Dia (księżyc)
| |
| Planeta | |
|---|---|
| Odkrywca |
Scott Sheppard, David Jewitt, Yanga Fernández i Eugene Magnier[1] |
| Data odkrycia |
5 grudnia 2000[1] |
| Tymczasowe oznaczenie |
S/2000 J 11 |
| Charakterystyka orbity | |
| Półoś wielka |
12 297 000 km[2] |
| Mimośród |
0,2320[2] |
| Okres obiegu |
278,21 d[2] |
| Nachylenie do ekliptyki |
28,631°[2] |
| Długość węzła wstępującego |
294,497°[2] |
| Argument perycentrum |
173,544°[2] |
| Anomalia średnia |
309,734°[2] |
| Własności fizyczne | |
| Średnica równikowa |
4 km[3] |
| Masa |
~9 × 1013 kg |
| Średnia gęstość |
2,6 g/cm³ |
| Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni |
~0,0015 m/s² |
| Albedo |
0,04 |
| Jasność absolutna | |
| Jasność obserwowana (z Ziemi) |
|
Dia (Jowisz LIII) – mały księżyc Jowisza, odkryty w 2000 roku przez grupę astronomów z Uniwersytetu Hawajskiego, kierowaną przez Scotta Shepparda. Jego nazwa pochodzi z mitologii greckiej – Dia była córką Dejoneusa, uwiedzioną przez Zeusa[1].
Charakterystyka fizyczna
[edytuj | edytuj kod]Dia jest jednym z najmniejszych księżyców Jowisza, jego średnicę ocenia się na około 4 km. Powierzchnia księżyca jest bardzo ciemna – jego albedo to zaledwie 0,04. Z Ziemi można go zaobserwować jako obiekt o jasności wizualnej co najwyżej 22,4m. Najprawdopodobniej składa się on głównie z krzemianów, a średnia gęstość tego ciała wynosi ok. 2,6 g/cm3.
Księżyc ten obiega Jowisza zgodnie z kierunkiem jego obrotu wokół własnej osi. Wstępnie wyznaczone elementy jego orbity wskazywały, że należy do grupy Himalii. Późniejsze obserwacje, obejmujące więcej niż jedno pełne okrążenie wokół planety, pozwoliły precyzyjnie wyznaczyć parametry jego orbity i potwierdziły przynależność do tej grupy[4].
Zagubienie i ponowne odnalezienie
[edytuj | edytuj kod]Po odkryciu w 2000 roku księżyc ten nie został zaobserwowany podczas późniejszych przeglądów nieba. Istniało prawdopodobieństwo, że uległ on zniszczeniu w kolizji z dużo większą Himalią. Sonda New Horizons zaobserwowała nieznane wcześniej pasmo materii w pobliżu Himalii, które może być elementem pierścienia. Jego istnienia nie stwierdziła orbitująca wcześniej wokół Jowisza sonda Galileo; mogło ono powstać niedawno, w wyniku zderzenia małego księżyca z dużo większą Himalią[5], nie była to jednak Dia.
W latach 2010–2011 księżyc ten został ponownie zaobserwowany przy użyciu Teleskopów Magellana[6]. Okazało się, że nie został unicestwiony w kolizji, ale jako mały i ciemny obiekt zwykle ginie w blasku światła odbitego od Jowisza[4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- chronologiczny wykaz odkryć planet, planet karłowatych i ich księżyców w Układzie Słonecznym
- księżyce Jowisza
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Planet and Satellite Names and Discoverers. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS, NASA. [dostęp 2016-02-15]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Planetary Satellite Mean Orbital Parameters. Jet Propulsion Laboratory, 2013-08-23. [dostęp 2016-02-15]. (ang.).
- ↑ a b c Scott Sheppard, Moons of Jupiter [online], Carnegie Science [dostęp 2020-03-14] (ang.).
- ↑ a b Scott Sheppard: Long Lost Moon of Jupiter Found. Carnegie Institution Department of Terrestrial Magnetism, 2012-11-01. [dostęp 2015-05-23].
- ↑ Moon marriage may have given Jupiter a ring. „New Scientist”, 2010-10-17. [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ S/2000 J 11. „Minor Planet Electronic Circular”, 2012-09-11.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- S/2000 J11. [w:] Księżyce Układu Słonecznego [on-line]. [dostęp 2016-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-13)].
- S/2000 J11. [w:] Solar System Exploration [on-line]. NASA. [dostęp 2018-12-15]. (ang.).
