Przejdź do zawartości

Ilja Miecznikow

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ilja Miecznikow
Илья Ильич Мечников
Ilustracja
Ilja Miecznikow
na portrecie autorstwa Nikołaja Kuzniecowa
Państwo działania

Imperium Rosyjskie, Francja

Data i miejsce urodzenia

15 maja 1845
Iwaniwka

Data i miejsce śmierci

15 lipca 1916
Paryż

profesor
Specjalność: zoologia, mikrobiologia
Alma Mater

Imperatorski Uniwersytet Charkowski

Uczelnia

Uniwersytet w Odessie,
Instytut Pasteura

Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny
Medal Copleya

Ilja Iljicz Miecznikow (ros. Илья Ильич Мечников, fr. Élie Metchnikoff, ur. 3 maja?/15 maja 1845 w Iwanówce[1] koło Dworicznej, zm. 15 lipca 1916 w Paryżu) – rosyjski zoolog i mikrobiolog, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 1908 roku[1][2].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Ukończył Imperatorski Uniwersytet Charkowski.

W latach 1870–1882 był profesorem zoologii i anatomii porównawczej na Uniwersytecie w Odessie, kierował także stacją bakteriologiczną. W 1883 został wybrany do Petersburskiej Akademii Nauk. Od 1887 prowadził badania na zaproszenie Louisa Pasteura w paryskim Instytucie Pasteura (w 1904 został zastępcą dyrektora).

Jako pierwszy – w trakcie badań nad larwami szkarłupni – zaobserwował zjawisko fagocytozy; wysunął teorię, że odgrywa ona kluczową rolę w odporności (1893). Za prace nad odpornością wraz z Paulem Ehrlichem otrzymał Nagrodę Nobla w 1908 roku.

W Warszawie nazwano jego imieniem jedną z ulic na Ochocie (prostopadła do ul. Żwirki i Wigury), przy której obecnie mieści się Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego i Budynek Radiochemii Wydziału Chemii.

Jego imię nosi Państwowa Akademia Medyczna im. I.I. Miecznikowa w Petersburgu i Odeski Uniwersytet Narodowy im. Ilji Miecznikowa.

Badania

[edytuj | edytuj kod]

Miecznikow zainteresował się badaniem drobnoustrojów, a zwłaszcza układu odpornościowego. W Messinie odkrył fagocytozę po eksperymentach na larwach rozgwiazdy. W 1882 roku po raz pierwszy zademonstrował proces, w którym przypinał małe kolce w larwy rozgwiazdy i odkrył niezwykłe komórki otaczające ciernie. Uświadomił sobie, że u zwierząt, które mają krew, białe krwinki gromadzą się w miejscu zapalenia i postawił hipotezę, że może to być proces, w którym bakterie zostały zaatakowane i zabite przez białe krwinki. Omówił swoją hipotezę z Carlosem Friedrichem, Wilhelmem Clausem, profesorem Zoologii na Uniwersytecie Wiedeńskim, który zaproponował mu określenie „fagocyt” dla komórki, która może otaczać i zabijać patogeny. Wyniki swoich badań przekazał na Uniwersytecie w Odessie w 1883 r.[3]

Jego teoria, że niektóre białe krwinki mogły pochłaniać i niszczyć szkodliwe ciała, takie jak bakterie, spotkała się ze sceptycyzmem ze strony wiodących specjalistów, w tym Louisa Pasteura, Behringa i innych. W tym czasie większość bakteriologów uważała, że białe krwinki pochłonęły patogeny, a następnie rozprzestrzeniły je dalej przez ciało. Jego głównym zwolennikiem był Rudolf Virchow, który opublikował swoje badania w swojej Archiv für patologische Anatomie und Physiologie und für klinische Medizin (obecnie zwanej Virchows Archiv)[2]. Jego odkrycie tych fagocytów ostatecznie przyniosło mu Nagrodę Nobla w 1908 roku. Pracował z Émile Roux nad kalomelą, maścią mającą na celu zapobieganie zarażeniu się kiłą, chorobą przenoszoną drogą płciową.

Pierwsze badania zabijania leukocytów w obecności specyficznej surowicy zostały wykonane przez Josepha Denysa i Josepha Leclefa, a następnie Leona Marchanda i Mennesa w latach 1895–1898. Almoth E. Wright jako pierwszy określił to zjawisko i zdecydowanie opowiedział się za jego potencjalnym terapeutycznym znaczeniem. Tak zwane ustalenie pozycji humoralistyczno-komórkowych przez pokazanie ich ról w ustawieniu zwiększonego zabijania w obecności opsonin zostało spopularyzowane przez Wrighta po 1903 r., Chociaż Metchnokoff uznał zdolność stymulacji sentyzowanej surowicy funkcji fagotycznej w przypadku nabytej odporności[4].

