Naar inhoud springen

Olympische Zomerspelen 2012

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Olympische Zomerspelen van 2012)
Spelen van de XXXe Olympiade
Olympische Zomerspelen 2012
Locatie Vlag van Verenigd Koninkrijk Londen, Verenigd Koninkrijk
Motto Inspire a Generation
(Inspireer een Generatie)
Deelnemende landen 204
Deelnemende atleten 10.519
Evenementen 302 in 26 sporten
Openings­ceremonie 27 juli 2012
Sluitings­ceremonie 12 augustus 2012
Officiële opening door Koningin Elizabeth II
Atleteneed Sarah Stevenson
Juryeed Mik Basi
Olympische vlam Callum Airlie
Jordan Duckitt
Desiree Henry
Katie Kirk
Cameron MacRitchie
Aidan Reynolds
Adelle Tracey
Vorige Spelen 2008: Peking (China)
Volgende Spelen 2016: Rio de Janeiro (Brazilië)
Portaal  Portaalicoon   Olympische Spelen
Sport

De Olympische Zomerspelen van de XXXe Olympiade werden van 27 juli tot en met 12 augustus 2012 gehouden in Londen, de hoofdstad van het Verenigd Koninkrijk. Het was de 27e editie van de Zomerspelen, die voor het eerst in 1896 werden georganiseerd. Londen is de eerste stad die voor de derde keer de Spelen mocht organiseren. Eerder vonden de Spelen van 1908 en 1948 hier plaats. Aansluitend aan de Olympische Spelen werden in Londen ook de Paralympische Spelen gehouden.

Londen werd op 6 juli 2005 in Singapore door het IOC gekozen als de gastheer voor de Olympische Spelen van 2012. Andere kandidaten waren: Parijs, New York, Madrid en Moskou. In de eerste ronde viel Moskou af, in de tweede ronde New York, in de derde ronde Madrid en ten slotte ook Parijs.

Keuze gaststad Olympische Zomerspelen 2012
Stad 1e ronde 2e ronde 3e ronde 4e ronde
Vlag van Verenigd Koninkrijk Londen 22 27 39 54
Vlag van Frankrijk Parijs 21 25 33 50
Vlag van Spanje Madrid 20 32 31
Vlag van Verenigde Staten New York 19 16
Vlag van Rusland Moskou 15

De Spelen werden georganiseerd door het London Organising Committee of the Olympic Games and Paralympic Games (LOCOG). De realisatie van de sportaccommodaties en de infrastructuur wordt verzorgd door de Olympic Delivery Authority.

Op 10 mei 2012 werd zoals gewoonlijk de vlam ontstoken in de Tempel van Hera in Olympia. Zeven dagen later, 17 mei kwam de olympische vlam aan op de plaats van de eerste moderne Spelen: Panathinaiko, Athene. De olympische vlam kwam op 18 mei aan in het Verenigd Koninkrijk waar de organisatie de campagne Moment to Shine lanceerde, een oproep om burgers een stukje met de vlam te laten lopen. 8000 burgers hebben de vlam een stukje door het Verenigd Koninkrijk gedragen. De organisatie ontwierp een route waarbij 95% van de bevolking binnen 1 uur reistijd de fakkeltocht kon bekijken, passend bij het thema van deze editie: Inspire a Generation (Inspireer een generatie). Op 6 juni heeft de olympische vlam het Verenigd Koninkrijk even verlaten om rond te laten gaan in de Ierse hoofdstad Dublin. Tijdens de openingsceremonie op vrijdag 27 juli is het olympisch vuur in het Olympisch Stadion (Londen) door zeven beloftevolle Britse atleten ontstoken.

