Al-Bireh

Denne artikkelen handlar om landsbyen i Palestina. For byen i Libanon, sjå Al-Bireh i Libanon.

al-Bireh
البيرة, al-Bira
kommune
Våpenskjold
Namneopphav: Palassbrunnen
Land	Dei palestinske territoria
Guvernement	Ramallah og al-Bireh guvernement
Koordinatar	31°54′18.51″N 35°12′53.85″E
Areal	22,4 km²
Folketal	38 202  (2006)
Borgarmeister	Umar Hammayil
Al-Bireh 31.905141666667°N 35.214958333333°E / 31.905141666667; 35.214958333333
Kart som viser Al-Bireh. Kart som viser Al-Bireh.
Wikimedia Commons: Al-Bireh

Al-Bireh, al-Birah eller el-Bira (arabisk البيرة) er ein palestinsk by like ved Ramallah, sentralt på Vestbreidda, 15 km nord for Jerusalem. Han ligg på ein sentral rygg som går gjennom Vestbreidda, 860 meter over havet.

På grunn av plasseringa ligg al-Bireh i den økonomiske overgangen mellom nord og sør, og langs karavaneruta mellom Jerusalem og Nablus. I følgje Palestinsk statistisk sentralbyrå (PCBS) hadde byen eit folketal på kring 39 202 i 2007.

Historie

Al-Bireh krossfararkyrkje i 1880.

Edward Robinson identifiserte Al-Bireh tidleg på 1800-talet som den bibelske Be'eroth,.

Krossfararane erobra og kalla byen Birra. Han vart òg kalla Castrum Mahomeria, Magna Mahomeria eller Mahomeria Major. Han var ein av 21 landsbyar gjeven av kong Godfrey som eit len til Den heilage grav-kyrkja. I 1114 vart gåva stadfesta av Baldwin I av Jerusalem.

I 1156 sverga 92 menneske frå Mahomeria truskap til Den heilage grav-kyrkja, og seinare 50 namn til dei neste tre tiåra. Det er derfor estimert at den totale frankiske folkesetnaden på denne tida var 500-700.

Krossfararane bygde ei borg, kyrkje og herberge der. Dei to sistnemnde bygningane vart bygde av tempelriddarar i 1146 og høyrte til Den heilage grav-kyrkja. Ajjubidane under Saladin dreiv bort krossfararane frå Birra, då dei erobra dei indre områda av Palestina etter slaget ved Hittin i 1187, og øydela byen fullstendig. Yaqut al-Hamawi nemner å ha sett ruinane nokre få gonger under reisene sine i området. Nær slutten av styret til ajjubidane, i 1280, var den moderne byen al-Bireh ein busett landsby. Ajjubidane bygde ein moské i byen tileigna Umar ibn al-Khattab like ved ruinane av kyrkja.

Osmansk tid

Al-Bireh vart, som resten av Palestina, ein del av Det osmanske riket i 1517, og i skattelistene frå 1596 vart landsbyen kalla Bira al-Kubra i Al-Quds nahiya i Al-Quds liwa. Han hadde eit folketal på 45 hushaldningar, alle muslimar, og betalte skatt for kveite, bygg, oliventre, frukttre, tilfeldige inntekter, bikubar og/eller geiter.

Etter arabaropprøret i Palestina i 1834, kalla dei osmanske styresmaktene mange menn frå Al-Bireh inn som soldatar. I 1838, då Robinson vitja staden, hadde 60 vorte tekne bort som soldatar av ein folkesetnad på 700.

Då den franske oppdagaren Victor Guérin vitja landsbyen i 1863, hadde han 800 innbyggjarar. I 1883 skildra Palestine Exploration Fund i Survey of Western Palestine Bireh som ein ganske stor landsby, med «ganske velhaldne» hus.

Fram til 1917 var byen eit politisk og administrativ senter i Det osmanske riket.{{treng kjelde

Det britiske mandatet

I folketeljinga i 1922 hadde Al-Bireh eit folketal på 1 479; 1 407 muslimar, og 72 kristne, og dette auka i folketeljinga i 1931 til 2 292, 2044 muslimar og 248 kristne, i 541 hus.

I 1945 var folketalet i byen 2 920, der byområdet var på 967 mål og landsbygda 22 045 mål, i følgje ei offisiell landmåling. Av dette var 5 162 mål var plantasjar og irrigert land, 11 226 nytta for korn, medan 759 mål var utbygd (urbant) land.