Około 85 lat po tej doniosłej obserwacji, badania laboratoryjne wykazały, że pierwiastki te miały niską masę cząsteczkową (od 150 do 1500 daltonów (jednostka) s) N-formylowane oligopeptydy, w tym najbardziej znaczący członek tej grupy, N-Formylmethionine-leucyl-fenyloalanina, które są wytwarzane przez różne rosnące bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne[5][6][7][8]. Wczesna obserwacja Miecznikowa była podstawą do badań, które określiły krytyczny mechanizm, dzięki któremu bakterie przyciągają leukocyty do inicjowania i kierowania wrodzoną odpowiedzią immunologiczną ostrego zapalenia w miejscu inwazji gospodarza przez patogeny.

Miecznikow rozwinął także teorię, że starzenie się jest spowodowane przez toksyczne bakterie w jelitach i że kwas mlekowy może przedłużyć życie. Opierając się na tej teorii, pił codziennie kwaśne mleko. Napisał The Prolongation of Life: Optimistic Studies, w którym opowiedział o potencjalnych przedłużających życie właściwościach bakterii kwasu mlekowego (Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus)[9][10]. Przypisał długowieczność bułgarskich chłopów do konsumpcji jogurtów.

Wybrane prace

[edytuj | edytuj kod]
  • Matieriały k poznaniu sifonofor i mieduz (1872; Studies about the Development of the Medusa and Siphonophoren)
  • Studien über die Entwicklung der Medusen und Siphonophoren (1872)
  • Leçons sur la pathologie comparée de l’inflammation (1892; Lectures on the Comparative Pathology of Inflammation)
  • L’immunité dans les maladies infectieuses (1901; Immunity in Infectious Diseases)
  • Études sur la nature humaine (1903; The Nature of Man)
  • Immunity in Infective Diseases (1905)
  • The New Hygiene: Three Lectures on the Prevention of Infectious Diseases (1906)
  • Médicaments microbiens: bactériothérapie, vaccination, sérothérapie (1912)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Miecznikow Ilja I., [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-11-01].
  2. a b Elie Metchnikoff facts, information, pictures | Encyclopedia.com articles about Elie Metchnikoff [online], www.encyclopedia.com [dostęp 2024-11-01] (ang.).
  3. Ilya Mechnikov – Biographical [online], www.nobelprize.org [dostęp 2018-05-11].
  4. Tauber & Cherniak (1991). Metchnikoff and the Origins of Immunology: From Metaphor to Theory. Oxford UK: Oxford University Press. s. 155.
  5. P.A. Ward, I.H. Lepow, L.J. Newman, Bacterial factors chemotactic for polymorphonuclear leukocytes, „The American Journal of Pathology”, 52 (4), 1968, s. 725–736, PMID4384494, PMCIDPMC2013377 [dostęp 2023-01-20].
  6. H.J. Showell i inni, The structure-activity relations of synthetic peptides as chemotactic factors and inducers of lysosomal secretion for neutrophils, „The Journal of Experimental Medicine”, 143 (5), 1976, s. 1154–1169, DOI10.1084/jem.143.5.1154, PMID1262785, PMCIDPMC2190180 [dostęp 2023-01-20].
  7. E.L. Becker, H.J. Showell, The ability of chemotactic factors to induce lysosomal enzyme release. II. The mechanism of release, „Journal of Immunology (Baltimore, Md.: 1950)”, 112 (6), 1974, s. 2055–2062, PMID4825785 [dostęp 2023-01-20].
  8. E. Schiffmann i inni, The isolation and partial characterization of neutrophil chemotactic factors from Escherichia coli, „Journal of Immunology (Baltimore, Md.: 1950)”, 114 (6), 1975, s. 1831–1837, PMID165239 [dostęp 2023-01-20].
  9. Philip A. Mackowiak, Recycling metchnikoff: probiotics, the intestinal microbiome and the quest for long life, „Frontiers in Public Health”, 1, 2013, s. 52, DOI10.3389/fpubh.2013.00052, PMID24350221, PMCIDPMC3859987 [dostęp 2023-01-20].
  10. Scott H. Podolsky, Metchnikoff and the microbiome, „The Lancet”, 380 (9856), 2012, s. 1810–1811, DOI10.1016/s0140-6736(12)62018-2, PMID23189332 [dostęp 2023-01-20].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Nagrody Nobla. Leksykon PWN, Beata Tarnowska (red.), Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13393-7, OCLC 830213964.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]