  • Aantal deelnemers
    • 10.519 (5.864 mannen en 4.655 vrouwen) uit 205 landen
  • Jongste deelnemer
  • Oudste deelnemer

Accommodaties

[bewerken | brontekst bewerken]
Het Wembleystadion is gebruikt bij het voetbaltoernooi.
Lord's Cricket Ground
The O2
Accommodatie Functie
Olympic Park De hoofdlocatie van de Spelen gelegen in Stratford met een aantal nieuwe sportcentra, het olympisch dorp en het centrale Olympisch Stadion. Het openbaarvervoersnetwerk rond het naastgelegen Station Stratford, is sterk uitgebreid om de grote aantallen reizigers efficiënt te kunnen aan- en afvoeren.
Olympisch Stadion Openings- en Sluitingsceremonie, Atletiek (uitgezonderd Marathon en Snelwandelen)
Basketball Arena Basketbal en Handbal (finales en halve finales)
Copper Box Handbal, Moderne Vijfkamp (schermen)
London Aquatics Centre Schoonspringen, Synchroonzwemmen, Zwemmen, Moderne Vijfkamp (zwemmen)
London Velopark Baanwielrennen en BMX
Riverbank Arena Hockey
Earls Court Volleybal
ExCeL Exhibition Centre Boksen, gewichtheffen, judo, schermen, taekwondo, tafeltennis en worstelen
Greenwich Park Paardrijden (dressuur, eventing, springconcours), Moderne Vijfkamp (springconcours, lopen, schieten)
Hadleigh Country Park Mountainbike
Horse Guards Parade Beachvolleybal
Hyde Park Triatlon, Zwemmen (openwater)
Lord's Cricket Ground Boogschieten
Regent's Park Wegwielrennen, Atletiek (Marathon en snelwandelen)
Royal Artillery Barracks Schieten
North Greenwich Arena Basketbal (finales) en Gymnastiek (artistiek, trampoline)
Wimbledon Tennis
Wembley Voetbal
Wembley Arena Badminton en Gymnastiek (ritmisch)
Lee Valley White Water Centre Kano (wildwater slalom)
Dorney Lake van Eton College Kano (vlakwater sprint), Roeien
Het Kanaal bij Weymouth Zeilen

Het "Olympic Park" werd na afloop van de Spelen, in 2013, vernoemd naar koningin Elizabeth. Het park draagt sindsdien de naam Queen Elizabeth Olympic Park.[3]

Op deze Spelen staan 26 olympische sporten op het programma. Deze vallen uiteen in 302 medaille-evenementen.

Atletiek
Badminton
Basketbal
Boksen
Boogschieten
Gewichtheffen
Gymnastiek
Ritmische gymnastiek
Trampolinespringen
Turnen
Handbal
Hockey
Judo
Kanovaren
Vlakwater sprint
Wildwater slalom
Moderne vijfkamp
Paardensport
Roeien
Schermen
Schietsport
Taekwondo
Tafeltennis
Tennis
Triatlon
Voetbal
Volleybal
Beachvolleybal
Zaalvolleybal
Wielersport
Baanwielrennen
BMX
Mountainbiken
Wegwielrennen
Worstelen
Zeilen
Zwemsport
Schoonspringen
Synchroonzwemmen
Waterpolo
Zwemmen
Sport Nieuw Verdwenen (t.o.v. 2008) Wijzigingen
Honkbal
Softbal
afgevoerd
afgevoerd
Boksen Vlieggewicht (v)
Halfweltergewicht (v)
Halfzwaargewicht (v)
Vedergewicht (m)
Kanovaren C1 200 m (m)
K1 200 m (m)
K2 200 m (m)
K1 200 m (v)
C1 500 m (m)
C2 500 m (m)
K1 500 m (m)
K2 500 m (m)
Tennis Gemengd dubbelspel
Wielrennen (baan) Omnium (m)
Keirin (v)
Omnium (v)
Ploegachtervolging (v)
Team sprint (v)
Achtervolging, individueel (m)
Koppelkoers (m)
Puntenkoers (m)
Achtervolging, individueel (v)
Puntenkoers (v)
Zeilen Catamaran-klasse (Tornado) Kielboot-klasse: vrouwen:
de Elliott 6m vervangt de Yngling
Schermen (Als gevolg van roulatiesysteem)
mannen: floret team in plaats van degen team
vrouwen: degen team in plaats van sabel team
13 13 3
 ●  Openingsceremonie     Wedstrijden  ●  Wedstrijden met medailles  ●  Sluitingsceremonie
juli / augustus 2012 wo
25
do
26
vr
27
za
28
zo
29
ma
30
di
31
wo
1
do
2
vr
3
za
4
zo
5
ma
6
di
7
wo
8
do
9
vr
10
za
11
zo
12
Tot.
Atletiek 2 6 6 5 4 4 5 6 8 1 47
Badminton 1 2 2 5
Basketbal 1 1 2
Boksen 3 5 5 13
Boogschieten 1 1 1 1 4
Gewichtheffen 1 2 2 2 2 2 1 1 1 1 15
Gymnastiek 1 1 1 1 1 1 3 3 4 1 1 18
Handbal 1 1 2
Hockey 1 1 2
Judo 2 2 2 2 2 2 2 14
Kanovaren 1 1 2 4 4 4 16
Moderne Vijfkamp 1 1 2
Paardensport 2 1 1 1 1 6
Roeien 3 3 4 4 14
Schermen 1 1 1 1 2 1 1 1 1 10
Schietsport 2 2 1 1 1 1 2 2 1 2 15
Schoonspringen 1 1 1 1 1 1 1 1 8
Synchroonzwemmen 1 1 2
Taekwondo 2 2 2 2 8
Tafeltennis 1 1 1 1 4
Tennis 2 3 5
Triatlon 1 1 2
Voetbal 1 1 2
Volleybal 1 1 1 1 4
Waterpolo 1 1 2
Wielersport 1 1 2 2 2 1 1 1 3 2 1 1 18
Worstelen 2 3 2 2 2 2 3 2 18
Zeilen 2 2 2 1 1 1 1 10
Zwemmen 4 4 4 4 4 4 4 4 1 1 34
Totaal 12 14 12 15 20 18 22 25 23 18 21 16 23 16 32 15 302
Cumulatief 12 26 38 53 73 91 113 138 161 179 200 216 239 255 287 302
Ceremonies
juli / augustus 2012 wo
25
do
26
vr
27
za
28
zo
29
ma
30
di
31
wo
1
do
2
vr
3
za
4
zo
5
ma
6
di
7
wo
8
do
9
vr
10
za
11
zo
12
Tot.

