8th - Sunday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2019-08-07]. (ang.).
Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1933. London: Sampson Low, Marston & Co., 1933. (ang.).
Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.).

[4] KNM – Kongelige Norske Marine – Norweski Okręt Jego Królewskiej Mości.

[6] Helgason ↓ podaje, że wodowanie odbyło się 29 grudnia 1923 roku.

[8] Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że wyporność wynosiła 450/548 ton.

[9] Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że moc silników wysokoprężnych wynosiła 1200 KM, a silników elektrycznych 800 KM.

[11] Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 380 podają, że prędkość na powierzchni wynosiła 14 węzłów, a pod wodą 11 węzłów.

[12] Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że zasięg na powierzchni wynosił 3300 Mm przy prędkości 11 węzłów, a pod wodą 150 Mm przy prędkości 5 węzłów.

[13] Parkes 1933 ↓, s. 384 i Preston 1989 ↓, s. 216 podają, że okręt był wyposażony w dwie dziobowe i dwie rufowe wyrzutnie torped.

[14] Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że liczebność załogi wynosiła 28 osób.

[CITEREFFriedman199572-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Friedman 1995 ↓, s. 72.

[CITEREFFontenoy2007166-2] Fontenoy 2007 ↓, s. 166.

[CITEREFGogin2014-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Gogin 2014 ↓.

[CITEREFGardinerChesneau1980380-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 380.

[CITEREFParkes1933384-7] Parkes 1933 ↓, s. 384.

[CITEREFLipiński1999607-10] Lipiński 1999 ↓, s. 607.

[CITEREFHelgason-15] Helgason ↓.

[CITEREFFontenoy2007167-16] Fontenoy 2007 ↓, s. 167.

[CITEREFKindell1940A-17] Kindell 1940A ↓.

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[b]

[5]

[c]

[d]

[6]

[e]

[f]

[g]

[h]

[7]

[8]

[9]