Guizhou
| Guìzhōu | |||
| 贵州 | |||
| provins | |||
 | |||
| Land |  Folkerepublikken Kina
| ||
|---|---|---|---|
| Areal | 176 167 km² | ||
| Folketal | 35 800 000 (2018) | ||
 Guizhou 26°50′00″N 106°50′00″E / 26.833333333333°N 106.83333333333°E | |||
 Plasseringa av Guizhou i Kina
| |||
| Wikimedia Commons: Guizhou | |||
Guizhou (forenkla kinesisk 贵州, pinyin Guìzhōu) er ein provins i dei sørlege, midtre delane av Folkerepublikken Kina. Guizhou grensar mot provinsane Sichuan og Chongqing i nord, provinsen Yunnan i vest, den autonome regionen Guangxi i sør og provinsen Hunan i aust. Provinsen dekker ei flatevidd på 176 000 km². Guiyang er hovudstad i provinsen.
Guizhou er ein av dei fattigaste provinsane i Kina. Berre 11 % av naturen vert brukt til dyrking av mat. Ris er ei av dei viktigaste eksportvarene, men det vert berre dyrka fram ei avling i året. Det vert også dyrka ein del mais og kveite.
Det går mange jernbanar gjennom provinsen, men mange av landsbyane har ikkje vegsamband i det heile.
Namn
[endre | endre wikiteksten]Området vart ei administrasjonseining under Tang-dynastiet, og fekk namnet Juzhou (矩州). Under det mongolsk-leia Yuan-dynastiet vart skriftteiknet 矩 (ju, 'tømmermannsvinkel') endra til 貴 (gui, 'verdifullt' eller 'dyrt').[1]
Geografi
[endre | endre wikiteksten]Guizhou er rik på fjell, særleg i vest, medan dei austlege og sørlege delane er ganske flate. Den vestlege delen av provinsen er ein del av Yunnan-Guizhou-platået.[2]
Klima
[endre | endre wikiteksten]Guizhou har eit fuktig, subtropisk klima. Årstidene skil seg lite frå kvarandre. Middeltemperaturen er om lag 10 til 20 °C. Januartemperaturane varierer frå 1 til 10 °C, medan julitemperaturane varierer frå 17 til 28 °C.
Historie
[endre | endre wikiteksten]Guizhou var godt kjend av kinesarane sidan oldtida, men det var ikkje før under Ming-dynastiet at området kom fast under kinesisk kontroll og vart organisert som provins. Sidan følgde masseinnvandring av kinesarar frå nærliggande provinsar som Sichuan og Hunan.
Den folkegruppa som stod sterkast i området frå før, miaofolket, gjorde stadig opprør. Under Qing-dynastiet heitte det at det var mindre oppstandar kvart trettiande år, og større kvart sekstiande. Opprørarane vart slått ned av regjeringa.
Guizhou vart formelt ein provins i 1413.[3]
Etter nasjonale økonomiske reformar som byrja i 1978, vart Guizhou den fattigaste provinsen i landet.[4]
Folkesetnad
[endre | endre wikiteksten]Guizhou er ein av provinsane i Kina der det bur folk frå eit stort tal ulike folkegrupper. Minoritetsgrupper utgjer meir enn 37 % av befolkninga. Mellom desse er yaofolk, miao, yifolk, qiangfolk, dongfolk, zhuangfolk, buyei, baifolk, tujiafolk, gelaofolk og shuifolk.
55,5 % av landområdet i provinsen er lagt ut til autonome regionar for etniske minoritetar. Guizhou er den provinsen i Kina som har høgst fertilitetsrate, 2,19.[5]
Økonomi
[endre | endre wikiteksten]Guizhou er den fattigaste provinsen i Kina, og økonomisk er lite utvikla. Han er rik på naturresurssar. Råvareproduksjonen er særleg knytt til skogsdrift og trevarer.[6] Andre viktige industrigreiner er energiproduksjon (elektrisitet) og gruvedrift, særleg utvinning av kol, kalkstein, arsenikk, gips, og oljeskifer.[6]
Administrasjonseiningar
[endre | endre wikiteksten]Guizhou har ni einingar på prefekturnivå, dei ni er delt i fire byprefektur, to prefektur og tre autonome distrikt:
| Kart | # | Namn | Hanzi (S) | Pinyin | Administrasjonssete |
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| — Byprefektur — | |||||
| 2 | Zunyi | 遵义市 | Zūnyì Shì | Honghuagang | |
| 4 | Liupanshui | 六盘水市 | Liùpánshuǐ Shì | Zhongshan | |
| 6 | Guiyang | 贵阳市 | Guìyáng Shì | Yunyan | |
| 5 | Anshun | 安顺市 | Ānshùn Shì | Xixiu | |
| — Prefektur — | |||||
| 1 | Bijie | 毕节地区 | Bìjíe Dìqū | Bijie | |
| 3 | Tongren | 铜仁地区 | Tóngrén Dìqū | Tongren | |
| — Autonome prefektur — | |||||
| 7 | Qianxinan for buyei og miao | 黔西南布依族苗族自治州 | Qiánxī'nán Bùyīzú Miáozú Zìzhìzhōu |
Xingyi i Guizhou | |
| 8 | Qiannan for Buyei og miao | 黔南布依族苗族自治州 | Qiánnán Bùyīzú Miáozú Zìzhìzhōu |
Duyun i Guizhou | |
| 9 | Qiandongnan for miao og dong | 黔东南苗族侗族自治州 | Qiándōngnán Miáozú Dòngzú Zìzhìzhōu |
Kaili i Guizhou | |
Dei ni einingane er delt opp i 88 einingar på fylkesnivå (14 distrikt, 7 byfylke, 55 fylke, 11 sjølvstyrande fylke og 1 spesialdistrikt).
Styresmakter
[endre | endre wikiteksten]Den regionale leiaren i Kinas kommunistparti er Sun Zhigang. Guvernøren er Shen Yiqin (2020).
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ Wilkinson (2012), s. 233.
- ↑ «Guizhou Province». ChinaToday.com. Henta 29. februar 2016.
- ↑ Maygew, Bradley; Miller, Korina; English, Alex (2002). "Facts about South-West China - History". South-West China (2 utg.). Lonely Planet. s. 16–20, 24.
- ↑ Hutchings, Graham (2003). "Guizhou Province". Modern China: A Guide to a Century of Change. Harvard University Press. s. 176–177.
- ↑ Heather Kathleen Mary Terrell (May 2005). «Fertility in China in 2000 : A County Level Analysis (thesis, 140 s.)» (PDF). Texas A & M University. Henta 27. november 2010.
- ↑ 6,0 6,1 «Market Profiles on Chinese Cities and Provinces : Guizhou Province». Hong Kong Trade Development Council (HKTD)/Guizhou Statistical Yearbook 2008. January 2009. Henta 27. november 2010.
- Bibliografi
- Wilkinson, Endymion (2012). Chinese History: A New Manual. Harvard-Yenching Institute Monograph Series 84. Cambridge, MA: Harvard-Yenching Institute; Harvard University Asia Center. ISBN 978-0-674-06715-8.
- Denne artikkelen bygger på «Guizhou» frå Wikipedia på bokmål, den 16. september 2009.
- Denne artikkelen bygger på «Guizhou» frå Wikipedia på engelsk, den 12. mars 2011.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]
| Provinsar |  | |
|---|---|---|
| Autonome regionar | ||
| Byprovinsar | ||
| Spesielle administrative regionar | ||