Bolesław Kominek

Bolesław Kominek

Kardynał prezbiter
Verbum Crucis Dei Virtus Nauka Krzyża Mocą Bożą
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	23 grudnia 1903 Radlin
Data i miejsce śmierci	10 marca 1974 Wrocław
Miejsce pochówku	archikatedra św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu
Arcybiskup metropolita wrocławski
Okres sprawowania	1972–1974
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	11 września 1927
Nominacja biskupia	26 kwietnia 1951
Sakra biskupia	10 października 1954
Kreacja kardynalska	5 marca 1973 Paweł VI
Kościół tytularny	bazylika Świętego Krzyża na Via Flaminia
Odznaczenia

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	10 października 1954
Konsekrator	Franciszek Barda
Współkonsekratorzy	Franciszek Jop Wojciech Tomaka
Konsekrowani biskupi Paweł Latusek 11 lutego 1962
Współkonsekrowani biskupi Andrzej Wronka 29 grudnia 1957 Wilhelm Pluta 7 września 1957 Karol Wojtyła 28 września 1958 Wacław Wycisk 25 stycznia 1959 Henryk Grzondziel 16 sierpnia 1959 Wincenty Urban 7 lutego 1960 Ignacy Jeż 5 czerwca 1960

Bolesław Kominek (ur. 23 grudnia 1903 w Radlinie, zm. 10 marca 1974 we Wrocławiu) – polski duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita wrocławski w latach 1972–1974, kardynał od 1973.

Życiorys

Urodził się 23 grudnia 1903 w Radlinie (obecnie dzielnica Radlin II w Wodzisławiu Śląskim). Syn Franciszka i Katarzyny z domu Kozielskiej. Pochodził z górnośląskiej rodziny wielodzietnej i był najstarszym spośród dziewięciorga dzieci. Posługiwał się zarówno językiem polskim, jak i niemieckim, którego uczył się w niemieckiej szkole.

Ukończył Państwowe Gimnazjum w Rybniku. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i w Instytucie Katolickim w Paryżu (1927–1930). Święcenia kapłańskie przyjął 11 września 1927 w Katowicach. W okresie studiów paryskich działał jako duszpasterz wśród emigrantów polskich. Od 1930 pracował w diecezji katowickiej, gdzie był m.in. sekretarzem Akcji Katolickiej. Podczas II wojny światowej przebywał w Lublinie i na Górnym Śląsku, prowadził działalność charytatywną i duszpasterską na rzecz jeńców wojennych i więźniów obozów koncentracyjnych. Jego brat wcielony został do Wehrmachtu, a on został wpisany do III grupy Volkslisty, jednocześnie będąc kapelanem Armii Krajowej na Górnym Śląsku i pełnomocnikiem rządu na emigracji ds. kościelno-społecznych.

15 sierpnia 1945 został prekonizowany administratorem apostolskim Opola. Stworzył podstawy do powołania w 1972 diecezji opolskiej. Nie zgadzał się na osobne, nowe parafie dla repatriantów z Kresów, podobnie jak zakazywał nabożeństw tylko dla Górnoślązaków. Z nagrobków na cmentarzach w ramach odniemczania nakazywał skuwać niemieckie napisy, kapłanów mówiących w gwarze górnośląskiej zachęcał do nauki polskiego. W Niemczech traktowano go jako polskiego nacjonalistę, a w Polsce jego działalność spotkała się z niechętnym przyjęciem władz komunistycznych, które oskarżały go o antypolonizm. Często odwiedzali go Niemcy, zarówno ci, którzy zostali na Górnym Śląsku jak i z RFN-u, a także Górnoślązacy, którzy po wojnie zostali na zachodzie Europy. W celu nawiązania bliższych kontaktów z wiernymi, osobiście wygłaszał wykłady dla inteligencji w głównych kościołach większych miast (Opole, Bytom, Gliwice, Zabrze, Nysa, Prudnik, Racibórz i Strzelce Opolskie), które zapoczątkowały systematyczne duszpasterstwo inteligencji katolickiej. 26 stycznia 1951 został zmuszony do opuszczenia Opola. Przebywał w Krakowie i w Sierczy.

