Naar inhoud springen

Maasmechelen

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Maasmechelen
Gemeente in België Vlag van België
Maasmechelen (België)
Maasmechelen
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Limburg Limburg
Arrondissement Tongeren
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
76,85 km² (2022)
64,69%
12,63%
22,67%
Coördinaten 50° 58' NB, 5° 42' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
40.219 (01/01/2024)
49,95%
50,05%
523,35 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
19,64%
60,32%
20,03%
Buitenlanders 21,27% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Raf Terwingen (CD&V)
Bestuur CD&V, Open Vld
Zetels
CD&V
Open Vld
N-VA
Puur-Maasmechelen
sp.a
ademM
Vlaams Belang
33[1]
12
6
4
4
3
2
2
Economie
Gemiddeld inkomen 17.779 euro/inw. (2021)
Werkloosheids­graad 9,25% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
3630
3630
3630
3630
3630
3630
3631
3631
Deelgemeente
Eisden
Leut
Mechelen-aan-de-Maas
Meeswijk
Opgrimbie
Vucht
Boorsem
Uikhoven
Zonenummer 089
NIS-code 73107
Politiezone LaMa
Hulpverlenings­zone Oost-Limburg
Website www.maasmechelen.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Tongeren
in de provincie Limburg
Portaal  Portaalicoon   België
Het gemeentehuis van Maasmechelen

Maasmechelen is een gemeente in de Belgische provincie Limburg en overschreed in juni 2023 de kaap van 40.000 inwoners. De gemeente omvat de voormalige gemeenten Mechelen-aan-de-Maas, Vucht met het dorp en de tuinwijk, Leut, Meeswijk, Uikhoven, Eisden met de woonkernen Eisden-Dorp en Eisden-Tuinwijk, Opgrimbie, Boorsem met woonkern Kotem. Het is tevens de hoofdplaats van het kieskanton en gerechtelijk kanton Maasmechelen

Zie Geschiedenis van Maasmechelen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Oudste geschiedenis

[bewerken | brontekst bewerken]

Archeologische vondsten tonen aan dat de Maasvallei al 8000 jaar geleden bewoond is geweest. Aan de voet van het Kempens Plateau lagen drogere gronden die een vast verblijf mogelijk maakten. Bossen op de terrassen maakten plaats voor akkerbouw.

Romeinse tijd en middeleeuwen

[bewerken | brontekst bewerken]

Door de Romeinen werd een heerweg aangelegd. Deze weg werd een belangrijke verbinding van Tongeren en Maastricht naar Nijmegen aan de grens (Limes) van het Romeinse Rijk. Langs deze verbindingsweg lagen reeds en ontstonden verscheidene nederzettingen. Vanaf de 8e eeuw werden door de Franken verschillende dorpen gesticht in de regio. In de Franse tijd verloor de heirbaan gaandeweg zijn betekenis door de aanleg van de huidige N78, als onderdeel van de wegverbinding tussen Parijs en Hamburg.

Moderne geschiedenis

[bewerken | brontekst bewerken]

In 1970 fuseerde Mechelen-aan-de-Maas met Eisden, Vucht en Opgrimbie. De nieuw gevormde gemeente kreeg Mechelen-aan-de-Maas als centrum, omdat dit van de vier gemeenten de grootste in oppervlakte en sinds de Franse tijd een kantonhoofdplaats was. De fusiegemeente kreeg de nieuwe naam Maasmechelen. In 1977 werden de gemeenten Boorsem (met Kotem) en Uikhoven bij Maasmechelen gevoegd. De grindwinningsbedrijven die daar lagen waren naast de mijn en de witzandgroeve een gunstige aanvulling voor de industriële economie. In het noordoosten werden in dat jaar ook Leut en Meeswijk bij de gemeente gevoegd. Dit zorgde voor een grotere agrarische bedrijvigheid binnen de gemeente.

De sluiting van de mijn van Eisden in 1987, het geleidelijk stopzetten van de grindwinning na het grinddecreet en de afbouw van de witzandgroeve in de gemeente veroorzaakten groeiende problemen op gebied van inkomen, werkgelegenheid, samenleven en welbevinden. Er werd door diverse overheden geïnvesteerd in de aanleg van zones voor kleine en middelgrote ondernemeningen en de komst van nieuwe winkelcentra, in nieuwe en gerenoveerde woonzones, het opnemen van een aanzienlijk aandeel van de gemeentelijke oppervlakte in het eerste nationaal park van het Vlaams Gewest en het opzetten van nieuwe infrastructuur voor zachte vormen van toerisme.