Deelnemende landen

[bewerken | brontekst bewerken]
De Tower Bridge met olympische ringen.

Aan de Spelen deden alle 204[4] Nationale Olympische Comités (NOC's) mee. Alhoewel het niet correct is, wordt een NOC vaak met een land gelijkgesteld. In 2012 waren er 204.[4] Het aantal deelnemende "landen" is hetzelfde gebleven in vergelijking met de voorgaande editie maar daarnaast zijn er ook sporters die buiten een NOC om aan de Spelen mogen meedoen. Deze worden door het IOC aangeduid als Onafhankelijk olympisch deelnemer en komen uit onder de olympische vlag. Die laatste groep sporters is het gevolg van het besluit om na het opheffen van de Nederlandse Antillen in 2010 het NOC van de Nederlandse Antillen niet meer te erkennen terwijl de nieuwe landen Curaçao en Sint-Maarten als afhankelijke landen niet meer met een eigen NOC IOC-lid kunnen worden. Ook atleten uit Zuid-Soedan deden niet mee onder hun eigen vlag omdat het IOC nog geen Nationaal Olympisch Comité heeft erkend en de sport-infrastructuur nog in opbouw is.

In vergelijking met vier jaar eerder nam Brunei nu wel deel.

De 204 deelnemende entiteiten zijn in te delen in drie groepen:

De onderstaande lijst geeft een overzicht van alle deelnemende landen. De naam van het land linkt naar de specifieke olympische pagina van dat land voor de Spelen van 2012.

