Przejdź do zawartości

Bnin (Kórnik)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy części Kórnika. Zobacz też: Bnin.
Bnin
część miasta Kórnika
Ilustracja
Barokowy ratusz w Bninie
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

poznański

Gmina

Kórnik

Miasto

Kórnik

Prawa miejskie

1395–1934

W granicach Kórnika

1942–1944, 1960

SIMC

0970939

Populacja (2009)
• liczba ludności


2380

Położenie na mapie Kórnika
Mapa konturowa Kórnika, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Bnin”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Bnin”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bnin”
Położenie na mapie powiatu poznańskiego
Mapa konturowa powiatu poznańskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Bnin”
Położenie na mapie gminy Kórnik
Mapa konturowa gminy Kórnik, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Bnin”
Ziemia52°13′53″N 17°05′46″E/52,231389 17,096111

Bnin – południowa część miasta Kórnik, nad Jeziorem Bnińskim i Jeziorem Kórnickim.

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1395 roku położone było w XVI wieku w województwie kaliskim[1]. Bnin był do 1934 roku osobnym miastem, a w latach 1934-60 wsią, poza krótkim okresem podczas II wojny światowej (1942–1944), kiedy znajdował się w granicach Kórnika[2]. 31 grudnia 1960 został po raz drugi, permanentnie, włączony w granice Kórnika[3]. Mieszkańcy Bnina nigdy nie pogodzili się z tym faktem, ubiegając się czterokrotnie – każdorazowo nieskutecznie – o odzyskanie samodzielności administracyjnej i statusu miasta w latach 2004[4], 2006[5], 2010[6] i 2012[7].

Historyczny herb Bnina widniej nadal w oficjalnym herbie Kórnika, jednym z niewielu herbów złożonych z dwóch tarcz[8].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1395–1934 Bnin był miastem. W latach 1314–1793 (do II rozbioru Polski) Bnin leżał w województwie kaliskim[9].

W czasie wojny trzynastoletniej Bnin wystawił w 1458 roku 3 pieszych na odsiecz oblężonej polskiej załogi Zamku w Malborku[10]. Właścicielem miasta był Andrzej Górka (zm. 1551)[11]. Przed 1566 rokiem istniał tu zbór luterański, który upadł w 1592 roku[12].

Do II rozbioru Polski (1793) miasta Bnin i Kórnik leżały w województwie kaliskim; w wyniku rozbioru województwo kaliskie zostało włączone do Królestwa Prus, do prowincji Prusy Południowe.

W latach 1919–1939 w województwie poznańskim w powiecie śremskim. Do 13 czerwca 1934 miasto, kiedy to jako gmina jednostkowa został włączony do nowo utworzonej zbiorowej gminy Bnin, dla której Bnin (już jako wieś) został siedzibą[13]. 27 września 1934 gminę Bnin podzielono na 10 gromad (sołectw), w tym gromada Bnin[14]. Gmina Bnin pod administracją polską funkcjonowała do września 1939 roku[15]. 26 października 1939, pod okupacją niemiecką, przemianowano ją na Landgemeinde Seebrück. 1 kwietnia 1940 gminę Seebrück zniesiono, włączając jej obszar do gminy Kórnik (Burgstadt, od 18 maja 1943 Burgstadt (Wartheland)-Land). 1 kwietnia 1942 Bnin (Seebrück) i Prowent (Froschweiler) włączono do miasta Kórnika (Burgstadt)[2].

Po wojnie władze polskie gminy Bnin nie reaktywowały, mimo że podziały administracyjne wprowadzone przez okupantów wojennych winny zostać uchylone na mocy dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z sierpnia 1944[16]. Wyłączono jednak z Kórnika wsie Bnin i Prowent, które odtąd funkcjonowały jako jedna gromada w gminie Kórnik[17][18], aż do jej zniesienia jesienią 1954[19].