Het grootste deel van Maasmechelen ligt in de Maasvallei, op de linkeroever van de Grensmaas. De westelijke rand van de gemeente, aan de grens met Zutendaal en As, ligt op het Kempens Plateau. Tussen de Maas en het Kempens Plateau ligt een trapvormig rivierterras en een steilrand van gemiddeld 45 meter. In Maasmechelen ligt deze steilrand bijna volledig in bos- en heidegebied.

Deelgemeenten

[bewerken | brontekst bewerken]
# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS code
1 Mechelen-aan-de-Maas 33,83 15.499 458 73107A
2 Opgrimbie 13,14 3.630 276 73107B
3 Vucht 3,85 3.436 891 73107C
4 Eisden 7,88 10.338 1.312 73107D
5 Leut 2,99 1.581 528 73107E
6 Meeswijk 4,37 947 217 73107F
7 Boorsem 6,69 2.272 340 73107G
8 Uikhoven 4,09 1.200 293 73107H

Aangrenzende gemeenten

[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Maasmechelen grenst aan de volgende gemeenten:

   Aangrenzende gemeenten   
 As       Dilsen-Stokkem        
           
 Genk   Stein (NL) 
           
 Zutendaal       Lanaken       Meerssen (NL) 

De enige bevaarbare waterloop in Maasmechelen is de Zuid-Willemsvaart, deze werd 2 eeuwen geleden gegraven omdat de Maas ten noorden van Maastricht onbevaarbaar is voor binnenschepen.

Een verzameling van alle onbevaarbare waterlopen in Maasmechelen met de deelgemeenten waardoor ze stromen in volgorde van bron naar monding.[2]

  • de Genootsbeek (Leut, Meeswijk)
  • de Kikbeek (Opgrimbie, Mechelen-aan-de-Maas)
  • de Langebroekbeek/Langbroekbeek (Vucht, Leut)
  • de Maas (Uikhoven, Boorsem, Kotem, Leut, Meeswijk)
  • de Rachelsbeek (Eisden-dorp)
  • de Vrietselbeek (Eisden-dorp)
  • de Wiemerbeek (Opgrimbie)
  • de Ziepbeek (Opgrimbie, Rekem (gemeente Lanaken), Uikhoven, Boorsem, Kotem)
Vaccinatiecentrum tegen COVID-19 in Maasmechelen

Maasmechelen heeft een op- en afrit naar de autosnelweg E314, die Brussel en Leuven via Knooppunt Lummen en Knooppunt Kerensheide met Heerlen en Aken verbindt. De Rijksweg N78 is een bredere verkeersweg, die parallel loopt met de Grensmaas. Een opsomming van alle gewestwegen en autosnelwegen:

Maasmechelen heeft een ontsluitingsweg die evenwijdig loopt met de Zuid-Willemsvaart. Deze verbindt de rotonde op de N78 bij de E314-afrit 'Maasmechelen' in het zuiden, met Eisden en Maasmechelen Village in het noorden van de gemeente.

Spoorlijn 21B werd gebruikt door het Kolenspoor, een vereniging van vrijwilligers die opgeknapte treinstellen inzette voor toeristische ritten, maar is sinds 2014 definitief gesloten voor treinverkeer. Er was door achterstallig onderhoud van de treinsporen geen treinvervoer meer mogelijk vanuit Waterschei en As naar Eisden. Deze spoorlijn wordt nu onderdeel van de Kolenspoorroute, de 46 kilometer lange fietssnelweg F75, die Beringen-Mijn via Genk met Maasmechelen verbindt.

Na jaren plannen en discussie is er -in het kader van het Spartacusplan- een trambusverbinding aangekondigd die het spoorwegstation van Hasselt, de Universiteit Hasselt in Diepenbeek en het station van Genk zal verbinden met het centrum van Maasmechelen en het eindstation bij Maasmechelen Village en Terhills. Het is de bedoeling dat deze trambus waar mogelijk een eigen bedding zal krijgen en vaker zal rijden.