Etter 1948

Etter den arabisk-israelske krigen i 1948, og etter våpenkvileavtalen i 1949, kom Al-Bireh under Jordan sitt styre. Den 6. juni 1967 tok israelske soldatar kontrollen over byen frå jordanarane i seksdagarskrigen. I 1994 vart det sivile styret av byen overført til Den palestinske sjølvstyresmakta som følgje av Osloavtalen. Al-Bireh er det nest største senteret for palestinsk administrasjon etter Gaza. Utanom hovudkvarteret til guvernøren, ligg fleire statlege, ikkje-statlege og private organisasjonar her.

Venskapsbyar

• Youngstown i Ohio
• Fort Lauderdale i Florida
• Gennevilliers i Frankrike

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Al-Bireh» frå Wikipedia på engelsk, den 22. september 2015.
  • Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
• Barron, J. B., red. (1923). Palestine: Report and General Abstracts of the Census of 1922. Government of Palestine. Table VII, Ramallah underdistrikt. 
• Conder, Claude Reignier; Kitchener, H. H. (1883). The Survey of Western Palestine: Memoirs of the Topography, Orography, Hydrography, and Archeology 3. London: Committee of the Palestine Exploration Fund. 
• Guérin, Victor (1869). Description Géographique Historique et Archéologique de la Palestine (på fransk). 1: Judee, pt. 3. Paris: L'Imprimerie Nationale. 
• Guérin, Victor (1874). Description Géographique Historique et Archéologique de la Palestine (på fransk). 2: Samarie, pt. 1. Paris: L'Imprimerie Nationale.  (p. 205)
• Hadawi, Sami (1970), Village Statistics of 1945: A Classification of Land and Area ownership in Palestine, Palestinsk frigjeringsorganisasjon forskingssentral 
• Hütteroth, Wolf-Dieter; Abdulfattah, Kamal (1977). Historical Geography of Palestine, Transjordan and South Syria in the Late 16th Century. Erlanger Geographische Arbeiten, Sonderband 5. Erlangen, Tyskland: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft. ISBN 3-920405-41-2. 
• Mills, E., red. (1932). Census of Palestine 1931. Population of Villages, Towns and Administrative Areas (PDF). Jerusalem: Government of Palestine. 
• Palmer, E. H. (1881). The Survey of Western Palestine: Arabic and English Name Lists Collected During the Survey by Lieutenants Conder og Kitchener, R. E. Transliterated and Explained by E.H. Palmer. Committee of the Palestine Exploration Fund. 
• Pringle, Denys (1993). The Churches of the Crusader Kingdom of Jerusalem: Volume I A-K (excluding Akko and Jerusalem). Cambridge University Press. ISBN 0 521 39036 2. 
• Pringle, Denys (1997). Secular buildings in the Crusader Kingdom of Jerusalem: an archaeological Gazetter. Cambridge University Press. ISBN 0521 46010 7. 
• Pringle, Denys (2009). The Churches of the Crusader Kingdom of Jerusalem: Volume IV The cities of Akko and Tyr in Lebanon. Tyr with Addenda and Corrigenda to Volumes I-III. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-85148-0. 
• Robinson, Edward; Smith, Eli (1841). Biblical Researches in Palestine, Mount Sinai and Arabia Petraea: A Journal of Travels in the year 1838 2. Boston: Crocker & Brewster. 
• Robinson, Edward; Smith, Eli (1856). Biblical Researches in Palestine and adjacent regions: A Journal of Travels i years 1838 and 1852, 2nd edition 3. London: John Murray.  (p. 76)
• Robinson, Edward; Smith, Eli (1856). Later Biblical Researches in Palestine and adjacent regions: A Journal of Travels i year 1852. London: John Murray.  s. 429 + 340(?)
• Röhricht, Reinhold (1893). (RRH) Regesta regni Hierosolymitani (MXCVII-MCCXCI) (på latin). Berlin: Libraria Academica Wageriana. 
• de Roziére, red. (1849). Cartulaire de l'église du Saint Sépulchre de Jérusalem: publié d'après les manuscrits du Vatican (på fransk). Paris: Imprimerie nationale. 
• Sharon, Moshe (1999). Corpus Inscriptionum Arabarum Palaestinae, Vol. II, B-C. BRILL. ISBN 9004110836. 
• Strange, le, Guy (1890). Palestine Under the Moslems: A Description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500. Committee of the Palestine Exploration Fund. 
• de Vogüé, Melchior (1860). Les églises de la Terre Sainte.  s. 338-339

Bakgrunnsstoff

• Velkomen til al-Bira