Hestia
| bogini ogniska domowego, podróżnych, nowożeńców i sierot | |
| |
| Występowanie | |
|---|---|
| Atrybuty |
pochodnia i ognisko |
| Siedziba | |
| Teren kultu | |
| Odpowiednik |
Westa (rzymski) |
| Rodzina | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo | |
Hestia (stgr. Ἑστία Hestía ‘ognisko domowe’, łac. Vesta) – w mitologii greckiej córka Kronosa i Rei[1], siostra Zeusa, Demeter i Hery oraz Posejdona i Hadesa. Ślubowała dziewictwo, jak Artemida. Opiekunka ogniska domowego, podróżnych, nowożeńców i sierot. Hestia reprezentowała moralną ideę czystości i trwałości rodzinnego życia.
Chcieli ją poślubić Posejdon i Apollo[2], bogini jednak ślubowała dziewictwo, nie miała własnej rodziny[3]. W każdym domu w megaronie, między czterema słupami znajdowało się ognisko domowe, które było świątynią Hestii[3]. Gmina, miasto lub państwo były rozszerzoną rodziną, w budynkach publicznych płonęło święte ognisko[2], ogień wieczny[4], ciągle podsycany, aby nie zgasł[4].
Każde nowo narodzone dziecko, piątego dnia po urodzeniu, obnoszono dookoła ogniska oddając je Hestii w opiekę. Matka panny młodej rozpalała pierwszy raz ogień w nowym domu płomieniem pochodzącym z jej własnego domu[5][4] lub ze świętego ogniska[2]. Wyprawiający się w celu założenia nowej kolonii zabierali ogień z tego ogniska dla podtrzymania łączności z ojczyzną[2]. Gość przychodząc do domu, w którym nie był mile widziany, musiał złapać się krawędzi ogniska. Odtąd gospodarze nie mogli mu nic zrobić[6].
Kult Hestii miał rodowód praindoeuropejski. Jest to przypuszczalnie jedno z najstarszych bóstw europejskich[7]. Odpowiednikiem Hestii w mitologii rzymskiej jest Westa[2].
Hestia należała do bogów olimpijskich. Była ona najłagodniejszym z bogów i nigdy nie brała udziału w ich sporach[5]. Nigdy nie schodziła także na Ziemię (cały czas pozostawała na Olimpie)[3]. Była najstarszą z córek i to ją, jako pierwszą, połknął Kronos[5]. Według niektórych źródeł oddała swoje miejsce na Olimpie Dionizosowi, ponieważ chciała opiekować się świętym ogniem na Ziemi[7].
Imieniem bogini została nazwana jedna z planetoid – (46) Hestia[8].
Jej atrybutami była pochodnia, ognisko, płomień[2]. Hestia nie potrzebowała świątyń, jej świątynią był każdy dom, a ołtarzem ognisko domowe[4][5]. Jeśli już postawiono jej pomnik przedstawiana była w pozycji stojącej lub siedzącej jako poważna matrona, spokojna, o łagodnym spojrzeniu[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Hestia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-12-07].
- ↑ a b c d e f Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z (red. Zdzisław Piszczek). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1988, ISBN 83-01-03529-3.
- ↑ a b c Pierre Grimal, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, 1990, ISBN 83-04-01069-0.
- ↑ a b c d e Jan Parandowski, Mitologia: Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Londyn: Wydawnictwo Puls, 1992, ISBN 0 907587 85 2.
- ↑ a b c d Wanda Markowska, Mity Greków i Rzymian, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1973.
- ↑ Jan Parandowski, Mitologia: Wierzenia i podania Greków i Rzymian.
- ↑ a b Robert Graves, Mity greckie, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974.
- ↑ Red. naczelny Barbara Petrozolin-Skowrońska, Nowa encyklopedia PWN, tom 4, Warszawa: wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, ISBN 83-01-11967-5.