Weergemiddelden voor Maasmechelen
Maand jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Jaar
Hoogste maximum (°C) 11,6 13,6 18,6 23,0 26,3 30,3 31,7 32,4 27,6 23,8 17,3 12,4 32,4
Gemiddeld maximum (°C) 6,0 7,1 1,0 14,9 18,7 21,2 23,7 23,9 20,3 16,2 10,4 6,5 14,2
Gemiddeld minimum (°C) 1,0 0,9 2,8 4,7 8,2 10,8 12,8 12,6 10,2 7,3 4,1 1,9 6,5
Laagste minimum (°C) −5,3 −4,3 −2,6 −1,6 1,4 4,8 7,3 7,0 4,4 −0,3 −1,7 −4,2 −5,3
Zonuren (uur/dag) 4,7 5,4 6,9 7,7 8,2 8,2 9,1 9,5 8,5 8,3 5,2 4,2 7,2
Bron: https://www.buienradar.be/weer/maasmechelen/be/2791961/klimaat (geraadpleegd op 9 september 2019)

Demografische ontwikkeling

[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[3] Evolutie: 1992=index 100
1992 34.426 100,0
1993 34.792 101,1
1994 35.090 101,9
1995 35.315 102,6
1996 35.505 103,1
1997 35.500 103,1
1998 35.493 103,1
1999 35.400 102,8
2000 35.430 102,9
2001 35.564 103,3
2002 35.751 103,8
2003 35.923 104,3
2004 36.032 104,7
2005 36.175 105,1
2006 36.255 105,3
2007 36.456 105,9
2008 36.670 106,5
2009 36.818 106,9
2010 36.937 107,3
2011 37.177 108,0
2012 37.369 108,5
2013 37.421 108,7
2014 37.429 108,7
2015 37.609 109,2
2016 37.696 109,5
2017 37.813 109,8
2018 38.193 110,9
2019 38.516 111,9
2020 38.933 113,1
2021 39.161 113,8
2022 39.409 114,5
2023 39.914 115,9
2024 40.219 116,8

De gemeente Maasmechelen ligt in het kieskanton Maasmechelen en het provinciedistrict Maasmechelen, het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg).

Maasmechelen Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag Limburg Limburg Tongeren Maasmechelen
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Limburg Hasselt-Tongeren-Maaseik Maasmechelen Maasmechelen Maasmechelen
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

(Voormalige) burgemeesters

[bewerken | brontekst bewerken]
Tijdspanne Burgemeester
1971 - 1976 Jef Smeets (CVP)
1977 - 1979 Albert Dexters (CVP)
1980 - 1982 André Reul (CVP)
1983 - 1989 Jef Smeets (CDP, afgesplitst van CVP)
1990 - 1994 Wim Terwingen (CVP)
1995 - 2000 Georges Lenssen (VLD)
2001 - 2006 Wim Terwingen (CD&V)
2007 - 2012 Georges Lenssen (Open Vld)
2013 - heden Raf Terwingen (CD&V)

Legislatuur 1983 - 1988

[bewerken | brontekst bewerken]

Bij de verkiezingen van 1982 namen de christendemocraten verdeeld aan de verkiezingen deel, enerzijds was er de CVP en anderzijds de Christen Democratische Partij (CDP).

Legislatuur 1989 - 1994

[bewerken | brontekst bewerken]

In 1988 namen de kieslijsten Democratische Unie In Maasmechelen (DUIM)[4] en PAM deel aan de verkiezingen.

Legislatuur 1995 - 2000

[bewerken | brontekst bewerken]

In 1994 nam de kieslijst Maasmechelen TweeDuizend (MTD) deel aan de verkiezingen.[4]

Legislatuur 2001 - 2006

[bewerken | brontekst bewerken]

In 1994 nam de VLD deel aan de verkiezingen als Lijst van de Burgemeester (LvB).[4]

Legislatuur 2013 - 2018

[bewerken | brontekst bewerken]

Burgemeester is Raf Terwingen (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V, Open Vld en N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 25 op 33 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

