Miegamp

Vleiseatenden miegamp, vret van hünning

Miegampen bunt nen trop kolonie-vörmende insekten dee beheurt tot de orde van vleesvlöggelegen (Hymenoptera). Miegampen hebt zich an können passen an gans verskillende leafumgeavingen; oaveral woar zi-j veurkomt bunt miegampen den dominanten leavensvörm op den boadem. Eschat wöd dat de totale biomassa van alle miegampen groter is as dee van alle aandere dieren op eerde. Umdat miegampen oaveral ter weald veurkomt, bunt zie éne van de succesvolste diergroepen.

De boavenkaken van den miegamp bunt gans stark, moar den underkaak is gans zwak. Et vleujboare voodsel likt zie mit de underlippe op.

Leafumgeaving

Veule miegampensoorten bouwt et nöst in den boadem of in hölle beume, aandere spint blaeder an mekare um n nöst van te maken. Den zilvermiegamp wont in den woostiene. Den vampieremiegamp is ne agressieve soorte dee in et gebeed rundumme den Amazone veurkump. In Zuud-Europa wont den kolfkopmiegamp in galappels. Miegampen wodt ok as huusdier eholden; wi-j neumt de leafumgeaving woar miegampen in wodt eholden n formikarium.

Et is bekend dat miegampen lopend grote ofstanden könt ofleggen. Ni-je nöstplaetse wodt wal al vlegend bereikt, zodat ok in bloombekke 10 meter boaven den groand nösten kunt ontstoan. Wanneer ne miegampenkolonie versteurd wöd, zölt dee miegampen gans dudelek eur miegampenzoer umhoge spuiten.

Kolonie

Net as bi-j de bi'je besteet de kolonie uut mennekes, wiefkes, de warksters en éne of meer könneginnen. Den grootsten trop bunt de warkmiegampen dee op-esplitst wodt veur de verskeidene taken. Der bunt soldoatenmiegampen dee-t nen groten kop hebt mit starke kaken. Dee mennekes bunt der alleneg as zie neudeg bunt. Samen mit de mennekes verloat de junge könneginnen et nöst vlegend. Dit gebeurt op werme dagen. In de loch peert de mennekes mit de wiefkes en starft kort doarnoa.

Zee ok

• Eemtepol

Nedersaksisch

t Woord eemt(e), (i)empe of variaanten doarvan komt van et Oldsaksiese woord emeta, dat 'altied knagend' zol beduden (van ee (altied) + maitan (Goties: knagen)), en bunt verwant an et Engelse ant (regionaal ok emmet; Oldengels æmete).

De Nedersaksische variaanten miegamp, miegemp (en goa zo mer deur) komt van miegen (uut t Middelnederduuts: migen = zeiken/pissen) + eemte (Oldsaksies: emeta). Vergeliek ok et Platduutse Pissmier, et Veluwse zeikeemt en et Engelse Pissmire (betekent stank van n eemtepolle).

Der besteyt ouk een artikel "Nedersaksisch M#Mier" med meyr informaty oaver dit underwarp

• Achterhooks: miegamp, empe
• Drèents:
  • gresmieger (MD), grösmieger (ZWZ)
  • miegerd ('t Nijevene)
  • mieghemp (Schoonebeek), miegempe (Coevern), miegempel (Ni'jlusen)
  • mieghummel. Ok: -hammel, -hommer (ZOV), -hommel (ZD), -hömmel ('t Wapservene), mighommel (Pathuus)
  • mier
  • pismieger (ZOZ), (ZOV)
  • snelpisser (ZWZ)
• Grunnegs:
  • mieghommel(ke)
  • miegaimer(ke)
• Oostfreisk:
  • Mieghammel(ke)
  • Michem(eke)
• Platduuts:
  • Miegeem(k), Miegreem, Miegelitzken, Mieghammeke
  • Iemeck
  • Pissmier
  • Sprockimm
• Sallaans: empe, miegemp(e), miere.
• Stellingwarfs: mieghimmel
• Tweants: miegemp, miegeamp
• Veluws:
  • empe
  • miegempe (Apeldoorne)
  • iempe (Wezep, Attem, Oldebroek)
  • eempe (Heerde, Oldebroek)
  • mier(e)
  • (zeik)eemt (Putten)
  • eemte, zeikkiepe (Nunspeet)

Referensies

Commons: Miegamp - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.