W związku z kolejną reformą administracyjną Polski, utworzono 5 października 1954 gromadę Bnin z siedzibą w Bninie[20]. Gromada Bnin utrzymała się tylko do końca 1959 roku; po jej zniesieniu 1 stycznia 1960 Bnin (z Prowentem) wszedł w skład nowo utworzonej gromady Kórnik-Południe[21].

31 grudnia 1960 roku z gromady Kórnik-Południe wyłączono miejscowości Bnin i Prowent, włączając je do miasta Kórnika[3]. Data ta stanowi utratę samodzielności administracyjnej Bnina i ustanowienia dla niego wspólnej administracji z Kórnikiem.

Przestrzennie Bnin nadal pozostaje odrębną jednostką o charakterze miejskim, odległym od Kórnika o 1 km (przy wjazdach do Bnina od strony Kórnika i Czmonia umieszczono znak E-17a z nazwą Bnina, mimo to, że nie stanowi odrębnej miejscowości), a specyfika odrębności Bnina względem Kórnika widoczna jest choćby w oficjalnym herbie miasta Kórnika, który składa się z historycznych herbów Kórnika po prawej i Bnina po lewej (kolejność heraldyczna). Z powodów tych od 2005[22] roku mieszkańcy Bnina starają się o przywrócenie mu praw miejskich:

Warto tu nadmienić, że dyskurs restytucji w Polsce rzadko polega tylko na „byciu miastem” w jakiejkolwiek formie (a więc nawet jako część innego miasta), lecz jest ściśle połączony z aspektami tożsamościowymi (duma, historia, nazwa, dziedzictwo kulturowe, samodzielność), czyli nie tylko z możliwością identyfikowania się mieszkańców jako mieszczan, lecz jako mieszczan konkretnego miasta. Dobrym tego przykładem jest wcześniej wzmiankowany Bnin (fot. 1A), miasto degradowane w 1934 r. i inkorporowane już jako wieś do sąsiedniego Kórnika w 1961 r. Bninianie nie uznają tego faktu jako aktu restytucji miejskości. Dowodem tego są ciągle wznawiane starania o przywrócenie miasta Bnin, i – co ciekawe – nie chodzi tu już nawet o samodzielność samorządową (według lokalnych petycji bninianie są gotowi zrzec się tego zbytku) lecz o samą restytucję historycznej nazwy Bnin, chociażby w trybie jednostki pomocniczej w gminie Kórnik (s. 22)[23].

Mimo tej aktywności starania bninian nie spotkały się z sukcesem:

Formalne wnioski zostały jednak odrzucone przez MSWiA/MAC w 2005, 2006 i 2012 r., za każdym razem powołując się na pozamerytoryczne ograniczenia formalnoprawno-rozwojowe motywowane twierdzeniem, że dzielenie miast jest „nieracjonalne wobec procesów urbanizacji” (mimo że przyzwolono na to w przypadku 13 innych miast, głównie śląskich w latach 90. XX w.) oraz brakiem prawnej opcji tworzenia dwóch miast w jednej gminie). Tak więc, ironicznie, miastu najbardziej aspirującemu ku restytucji najciężej będzie ją uzyskać (s.90)[24].

Atrakcje turystyczne

[edytuj | edytuj kod]