[bewerken | brontekst bewerken]
Partij of kartel 10-10-1976[5] 10-10-1982[5] 9-10-1988[5] 9-10-1994[5] 8-10-2000[5] 8-10-2006[6] 14-10-2012[7] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 31 % 31 % 31 % ? % 33 % 33 % 33 % 33 % 35
PVDA1/ PVDA+2 0,371 0 0,391 0 0,281 0 0,421 0 - - 2,532 0 3,71 0 3,3 0
SP1/ sp.a-GroenB/ sp.a2/ Vooruit + Solidair3 20,771 6 23,331 8 29,71 11 24,251 ? 22,191 8 22,03B 8 21,37B 7 9,02 3 6,83 2
Agalev1/ sp.a-GroenB / Groen2 - - 4,611 0 5,421 1 5,371 1 - 1,92 0
CVP1/ Christen Democratische Partij2/ CD&V+N-VAA/ CD&V3 57,241 20 28,261 10 33,991 12 33,261 12 32,81 12 31,53A 11 31,613 11 30,13 12 26,93 11
26,892 9
VU1 / CD&V+N-VAA / N-VA2/ N-VA-ademMC 5,271 1 - 8,121 2 1,341 0 - 14,722 5 11,62 4 20,6C 8
ademM1 / N-VA-ademMC - - - - - - - 7,5 2
PVV1/ VLD2/ LvB3/ VLD-VIVANT4/ Open Vld5/ OpenMM6/ NieuwBlauw7 13,241 4 10,871 3 11,261 3 25,482 ? 27,823 10 28,564 10 24,575 9 17,26 6 15,47 5
Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2 - - - 5,51 ? 9,811 2 13,192 4 5,212 1 8,82 2 11,52 4
Puur-Maasmechelen - - - - - - - 12,1 4 13,6 5
PAM - 6,73 1 0,14 0 - - - - - -
DUIM - - 11,9 3 - - - - - -
Anderen (*) 3,11 0 3,55 0 - 4,32 0 0,98 0 4,69 0 - - -
Totaal stemmen 15482 17591 18465 19361 22294 23479 23548 25008 15950
Opkomst % 97,22 96,21 96,32 97,12 94,03 95,7 59,6
Blanco en ongeldig % 3,17 4,51 4,99 4,86 4,01 4,10 3,06 3,9 0,6

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij staat in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
(*) 1976: Gemeentebelangen (2,53%), Jan-Rita (0,58%) / 1982: BETER / 1994: Maasmechelen TweeDuizend (3,77%), W.O.W. (0,55%) / 2000: NIEUW / 2006: Horizon

Bezienswaardigheden

[bewerken | brontekst bewerken]
Eisden - Sint-Barbarakerk
Carnavalmuseum aan de Deken Bernardstraat

De Nederlandse televisieserie De Partizanen is gedeeltelijk opgenomen op het dorpsplein en in de straten van Leut.[13]

Eind juli 2006 kwam Maasmechelen in het nieuws toen bekend werd dat in de fontein op het gemeenteplein een swastika herkend kan worden. Dit was door gebruikers van Google Earth opgevallen en gemeld aan de betrokkenen. De burgemeester zegde toe de fontein te laten verbouwen, hoewel Robert Tachelet, de architect van de in 1979 gebouwde fontein woedend was. Vanaf de grond is het hakenkruis niet te zien volgens de burgemeester.[14]

  • In 1987 sloot de Steenkoolmijn van Eisden.
  • Maasmechelen Village is gebouwd op het terrein van de voormalige steenkoolmijn van Eisden. Het project kadert in de reconversie van het voormalige industriegebied, waar na verloop van jaren ook Terhills is opgezet.
  • Net zoals de overige mijnwerkersgemeenten heeft Maasmechelen een werkloosheidsgraad die boven het Vlaamse gemiddelde ligt. In juni 2018 bedroeg deze 8,4%, wat op dat moment het laagste cijfer in meer dan 15 jaar was.[15]

Maasmechelen telt talloze sportclubs voor jongeren en volwassenen, dit zijn de belangrijkste:

Patro Eisden promoveert naar 3e klasse (10-04-2011)

Bekende personen

[bewerken | brontekst bewerken]

Maasmechelen heeft zusterbanden met de volgende steden:[16]

Zie de categorie Maasmechelen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.