Acós
Vilatge d'Occitània |
Acós
Accous | ||
---|---|---|
Geografia fisica | ||
Coordenadas | 42° 58′ 30″ N, 0° 35′ 55″ O | |
Superfícia | 60,68 km² | |
Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
2 463 m 490 m 420 m | |
Geografia politica | ||
País | Bearn | |
Parçan | Vath d'Aspa | |
Estat | França | |
Region 75 |
Navèra Aquitània | |
Departament 64 |
Pirenèus Atlantics | |
Arrondiment 642 |
Auloron | |
Canton 6401 |
Canton d'Auloron-1 (caplòc deth Canton d'Acós abans 2015) | |
Intercom 246401624 |
CC deth Haut Bearn | |
Cònsol | Dany Barraud (2020-2026) | |
Geografia umana | ||
Populacion Populacion totala (2019) |
458 ab. 470 ab. | |
Densitat | 7,42 ab./km² | |
Autras informacions | ||
Gentilici | (en francés) | |
Còde postal | 64490 | |
Còde INSEE | 64006 |
Acós (Accous en francés) qu'ei ua comuna bearnesa dera Vath d'Aspa administrada peth departament deths Pirenèus Atlantics dera region de Navèra Aquitània ancianament d'Aquitània.
Qu'ei traucada peth gave d'Aspa. Qu'ei ligada ath sovier deth escrivan bearnés deth sègle XVIII Ciprian Desporrins.
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]Toponimia
[modificar | Modificar lo còdi]Acós
[modificar | Modificar lo còdi]Era prononciacion qu'ei [a'kus]. Eras fòrmas ancianas que son Aspa Luca (sègle III, Itinerari d'Antonin), Achoss, Achost, en 1154, Acos en 1247, Acquos en 1385, Cos en 1583, Acous en 1608, Acous (mapa de Cassini, ara fin deth sègle XVIIIau) [1].
Gerhard Rohlfs, citat per Grosclaude, qu'explica Acós per un nom de hemna Acca e Acco atestat en Espanha e en Lusitania (cf. Accate en Piemont), dab eth sufixe « aquitanic » -ossum [1].
Dauzat qu'explica Acós per un nom latin de hemna Acca e Acco dab eth sufixe « aquitanic » -ossum o per un nom latin d'òmi *Contius; eth nom qu'ei a arreligar dab Acons [2]. N.B. que i a un nom celtic Contios, atestat [3].
Miquèu Grosclaude non cred pas aqueras ipotèsis, mès non dona cap explicacion [1].
Joèrs
[modificar | Modificar lo còdi]Era prononciacion qu'ei [ju'ɛrs]. Eras fòrmas ancianas que son Joertz, en 1345, Joers en 1385 e au sègle XVIIau, Jouers en 1712, Jouers (mapa de Cassini, ara fin deth sègla XVIIIau), Joers o Jouers (diccionari topografic de Pau Raimond [4].
Segon lo doctor Lemoine, citat per Grosclaude, eth nom que vien de Jovis ara, « autar de Jupitèr [4].
Segon Miquèu Grosclaude, l'ipotèsi deth doctor Lemoine ei pas realista; que's poderé pensar ath basco oihartz, varianta de oihan, « ahorèst » dab eth sufixe -etz; mès que caleré ua permutacion de o e de i [4] [vienut atau consonantic (iòd)].
Lhèrs
[modificar | Modificar lo còdi]Lhèrs qu'ei un vilatge separat deu rèste de la comuna, dens ua vath penjada. Que disen la plana de Lhèrs [5].
Era prononciacion qu'ei [ʎɛrs]. Eras fòrmas ancianas que son Lhers en 1705, Lhers (mapa de Cassini, ara fin deth sègle XVIIIau) [5].
Dauzat et alii disen pas arren de Lhèrs dens eth diccionari deus noms de lòcs, mès dens lo diccionari deths noms d'aigas e de montanhas, que i a LERS (vath d'Aussau), explicat atau « benlhèu deth provençau èrm (desèrt) » [5]
Segon Miquèu Grosclaude, Lhèrs e LERS son aparentats : LERS qu'ei escriut Lhers dens eth diccionari topografic de Pau Raimond, eths sites de vaths penjadas son semblables. Mès l'origina en èrm qu'ei impossibla e eth nom que demòra escur [5].
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Paul Raymond que nòta era municipalitat comptava ua abadia laïca, vassau de la vescomtes de Bearn. En 1385, s'i comptava 74 fòcs. Acós qu'èra eth caplòc dera vath d'Aspa.
Comunas tanhentas
[modificar | Modificar lo còdi]Bedós, Aidius, Leas e Atàs, Cèta e Eigun, Bòrça e Laruns.
Administracion
[modificar | Modificar lo còdi]Demografia
[modificar | Modificar lo còdi]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 053 | 1 509 | 1 573 | 1 651 | 1 606 | 1 627 | 1 586 | 1 530 | 1 531
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 591 | 1 508 | 1 440 | 1 429 | 1 369 | 1 302 | 1 274 | 1 102 | 1 072
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 033 | 1 024 | 1 050 | 1 025 | 849 | 888 | 803 | 649 | 612
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | 2008 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
499 |
443 |
440 |
372 |
396 |
434 |
432 |
431 |
431 447 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2009 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
431 447 |
426 443 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fonts | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE |
Economia
[modificar | Modificar lo còdi]Acós qu'ei ua vila agricòla e pastorala on òm produseish hromatges deths Pirenèus. Ua usia Toyal qu'i ei establida e qu'i ei ua hont de revienguts dab eth pagament dera taxa professionau ; era soa mudança en Bearn mes mei capvath que ho era encausa d'ua grèva de hami deth deputat Joan Lassala ath cap de la quaua era enterpresa japonesa e s'engatgè a non pas partir.
Lòcs e monuments
[modificar | Modificar lo còdi]-
Monument a Desporrins dab era tripla espada
-
Maison comuna
-
Glèisa
Personalitats ligadas dab era comuna
[modificar | Modificar lo còdi]Véder tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ 1,0 1,1 et 1,2 Michel Grosclaude, Dictionnaire toponymique des communes du Béarn, Escòla Gaston Febus, 1991, p. 36
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 2
- ↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 122-123 e 293
- ↑ 4,0 4,1 et 4,2 Michel Grosclaude, Dictionnaire toponymique des communes du Béarn, Escòla Gaston Febus, 1991, p. 42
- ↑ 5,0 5,1 5,2 et 5,3 Michel Grosclaude, Dictionnaire toponymique des communes du Béarn, Escòla Gaston Febus, 1991, p. 44
|