Ludzie urodzeni w Bninie

[edytuj | edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Bninie (Kórnik).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 178.
  2. ↑ a b Amtsbezirk Burgstadt (Wartheland)-Land [online], www.territorial.de [dostęp 2025-04-06].
  3. ↑ a b Dz.U. z 1961 r. nr 13, poz. 63
  4. ↑ Program XXXII sesji
  5. ↑ Uchwała XLVIII/530/2005
  6. ↑ LVIII/624/2010
  7. ↑ Uchwały
  8. ↑ Uchwała nr III/20/2002 Rady Miejskiej w Kórniku z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie Statutu Gminy Kórnik. Biuletyn Informacji Publicznej. [dostęp 2021-04-26].
  9. ↑ Polaszewski L., Szlachta zagrodowa w województwie kaliskim w XVI i XVII wieku, [w:] Rocznik Kaliski 1975, t. 8, s. 240–241.
  10. ↑ Kodex dyplomatyczny Wielkiej Polski; Codex diplomaticus Majoris Poloniae zawierający bulle papieżów, nadania książąt, przywileje miast, klasztorów i wsi, wraz z innemi podobnéj treści dyplomatami, tyczącemi się historyi téj prowincyi od roku 1136 do roku 1597; zebrany z materyałow przez Kaźmierza Raczyńskiego byłego Generała W. Polskiego i Marszałka nadwornego koronnego przysposobionych; wydany przez Edwarda Raczyńskiego, Poznań 1840, s. 181.
  11. ↑ Włodzimierz Dworzaczek, Andrzej Górka, w: Polski Słownik Biograficzny, t. VIII, 1959-1960, Wrocław-Kraków-Warszawa, s. 404.
  12. ↑ Henryk Merczyng, Zbory i senatorowie protestanccy w dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1904, s. 22.
  13. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 620.
  14. ↑ Poznański Dziennik Wojewódzki. 1934, nr 41, 27 września 1934 [dostęp 2025-04-06].
  15. ↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948, s. 153
  16. ↑ {{{tytuł}}} [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2025-04-06].
  17. ↑ Archiwum Państwowe w Poznaniu - Akta gminy Bnin
  18. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, PRL, GUS, Warszawa
  19. ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z 4 grudnia 1954 r., Nr. 20, Poz. 100
  20. ↑ Uchwała Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Śremie z dnia 6 października 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 8 października 1954 r., Nr. 16, Poz. 85)
  21. ↑ Uchwała Nr 13/59 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 18 września 1959 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie poznańskim w brzmieniu zatwierdzonym uchwałą Nr 458/59 Rady Ministrów z dnia 27 listopada 1959 r. w sprawie zatwierdzenia uchwał Wojewódzkich Rad Narodowych w Białymstoku, Koszalinie, Poznaniu i Wrocławiu w przedmiocie połączenia, zniesienia i utworzenia niektórych gromad (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z 18 grudnia 1959 r., Nr. 10, Poz. 116)
  22. ↑ Wnioski o nadanie statusu miasta rozpatrzone negatywnie przez Radę Ministrów.
  23. ↑ Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (2015). Research on degraded and restituted towns: Overview and state-ofthe-art / Miasta zdegradowane i restytuowane. Istota problemu i zakres badań, [In] Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (Eds.), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg, ss. 1-3 / 5-36
  24. ↑ Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (2015). The concept of urbanity in light of the municipal reform in interwar Poland / Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej (Eds.), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg, ss. 61-63 / 65-115
  25. ↑ Joseph Martin, Rodzina Kapturów: Z Mieczewa do Michigan, tłum. Sylwia Ufnalska mieczewo.com [dostęp 2013-05-22]
  26. ↑ Kościół p.w. Świętego Wojciecha
  27. ↑ Jarosław Malesiński Wspomnienie. mieczewo.com. 2012-02-02. [dostęp 2014-08-23].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Kórnik
Części miasta wg TERYT

Herb Kórnika

Powiat śremski (1919–1975)
  • Siedziba powiatu – Śrem
Przynależność wojewódzka
Miasta (1919–75)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–54 i 1973–75)
Gromady (1954–72)
Miasta i miasteczka zdegradowane reformą gminną z 1933–1934

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich / praw miasteczka / praw osiedla; (2) wytłuszczono miasta/osiedla trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast; (4) OTP – osiedle typu miejskiego; (5) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Gminy miejskie
Gminy wiejskie
z prawami miejskimi
Gminy wiejskie
z prawami miasteczka

Źródła: Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420, Dymitrow M., 2015, Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [in] Krzysztofik R., Dymitrow M. (Eds), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg, s. 61–63 / 65–115.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bnin_(Kórnik)&oldid=76667626”