Vlag van Afghanistan Afghanistan
Vlag van Albanië Albanië
Vlag van Algerije Algerije
Vlag van Amerikaanse Maagdeneilanden Amerikaanse Maagdeneilanden
Vlag van Amerikaans-Samoa Amerikaans-Samoa
Vlag van Andorra Andorra
Vlag van Angola Angola
Vlag van Antigua en Barbuda Antigua en Barbuda
Vlag van Argentinië Argentinië
Vlag van Armenië Armenië
Vlag van Aruba Aruba
Vlag van Australië Australië
Vlag van Azerbeidzjan Azerbeidzjan
Vlag van de Bahama's Bahama's
Vlag van Bahrein Bahrein
Vlag van Bangladesh Bangladesh
Vlag van Barbados Barbados
Vlag van België België
Vlag van Belize Belize
Vlag van Benin Benin
Vlag van Bermuda Bermuda
Vlag van Bhutan Bhutan
Vlag van Bolivia Bolivia
Vlag van Bosnië en Herzegovina Bosnië en Herzegovina
Vlag van Botswana Botswana
Vlag van Brazilië Brazilië
Vlag van Britse Maagdeneilanden Britse Maagdeneilanden
Vlag van Brunei Brunei
Vlag van Bulgarije Bulgarije
Vlag van Burkina Faso Burkina Faso
Vlag van Burundi Burundi
Vlag van Cambodja Cambodja
Vlag van Canada Canada
Vlag van Centraal-Afrikaanse Republiek Centraal-Afrikaanse Republiek
Vlag van Chili Chili
Vlag van China China
Vlag van Chinees Taipei Chinees Taipei
Vlag van Colombia Colombia
Vlag van de Comoren Comoren
Vlag van Congo-Brazzaville Congo-Brazzaville
Vlag van Congo-Kinshasa Congo-Kinshasa
Vlag van Cookeilanden Cookeilanden
Vlag van Costa Rica Costa Rica
Vlag van Cuba Cuba
Vlag van Cyprus Cyprus
Vlag van Denemarken Denemarken
Vlag van Djibouti Djibouti
Vlag van Dominica Dominica
Vlag van Dominicaanse Republiek Dominicaanse Republiek
Vlag van Duitsland Duitsland
Vlag van Ecuador Ecuador

Vlag van Egypte Egypte
Vlag van El Salvador El Salvador
Vlag van Equatoriaal-Guinea Equatoriaal-Guinea
Vlag van Eritrea Eritrea
Vlag van Estland Estland
Vlag van Ethiopië Ethiopië
Vlag van Fiji Fiji
Vlag van de Filipijnen Filipijnen
Vlag van Finland Finland
Vlag van Frankrijk Frankrijk
Vlag van Gabon Gabon
Vlag van Gambia Gambia
Vlag van Georgië Georgië
Vlag van Ghana Ghana
Vlag van Grenada Grenada
Vlag van Griekenland Griekenland
Vlag van Groot-Brittannië Groot-Brittannië
Vlag van Guam Guam
Vlag van Guatemala Guatemala
Vlag van Guinee Guinee
Vlag van Guinee-Bissau Guinee-Bissau
Vlag van Guyana Guyana
Vlag van Haïti Haïti
Vlag van Honduras Honduras
Vlag van Hongarije Hongarije
Vlag van Hongkong Hongkong
Vlag van Ierland Ierland
Vlag van IJsland IJsland
Vlag van India India
Vlag van Indonesië Indonesië
Vlag van Irak Irak
Vlag van Iran Iran
Vlag van Israël Israël
Vlag van Italië Italië
Vlag van Ivoorkust Ivoorkust
Vlag van Jamaica Jamaica
Vlag van Japan Japan
Vlag van Jemen Jemen
Vlag van Jordanië Jordanië
Vlag van de Kaaimaneilanden Kaaimaneilanden
Vlag van Kaapverdië Kaapverdië
Vlag van Kameroen Kameroen
Vlag van Kazachstan Kazachstan
Vlag van Kenia Kenia
Vlag van Kirgizië Kirgizië
Vlag van Kiribati Kiribati
Vlag van Koeweit Koeweit
Vlag van Kroatië Kroatië
Vlag van Laos Laos
Vlag van Lesotho Lesotho
Vlag van Letland Letland