26 kwietnia 1951 otrzymał papieską nominację na biskupa tytularnego Sophene z zadaniami rządcy polskiej części archidiecezji wrocławskiej i rezydencją we Wrocławiu. Tej nominacji ponownie sprzeciwiły się władze państwowe. Biskup nie mógł rezydować we Wrocławiu, a sakrę przyjął potajemnie 10 października 1954 w Przemyślu.

W październiku 1956 został ostatecznie dopuszczony do objęcia urzędu. 1 grudnia 1956 mianowany biskupem tytularnym Vagi i specjalnym delegatem Prymasa Polski z uprawnieniami biskupa rezydencjalnego we Wrocławiu. 19 marca 1962 został podniesiony do godności arcybiskupa tytularnego Eucaity, a od 15 maja 1967 był administratorem apostolskim ad nutum Sanctae Sedis archidiecezji wrocławskiej. 28 czerwca 1972 został pełnoprawnym arcybiskupem metropolitą wrocławskim, pierwszym od śmierci Adolfa Bertrama w 1945.

W latach 1962–1965 uczestniczył w I i IV sesji soboru watykańskiego II. Zasiadał w soborowej Komisji do Spraw Apostolstwa Świeckich. Uczestniczył także w II sesji zwykłej Światowego Synodu Biskupów w Watykanie w 1971. W latach 1971–1974 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Rady Konferencji Episkopatów Europy. 5 marca 1973 papież Paweł VI kreował go kardynałem, z tytułem prezbitera bazyliki Świętego Krzyża na Via Flaminia.

Był inicjatorem i autorem listu biskupów polskich do niemieckich z 1965, przez wiele lat działał na rzecz uznania przez Niemcy Zachodnie granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej.

Został pochowany w kaplicy św. Kazimierza w południowej nawie archikatedry wrocławskiej.

Odznaczenia, upamiętnienie

W 1939 „za zasługi na polu pracy społecznej” został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi

Jedną z ulic, ciągnącą się od Wodzisławia Śląskiego (niedaleko miejsca urodzenia kardynała Kominka) do miasta Radlin, nazwano jego imieniem. Ulice jego imienia znajdują się również w: Opolu, Katowicach, Legnicy, Polkowicach, Wrocławiu i Rybniku. W 2005 roku z okazji 40-lecia wymiany listów między episkopatami polskim i niemieckim we Wrocławiu na Bulwarze Wyszyńskiego postawiono poświęcony mu pomnik.

Kardynał Kominek jest ponadto patronem Szkoły Podstawowej nr 1 w Kątach Wrocławskich i Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 3 w Wodzisławiu Śląskim. W należącej do niego Szkole Podstawowej nr 17, której był absolwentem znajduje się izba pamięci poświęcona życiu kardynała.

Bibliografia

• PiotrP. Nitecki PiotrP., Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, HenrykH. Gulbinowicz, Warszawa: „Pax”, 2000, ISBN 83-211-1311-7, OCLC 189782455 . Brak numerów stron w książce
• UrszulaU. Rzewiczok UrszulaU., Dzieje Dębu (1299–1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 87–88, ISBN 83-87727-30-X, OCLC 189698957 .
• AndrzejA. Hanich AndrzejA., Ksiądz infułat Bolesław Kominek, pierwszy administrator apostolski Śląska Opolskiego (1945–1951), Opole: Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski, 2012, ISBN 978-83-7126-288-3 .

Linki zewnętrzne

• Strona poświęcona Bolesławowi Kominkowi. [dostęp 2010-11-24].
• Nota biograficzna Bolesława Kominka na stronie Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu. [dostęp 2012-11-25].
• Wspomnienie o Bolesławie Kominku na oficjalnym portalu internetowym Wrocławia. [dostęp 2020-05-03].
• Bolesław Kominek [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-11-24]  (ang.).