Vlag van Libanon Libanon
Vlag van Liberia Liberia
Vlag van Libië Libië
Vlag van Liechtenstein Liechtenstein
Vlag van Litouwen Litouwen
Vlag van Luxemburg Luxemburg
Vlag van Noord-Macedonië Macedonië
Vlag van Madagaskar Madagaskar
Vlag van Malawi Malawi
Vlag van Malediven Malediven
Vlag van Maleisië Maleisië
Vlag van Mali Mali
Vlag van Malta Malta
Vlag van Marokko Marokko
Vlag van Marshalleilanden Marshalleilanden
Vlag van Mauritanie Mauritanië
Vlag van Mauritius Mauritius
Vlag van Mexico Mexico
Vlag van Micronesië Micronesië
Vlag van Moldavië Moldavië
Vlag van Monaco Monaco
Vlag van Mongolië Mongolië
Vlag van Montenegro Montenegro
Vlag van Mozambique Mozambique
Vlag van Myanmar Myanmar
Vlag van Namibië Namibië
Vlag van Nauru Nauru
Vlag van Nederland Nederland
Vlag van Nepal Nepal
Vlag van Nicaragua Nicaragua
Vlag van Nieuw-Zeeland Nieuw-Zeeland
Vlag van Niger Niger
Vlag van Nigeria Nigeria
Vlag van Noord-Korea Noord-Korea
Vlag van Noorwegen Noorwegen
Vlag van Oeganda Oeganda
Vlag van Oekraïne Oekraïne
Vlag van Oezbekistan Oezbekistan
Vlag van Oman Oman
Vlag van Oostenrijk Oostenrijk
Vlag van Oost-Timor Oost-Timor
Vlag van Pakistan Pakistan
Vlag van Palau Palau
Vlag van Palestina Palestina
Vlag van Panama Panama
Vlag van Papoea-Nieuw-Guinea Papoea-Nieuw-Guinea
Vlag van Paraguay Paraguay
Vlag van Peru Peru
Vlag van Polen Polen
Vlag van Portugal Portugal
Vlag van Puerto Rico Puerto Rico

Vlag van Qatar Qatar
Vlag van Roemenië Roemenië
Vlag van Rusland Rusland
Vlag van Rwanda Rwanda
Vlag van Saint Kitts en Nevis Saint Kitts en Nevis
Vlag van Saint Lucia Saint Lucia
Vlag van Saint Vincent en de Grenadines Saint Vincent en de Grenadines
Vlag van Salomonseilanden Salomonseilanden
Vlag van Samoa Samoa
Vlag van San Marino San Marino
Vlag van Sao Tomé en Principe Sao Tomé en Principe
Vlag van Saoedi-Arabië Saoedi-Arabië
Vlag van Senegal Senegal
Vlag van Servië Servië
Vlag van de Seychellen Seychellen
Vlag van Sierra Leone Sierra Leone
Vlag van Singapore Singapore
Vlag van Slovenië Slovenië
Vlag van Slowakije Slowakije
Vlag van Soedan Soedan
Vlag van Somalië Somalië
Vlag van Spanje Spanje
Vlag van Sri Lanka Sri Lanka
Vlag van Suriname Suriname
Vlag van Swaziland Swaziland
Vlag van Syrië Syrië
Vlag van Tadzjikistan Tadzjikistan
Vlag van Tanzania Tanzania
Vlag van Thailand Thailand
Vlag van Togo Togo
Vlag van Tonga Tonga
Vlag van Trinidad en Tobago Trinidad en Tobago
Vlag van Tsjaad Tsjaad
Vlag van Tsjechië Tsjechië
Vlag van Tunesië Tunesië
Vlag van Turkije Turkije
Vlag van Turkmenistan Turkmenistan
Vlag van Tuvalu Tuvalu
Vlag van Uruguay Uruguay
Vlag van Vanuatu Vanuatu
Vlag van Venezuela Venezuela
Vlag van Verenigde Arabische Emiraten Verenigde Arabische Emiraten
Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten
Vlag van Vietnam Vietnam
Vlag van Wit-Rusland Wit-Rusland
Vlag van Zambia Zambia
Vlag van Zimbabwe Zimbabwe
Vlag van Zuid-Afrika Zuid-Afrika
Vlag van Zuid-Korea Zuid-Korea
Vlag van Zweden Zweden
Vlag van Zwitserland Zwitserland

Onafhankelijke olympische deelnemers

Op 27 juli 2011 werden de medailles officieel gepresenteerd, een ontwerp van de Brit David Watkins. Het ontwerp op de voorzijde is zoals bij de eerdere medailles het geval was; de Griekse godin van de overwinning, Nikè die uit het Parthenon stapt om in de gaststad te arriveren. Op de achterzijde is onder meer het logo van de Spelen en de Theems te herkennen.[5]

Medaillewinnaars

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Lijst van medaillewinnaars op de Olympische Zomerspelen 2012 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Medaillespiegel

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Medaillespiegel van de Olympische Zomerspelen 2012 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de onderstaande tabel staat de top 10 plus België en Nederland. In de tabel heeft het gastland een blauwe achtergrond.

 Plaats  Land NOC Goud Goud Zilver Zilver Brons Brons Totaal
1 Vlag van de Verenigde Staten Verenigde Staten USA 46 29 29 104
2 Vlag van China China CHN 38 27 23 88
3 Vlag van Groot-Brittannië Groot-Brittannië GBR 29 17 19 65
4 Vlag van Rusland Rusland RUS 24 26 32 82
5 Vlag van Zuid-Korea Zuid-Korea KOR 13 8 7 28
6 Vlag van Duitsland Duitsland GER 11 19 14 44
7 Vlag van Frankrijk Frankrijk FRA 11 11 12 34
8 Vlag van Italië Italië ITA 8 9 11 28
9 Vlag van Hongarije Hongarije HUN 8 4 5 17
10 Vlag van Australië Australië AUS 7 16 12 35
13 Vlag van Nederland Nederland NED 6 6 8 20
60 Vlag van België België BEL 0 1 2 3
De Docklands light railway was een belangrijk vervoermiddel tijdens de Spelen
De Olympic Javelin-trein

Het openbaar vervoer scoorde bij de eerste evaluatie van de bieding slecht. Om de grote aantallen toeschouwers te kunnen vervoeren heeft Transport for London (TfL) een groot aantal projecten opgezet om de bezoekers, deelnemers en officials tijdens de Spelen op efficiënte wijze te kunnen vervoeren.

De officiële mascotte werd in mei 2010 voor het eerst gepresenteerd. Wenlock is de naam. De mascotte is een soort ruimtewezen met één oog en draagt het embleem van deze Olympische Spelen op de borst. De naam Wenlock komt van de plaats Much Wenlock, in Shropshire. In Much Wenlock kreeg Pierre de Coubertin zijn idee om de Olympische Spelen nieuw leven in te blazen. Uit een filmpje op de site van deze Spelen blijkt dat de mascotte zou zijn ontstaan toen een werknemer van een ijzerverwerking vlak voor zijn pensioen zijn laatste paal van het Olympisch Stadion maakte en van de stukjes ijzer die zijn samengesmolten op de vloer twee poppetjes voor zijn kleinkinderen maakte. Toen de kleinkinderen ermee gingen spelen, werden de poppetjes geraakt door een regenboog, waardoor deze tot leven kwamen en mascottes werden van de Olympische Spelen. Het ene poppetje, Wenlock voor de Olympische Spelen, en Mandeville voor de Paralympische Spelen.

Olympische vlam

[bewerken | brontekst bewerken]

Traditiegetrouw werd ook bij deze Olympische Spelen de olympische vlam vanuit Olympia, Griekenland naar Londen overgebracht. De te gebruiken toorts werd op 8 juni 2011 gepresenteerd. Dit was een 80 cm hoge, 800 gram wegende gouden fakkel doorboord met 8000 gaatjes. De 8000 gaatjes symboliseerden de 8000 personen die de toorts van Olympia naar het Olympisch Stadion in Londen zullen overbrengen. De toorts werd aangestoken op 10 mei 2012 in Olympia en kwam 8 dagen later in Groot-Brittannië aan in Land's End. Daarvandaan startte een 70 dagen durende route door Groot-Brittannië, die op de dag van de openingsceremonie in Londen eindigde.

Dopinggevallen

[bewerken | brontekst bewerken]

Zie ook het overzicht op Doping op de Olympische Zomerspelen 2012.

  • Bij de voetbalwedstrijd tussen de vrouwen van Noord-Korea en Colombia op 25 juli werd de vlag van Zuid-Korea getoond. Noord-Korea weigerde vervolgens af te trappen. Met een uur vertraging werd er alsnog afgetrapt in Glasgow.[13]
  • Nog tijdens de Spelen werden zeven sporters uit Kameroen vermist. De organisatie vermoedde dat ze asiel wilden aanvragen. Later werd bekend dat ook sporters uit Eritrea, Guinee en Ivoorkust verdwenen waren. Enkelen hebben verklaard dat ze inderdaad in Groot-Brittannië wilden blijven wegens onrust in hun eigen land.[14][15]
  • (en) Officiële website Olympische Spelen 2012
Zie de categorie 2012 Summer Olympics van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.